پرش به محتوا

ام ایمن: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۱۵۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۹ سپتامبر ۲۰۱۴
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mgolpayegani
imported>Pourrezaei
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
{{جعبه زندگینامه
| اندازه جعبه       =
| اندازه جعبه =
| عنوان             = ام ایمن
| عنوان =‌ام ایمن
| نام               = بَرَكة بنت‌ ثعلبة بن‌ عمرو
| نام = بَرَکة بنت ثعلبة بن عمرو
| تصویر             =
| تصویر =
| اندازه تصویر     =
| اندازه تصویر =
| عنوان تصویر       =
| عنوان تصویر =
| زادروز           =
| زادروز =
| زادگاه           =
| زادگاه =
| تاریخ مرگ         =
| تاریخ مرگ =
| مکان مرگ         =
| مکان مرگ =
|عرض جغرافیایی محل دفن=
|عرض جغرافیایی محل دفن=
|طول جغرافیایی محل دفن=
|طول جغرافیایی محل دفن=
<!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض شمال-->
<!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش فرض شمال-->
|latd=|latm=|lats=|latNS=N
|latd=|latm=|lats=|latNS=N
<!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض غرب-->
<!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش فرض غرب-->
|longd=|longm=|longs=|longEW=E
|longd=|longm=|longs=|longEW=E
| محل زندگی         = [[مکه]]{{•}}[[مدینه]]
| محل زندگی = [[مکه]]{{•}}[[مدینه]]
| ملیت             =
| ملیت =
| نژاد             =
| نژاد =
| تابعیت           =
| تابعیت =
| تحصیلات           =
| تحصیلات =
| دانشگاه           =
| دانشگاه =
| پیشه             =
| پیشه =
| سال‌های فعالیت     =
| سال‌های فعالیت =
| کارفرما           =
| کارفرما =
| نهاد             =
| نهاد =
| نماینده           =
| نماینده =
| شناخته‌شده برای   =
| شناخته شده برای =
| نقش‌های برجسته     = [[:رده:زنان صحابی|صحابه]] پیامبر {{سخ}} مادر [[اسامة بن زید]] {{سخ}} همسر [[زید بن حارثه]]
| نقش‌های برجسته = [[:رده:زنان صحابی|صحابه]] پیامبر {{سخ}} مادر [[اسامة بن زید]] {{سخ}} همسر [[زید بن حارثه]]
| سبک               =
| سبک =
| تأثیرگذاران       =
| تأثیرگذاران =
| تأثیرپذیرفتگان   =
| تأثیرپذیرفتگان =
| شهر خانگی         =
| شهر خانگی =
| تلویزیون         =
| تلویزیون =
| لقب               =
| لقب =
| حزب               =
| حزب =
| جنبش             =
| جنبش =
| مخالفان           =
| مخالفان =
| هیئت             =
| هیئت =
| دین               = [[اسلام]]
| دین = [[اسلام]]
| مذهب             =
| مذهب =
| منصب             =
| منصب =
| مکتب             =
| مکتب =
| آثار             =
| آثار =
| خویشاوندان سرشناس =
| خویشاوندان سرشناس =
| گفتاورد           =
| گفتاورد =
| جوایز             =
| جوایز =
| امضا             =
| امضا =
| اندازه امضا       =
| اندازه امضا =
| وبگاه             =
| وبگاه =
| پانویس           =
| پانویس =
}}
}}
'''اُمِّ اَیْمَن‌'''، کنیه '''بَرَكة دختر ثعلبة بن‌ عمرو'''، از زنان صحابی، آزاد شده [[پیامبر(ص)]] و مادر [[اسامه بن زید]] است که پیامبر(ص) او را از زنان بهشتی معرفی کرده است.
'''اُمِّ اَیمَن'''، کنیه '''بَرَکة دختر ثعلبة بن عمرو'''، از زنان صحابی، آزاد شده [[پیامبر(ص)]] و مادر [[اسامه بن زید]] است که پیامبر(ص) او را از زنان بهشتی معرفی کرده است.


ام ایمن به همراه [[امام علی]] تنها کسانی بودند که پس از درگذشت پیامبر(ص) و غصب [[فدک]] توسط [[ابوبکر]]، [[شهادت (در دادگاه)|شهادت]] دادند که پیامبر(ص)، [[فدک]] را به [[فاطمه زهرا سلام‌اللّه علیها|فاطمه]] بخشیده است.
ام ایمن به همراه [[امام علی]] تنها کسانی بودند که پس از درگذشت پیامبر(ص) و غصب [[فدک]] توسط [[ابوبکر]]، [[شهادت (در دادگاه)|شهادت]] دادند که پیامبر(ص)، [[فدک]] را به [[فاطمه زهرا|فاطمه]] بخشیده است.


