خواجه نصیرالدین طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمد بن محمد بن حسن، مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی در [[۱۱ جمادی‌الاول]] سال ۵۹۷ق در [[طوس]] به دنیا آمد.<ref>نعمة، فلاسفة الشیعة، ۱۹۸۷م، ص۵۳۵.</ref> او در کودکی [[قرآن|قرآن کریم]]، [[صرف]]، [[نحو]] و آداب را فرا گرفت. سپس با راهنمایی پدرش، مقدمات ریاضیات را نزد [[کمال الدین محمد]]{{یادداشت| کمال‌الدین محمد حاسب از دانشوران نامی در ریاضیات و شاگرد افضل‌الدین کاشانی}} آموخت. همچنین [[فقه]] و [[حدیث]] را نزد پدر و جدش که خود از فقها و محدثان آن عصر بوده‌اند، فراگرفت.<ref>الامین، الاسماعیلیون و المغول و نصیرالدین الطوسی، ۲۰۰۵م، ص۱۶–۲۰.</ref> استاد دیگر او دایی‌اش نورالدین علی بن محمد شیعی بود که منطق و حکمت را به او آموخته است.<ref>الامین، الاسماعیلیون و المغول و نصیرالدین الطوسی، ۲۰۰۵م، ص۲۰.</ref>

طوسی پس از وفات پدرش، از [[طوس]] به [[نیشابور]] رفت که در آن زمان محل اجتماع علما و دانش‌پژوهان بود.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۵.</ref> او کتاب [[اشارات (کتاب)|اشارات]] اثر [[ابن سینا|ابوعلی سینا]] در [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] را نزد [[فریدالدین داماد|فریدالدین داماد{{یادداشت| فریدالدین داماد نیشابوری از شاگردان امام فخر رازی}}]][./خواجه_نصیرالدین_طوسی#cite_note-6 <span class="mw-reflink-text"><nowiki>[یادداشت 2]</nowiki></span>] و کتاب [[قانون (کتاب)|قانون]] او در [[طب]] را نزد [[قطب‌الدین مصری]] فراگرفت<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ نامه ایلخانی، ۱۳۶۳ش، مقدمه مصحح، ص۱۵.</ref> و در جلسات درس [[سراج‌الدین قمری]]، [[اسعد بن عبدالقاهر|ابوالسعادات اصفهانی]] و دیگران شرکت کرد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۵.</ref> همچنین با [[فریدالدین عطار]] در این شهر ملاقات کرد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۵.</ref> او همچنین نزد [[کمال الدین بن یونس موصلی]] نیز شاگردی کرد که در اکثر علوم، مخصوصاً علوم ریاضی سرآمد بود. از [[سالم بن بدران مازنی |سالم بن بدران مازنی مصری]] که از بزرگان فقهای امامیه بود هم قسمتی از [[کتاب الغنیة]] اثر [[حمزة بن علی بن زهره حلبی|ابن زهره]] را فراگرفت.<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ نامه ایلخانی، ۱۳۶۳ش، ص۱۶.</ref>

خواجه نصیرالدین طوسی پس از فتح [[بغداد]] توسط هلاکو، ساخت یک رصدخانه را به هلاکو پیشنهاد کرد؛ با این توجیه که او با توجه به دانشی که در نجوم دارد، می‌تواند با کمک رصد ستارگان، سلطان را از وقایع آینده، مدت عمر و نسل او آگاه سازد.<ref>حسن‌زاده آملی، هزار و یک کلمه، ۱۳۸۱ش، ص۳۲۹.</ref> این پیشنهاد مورد پسند هلاکو قرار گرفت و ساخت آن از سال ۶۵۷ق آغاز شد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۹۹۷م، ج۱۷، ص۳۸۷.</ref> به گفته سید محسن امین، خواجه نصیر، [[رصدخانه مراغه]] را محلی برای جمع کردن تعداد زیادی از دانشمندان آن زمان قرار داد و بدین گونه آنها را از کشته‌شدن رهایی بخشید و نیز تلاش زیادی برای جمع‌آوری تعداد زیادی از کتاب‌ها و حفظ آنها کرد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۶–۴۱۷.</ref> کار ساخت رصدخانه تا پایان عمر خواجه به طول انجامید و زیج به دست آمده از این رصدخانه، [[زیج ایلخانی (کتاب)|زیج ایلخانی]] نام گرفت.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۷.</ref>{{یادداشت| زیج معرب کلمه زیگ به معنای کتابی است که منجمان احوال و حرکات افلاک و کواکب را از آن معلوم کنند. و نیز نام علمی است در اصول احکام علم نجوم و هیئت که تقویم از آن استخراج کنند. دهخدا، لغت نامه، ذیل زیج}}