== نسب و توصیف کلی ==
== نسب و توصیف کلی ==
'''بَرَكة دختر ثعلبة بن‌ عمرو'''، مشهور به ام ایمن، كنیز [[حبشه|حبشیِ]]<ref>زهری‌، ۱۷۷؛ طبرانى‌، ج۲۵، ص۸۶.</ref> [[عبدالله بن عبدالمطلب]] (پدر [[پیامبر اکرم]]) یا همسرش‌ [[آمنه بنت وهب|آمنه‌]] بود. پس از درگذشت‌ عبدالله و سپس آمنه اين كنیز به [[پیامبر(ص)]] به ارث رسید.<ref>نك: ابن‌ سعد، ج8، ص223؛ بلاذری‌، ج1، ص96.</ref>
'''بَرَکة دختر ثعلبة بن عمرو'''، مشهور به‌ام ایمن، کنیز [[حبشه|حبشی]]<ref>زهری، ۱۷۷؛ طبرانی، ج۲۵، ص۸۶.</ref> [[عبدالله بن عبدالمطلب]] (پدر [[پیامبر اکرم]]) یا همسرش [[آمنه بنت وهب|آمنه ]] بود. پس از درگذشت عبدالله و سپس آمنه این کنیز به [[پیامبر(ص)]] به ارث رسید.<ref>نک: ابن سعد، ج۸، ص۲۲۳؛ بلاذری، ج۱، ص۹۶.</ref>


== مراقبت از محمد(ص) در کودکی ==
== مراقبت از محمد(ص) در کودکی ==
پس‌ از درگذشت‌ آمنه‌ در [[ابواء]]، او محمد(ص‌) را تا ورود به‌ [[مکه]] مراقبت‌ كرد<ref>ابن‌ قتیبه‌، ص150.</ref> و همچنان‌ تا مدت‌ها در خدمت‌ پیامبر (ص‌) بود<ref>بلاذری‌، ج1، ص472.</ref> و نگهداری از حضرت محمد(ص) را تا بزرگ شدنش بر عهده گرفت.<ref>ابن حجر، الاصابة، ج8، ص360.</ref> عبدالمطلب به ام ایمن گفته بود که از پسرم غفلت نکن، اهل کتاب گمان می کنند که پسرم پیامبر این امت است.<ref>ابن کثیر، البدایة والنهایة، ج2، ص343.</ref>
پس از درگذشت آمنه در [[ابواء]]، او محمد(ص) را تا ورود به [[مکه]] مراقبت کرد<ref>ابن قتیبه، ص۱۵۰.</ref> و همچنان تا مدت‌ها در خدمت پیامبر(ص) بود<ref>بلاذری، ج۱، ص۴۷۲.</ref> و نگهداری از حضرت محمد(ص) را تا بزرگ شدنش بر عهده گرفت.<ref>ابن حجر، الاصابة، ج۸، ص۳۶۰.</ref> عبدالمطلب به ام ایمن گفته بود که از پسرم غفلت نکن، اهل کتاب گمان می‌کنند که پسرم [[پیامبر]] این امت است.<ref>ابن کثیر، البدایة والنهایة، ج۲، ص۳۴۳.</ref>


== ازدواجها و فرزندان ==
== ازدواجها و فرزندان ==
پیامبر(ص) به‌ هنگام‌ ازدواج‌ با [[خدیجه کبری|خدیجه‌]]، ام ایمن را آزاد كرد و او به‌ همسری‌ [[عبید بن‌ زید خزرجى‌]] درآمد و [[ایمن‌ بن عبید بن زید خزرجی|ایمن‌]] را از او به دنیا آورد و به‌ همین‌ سبب‌ به‌ «ام‌ ایمن‌» شهرت‌ یافت‌. او پس‌ از چندی‌ كه‌ عبید درگذشت‌، با [[زید بن‌ حارثه‌]] كه‌ آزاد شده‌ و سپس‌ فرزند خوانده پیامبر بود، ازدواج‌ كرد و [[اسامه بن زید]] از او متولد شد.<ref>ابن‌سعد، ج4، ص61، ج8، ص223؛ بلاذری‌، ج1، ص 472.</ref>
پیامبر(ص) به هنگام ازدواج با [[خدیجه کبری|خدیجه ]]، ام ایمن را آزاد کرد و او به همسری [[عبید بن زید خزرجی ]] درآمد و [[ایمن بن عبید بن زید خزرجی|ایمن ]] را از او به دنیا آورد و به همین سبب به «ام ایمن» شهرت یافت. او پس از چندی که عبید درگذشت، با [[زید بن حارثه ]] که آزاد شده و سپس فرزند خوانده پیامبر بود، ازدواج کرد و [[اسامه بن زید]] از او متولد شد.<ref>ابن سعد، ج۴، ص۶۱، ج۸، ص۲۲۳؛ بلاذری، ج۱، ص۴۷۲.</ref>


== هجرت ==
== هجرت ==
ام‌ ایمن‌ از نخستین‌ گروندگان‌ به‌ [[اسلام]] بود و بعدها به‌ [[مدینه]] [[هجرت‌]] كرد.<ref>نك: بلاذری‌، ج۱، ص۲۶۹؛ ابن‌ عبدالبر، ج۴، ص۱۷۹۳؛ ابن‌ اثیر، ج۵، ص۵۶۷.</ref> همچنین‌ گفته‌ شده‌ است‌ كه‌ وی‌ از مهاجران‌ به‌ [[حبشه]] نیز بوده است.<ref>ابن‌ عبدالبر، ج۴، ص۱۷۹۳، ابن‌ اثیر، ج۵، ص۵۶۷.</ref>
ام ایمن از نخستین گروندگان به [[اسلام]] بود و بعدها به [[مدینه]] [[هجرت ]] کرد.<ref>نک: بلاذری، ج۱، ص۲۶۹؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۷۹۳؛ ابن اثیر، ج۵، ص۵۶۷.</ref> همچنین گفته شده است که وی از مهاجران به [[حبشه]] نیز بوده است.<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۷۹۳، ابن اثیر، ج۵، ص۵۶۷.</ref>


==شرکت در جنگ‌ها==
==شرکت در جنگ ها==
ام‌ ایمن‌ در [[جنگ احد]] حضور داشت‌ و جنگجویان‌ را سیراب‌ و مجروحان‌ را مداوا مى‌كرد. وی‌ در [[جنگ خیبر|خیبر]] نیز همراه‌ پیامبر(ص‌) بود.<ref>واقدی‌، ج1، ص241، 250، ج2، ص685؛ ابن‌ سعد، ج8، ص225؛ بلاذری‌، ج1، ص320.</ref>
ام ایمن در [[جنگ احد]] حضور داشت و جنگجویان را سیراب و مجروحان را مداوا می‌کرد. وی در [[جنگ خیبر|خیبر]] نیز همراه پیامبر(ص) بود.<ref>واقدی، ج۱، ص۲۴۱، ۲۵۰، ج۲، ص۶۸۵؛ ابن سعد، ج۸، ص۲۲۵؛ بلاذری، ج۱، ص۳۲۰.</ref>


==ارتباط با اهل بیت(ع)==
==ارتباط با اهل بیت(ع)==
[[پیامبر(ص‌)]] به ام‌ ایمن‌ علاقه بسیاری داشت و حتى‌ گفته‌اند گاه‌ او را مادر خطاب‌ مى‌كرد.<ref>ابن‌ سعد، ج8، ص223.</ref> احادیثى‌ از منزلت‌ بلند او نزد پیامبر(ص‌) نقل‌ شده‌ است‌.<ref>نك: ابن‌ سعد، ج8، 223-226؛ ذهبى‌، ج2، ص224.</ref> پیامبر(ص‌) ام‌ ایمن‌ را در خانه‌اش‌ دیدار مى‌كرد و پس‌ از او [[ابوبكر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] نیز به‌ پیروی‌ از پیامبر، چنین‌ مى‌كردند.<ref>مسلم‌، ج2، ص1907؛ ابن‌ ماجه‌، ج2، 523-524؛ ابن‌ عبدالبر، ج4، ص1794.</ref> از این‌رو، در برخى‌ منابع‌ حدیثى‌، بابى‌ به‌ عنوان‌ فضایل‌ ام‌ ایمن‌ آمده‌ است‌.<ref>نك: مسلم‌، ج2، ص1907- 1908.</ref> در برخى‌ [[:رده:کتاب‌های شیعه|منابع‌ شیعى‌]] نیز، با احترام‌ از او یاد شده‌ است‌.<ref>مثلاً نك: كلینى‌، ج2، ص405؛ ابن‌ بابویه‌، ص76.</ref>
[[پیامبر(ص)]] به ام ایمن علاقه بسیاری داشت و حتی گفته‌اند گاه او را مادر خطاب می‌کرد.<ref>ابن سعد، ج۸، ص۲۲۳.</ref> احادیثی از منزلت بلند او نزد پیامبر(ص) نقل شده است.<ref>نک: ابن سعد، ج۸، ۲۲۳-۲۲۶؛ ذهبی، ج۲، ص۲۲۴.</ref> پیامبر(ص) ام ایمن را در خانه‌اش دیدار می‌کرد و پس از او [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] نیز به پیروی از پیامبر، چنین می‌کردند.<ref>مسلم، ج۲، ص۱۹۰۷؛ ابن ماجه، ج۲، ۵۲۳-۵۲۴؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۷۹۴.</ref> از این رو، در برخی منابع حدیثی، بابی به عنوان فضایل ام ایمن آمده است.<ref>نک: مسلم، ج۲، ص۱۹۰۷- ۱۹۰۸.</ref> در برخی [[:رده:کتاب‌های شیعه|منابع شیعی ]] نیز، با احترام از او یاد شده است.<ref>مثلاً نک: کلینی، ج۲، ص۴۰۵؛ ابن بابویه، ص۷۶.</ref>


پیامبر(ص) او را از زنان [[بهشت|بهشتی]] معرفی کرده است. ام ایمن به همراه [[امام علی(ع)]] تنها کسانی بودند که پس از درگذشت پیامبر(ص) و غصب [[فدک]] توسط [[ابوبکر]]، شهادت دادند که پیامبر(ص)، فدک را به [[فاطمه زهرا سلام‌اللّه علیها|فاطمه]] بخشیده است. <ref>الطبرسی، الاحتجاج، ج1، ص121-122.</ref>
پیامبر(ص) او را از زنان [[بهشت|بهشتی]] معرفی کرده است. ام ایمن به همراه [[امام علی(ع)]] تنها کسانی بودند که پس از درگذشت پیامبر(ص) و غصب [[فدک]] توسط [[ابوبکر]]، شهادت دادند که پیامبر(ص)، فدک را به [[فاطمه زهرا|فاطمه]] بخشیده است.<ref>الطبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref>


از ام‌ ایمن‌ چند [[حدیث]] روایت‌ شده‌ است‌.<ref>احمد بن‌ حنبل‌، ج6، ص421؛ طبرانى‌، ج25، ص87-91؛ ابن‌ ماجه‌، ج2، ص1107.</ref> كسانى‌ چون‌ [[انس‌ بن‌ مالك‌]]، [[ابویزید مدنى‌]] و [[حنش‌ بن‌ عبدالله‌ صنعانى‌]] نیز از او روایت‌ كرده‌اند.<ref>ابن‌ حجر، ج12، ص459.</ref>
از ام ایمن چند [[حدیث]] روایت شده است.<ref>احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۲۱؛ طبرانی، ج۲۵، ص۸۷-۹۱؛ ابن ماجه، ج۲، ص۱۱۰۷.</ref> کسانی چون [[انس بن مالک]]، [[ابو یزید مدنی ]] و [[حنش بن عبدالله صنعانی]] نیز از او روایت کرده‌اند.<ref>ابن حجر، ج۱۲، ص۴۵۹.</ref>


== درگذشت ==
== درگذشت ==
تاریخ‌ دقیق‌ درگذشت‌ ام ایمن روشن‌ نیست‌. برخى‌ گفته‌اند كه‌ او حدود 5 ماه‌ پس‌ از رحلت‌ پیامبر درگذشت‌،<ref>طبرانى‌، ج25، ص86، به‌ نقل‌ از زهری‌.</ref> اما بنا بر نقل‌ ابن‌ سعد،<ref>ابن سعد، ج8، ص226.</ref> وی‌ تا اوایل‌ روزگار [[خلافت‌]] [[عثمان‌]] زنده‌ بوده‌ است‌.<ref>نیز نك: طبرانى‌، ج25، ص86؛ ذهبى‌، ج2، ص227.</ref>
تاریخ دقیق درگذشت ام ایمن روشن نیست. برخی گفته‌اند که او حدود ۵ ماه پس از رحلت پیامبر درگذشت،<ref>طبرانی، ج۲۵، ص۸۶، به نقل از زهری.</ref> اما بنا بر نقل ابن سعد،<ref>ابن سعد، ج۸، ص۲۲۶.</ref> وی تا اوایل روزگار [[خلافت ]] [[عثمان]] زنده بوده است.<ref>نیز نک: طبرانی، ج۲۵، ص۸۶؛ ذهبی، ج۲، ص۲۲۷.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس|2}}
{{پانویس|۲}}


== منابع==
== منابع==
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|۲}}
* ابن‌ اثیر، على‌، اسدالغابة، قاهره‌، 1280ق‌.
* ابن اثیر، علی، اسدالغابة، قاهره، ۱۲۸۰ق.
* ابن‌ بابویه‌، محمد، امالى‌، به‌ كوشش‌ حسین‌ اعلمى‌، بیروت‌، 1400ق‌/1980م‌.
* ابن بابویه، محمد، امالی، به کوشش حسین اعلمی، بیروت، ۱۴۰۰ق /۱۹۸۰م.
* ابن‌ حجر عسقلانى‌، احمد، تهذیب‌ التهذیب‌، حیدرآباد دكن‌، 1327ق‌.
* ابن حجر عسقلانی، احمد، تهذیب التهذیب، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۷ق.
* ابن‌ سعد، محمد، الطبقات‌ الكبری‌، بیروت‌، دارصادر.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
* ابن‌ عبدالبر، یوسف‌، الاستیعاب‌، به‌ كوشش‌ على‌ محمد بجاوی‌، قاهره‌، 1380ق‌/1960م‌.
* ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق /۱۹۶۰م.
* ابن‌ قتیبه‌، عبدالله‌، المعارف‌، به‌ كوشش‌ ثروت‌ عكاشه‌، قاهره‌، 1388ق‌/1969م‌.
* ابن قتیبه، عبدالله، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۳۸۸ق /۱۹۶۹م.
* ابن کثیر، البدایة والنهایة، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1408-1988م.
* ابن کثیر، البدایة والنهایة، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸-۱۹۸۸م.
* ابن‌ ماجه‌، محمد، سنن‌، استانبول‌، 1401ق‌/1981م‌.
* ابن ماجه، محمد، سنن، استانبول، ۱۴۰۱ق /۱۹۸۱م.
* احمد بن‌ حنبل‌، مسند، قاهره‌، 1313ق‌.
* احمد بن حنبل، مسند، قاهره، ۱۳۱۳ق.
* بلاذری‌، احمد، انساب‌ الاشراف‌، به‌ كوشش‌ محمد حمیدالله‌، قاهره‌، 1959م‌.
* بلاذری، احمد، انساب الاشراف، به کوشش محمد حمیدالله، قاهره، ۱۹۵۹م.
* ذهبى‌، احمد، سیر اعلام‌ النبلاء، به‌ كوشش‌ شعیب‌ ارنؤوط و دیگران‌، بیروت‌، 1406ق‌/1986م‌.
* ذهبی، احمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب ارنؤوط و دیگران، بیروت، ۱۴۰۶ق /۱۹۸۶م.
* زهری‌، عبدالله‌، المغازی‌ النبویة، به‌ كوشش‌ سهیل‌ زكار، دمشق‌، 1401ق‌/1981م‌.
* زهری، عبدالله، المغازی النبویة، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۴۰۱ق /۱۹۸۱م.
* طبرانى‌، سلیمان‌، المعجم‌ الكبیر، به‌ كوشش‌ حمدی‌ عبدالمجید سلفى‌، بغداد، 1981م‌.
* طبرانی، سلیمان، المعجم الکبیر، به کوشش حمدی عبدالمجید سلفی، بغداد، ۱۹۸۱م.
* طبری‌، تاریخ‌.
* طبری، تاریخ.
*الطبرسی، الاحتجاج، ج تعلیق و ملاحظات: السیدمحمدباقر الخرسان، النجف الاشرف: دارالنعمان، 1386-1966م.
*الطبرسی، الاحتجاج، ج ۱، تعلیق و ملاحظات: السیدمحمدباقر الخرسان، النجف الاشرف: دارالنعمان، ۱۳۸۶-۱۹۶۶م.
* كلینى‌، محمد، الكافى‌، به‌ كوشش‌ على‌ اكبر غفاری‌، بیروت‌، 1401ق‌.
* کلینی، محمد، الکافی، به کوشش علی اکبر غفاری، بیروت، ۱۴۰۱ق.
* مسلم‌ بن‌ حجاج‌، صحیح‌، به‌ كوشش‌ محمد فؤاد عبدالباقى‌، استانبول‌، 1401ق‌.
* مسلم بن حجاج، صحیح، به کوشش محمد فؤاد عبدالباقی، استانبول، ۱۴۰۱ق.
* واقدی‌، محمد، المغازی‌، به‌ كوشش‌ مارسدن‌ جونز، لندن‌، 1966م‌.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
{{پایان}}
{{پایان}}


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
*منبع مقاله: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4693 دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ام ایمن]
*منبع مقاله: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4693 دایرة المعارف بزرگ اسلامی،‌ام ایمن]
{{زنان تاثیرگذار از نگاه شیعه}}
{{زنان تاثیرگذار از نگاه شیعه}}
{{صحابه}}
{{صحابه}}
کاربر ناشناس