خطبه امام سجاد در شام: تفاوت میان نسخه‌ها

با حضور [[اسیران کربلا|اسیران]] در شام، به دستور یزید، اجتماعی در [[مسجد اموی]] به راه انداختند تا اهل بیت را رسوا کنند. به همین سبب، خطیبی بر منبر رفت و در مدح یزید و اجدادش سخنرانی کرد. در این هنگام امام سجاد(ع) رو به سخنران کرد و به او چنین گفت: وای بر تو که برای به دست‌آوردن خشنودی مخلوق، خشم [[خدا]] را برگزیدی و جایگاه خود را پر از آتش کردی!<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۳۷.</ref> امام سجاد سپس رو به یزید کرد و از او این گونه تقاضای سخنرانی کرد(آيا به من اجازه مى دهى كه بر فراز اين چوب ها بروم و سخنانى بگويم كه سبب خشنودى خداوند متعال گردد، و اجر و پاداشى براى اين مردم در پى داشته باشد؟) و یزید نپذیرفت؛ ولی اصرار [[ شام|شامیان]] یزید را مجبور به قبول درخواست امام سجاد(ع) کرد.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج‏۴۵، ص۱۳۷و۱۳۸.</ref>{{یادداشت|متن درخواست امام سجاد(ع) از یزید برای سخن گفتن این عبارت است: (يا يزيد ائذن لي حتى أصعد هذه الأعواد فأتكلم بكلمات لله فيهن رضا و لهؤلاء الجلساء فيهن أجر و ثواب)  آيا به من هم اجازه می‌دهی تا روی اين چوب‌ها برآيم و سخنانی چند بگویم که هم خدا را خشنود سازد و هم برای شنوندگان موجب أجر و ثواب گردد؟

[[امام سجاد علیه السلام|امام سجاد(ع)]] در خطبه شام، ابتدا خصلت‌ها و ویژگی‌های [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] را بیان کرد و سپس برای معرفی خودش، به معرفی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] پرداخت و خود را فرزند این سه نفر، امام حسین(ع) و [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه]] معرفی کرد. امام سجاد در معرفی [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت]] به شش خصلت اشاره نمود که عبارتند از: علم، حلم، سَماحت(جوانمردی)، فصاحت، شجاعت و محبت در دل‌های مؤمنان؛ و این خاندان را به دلیل داشتن بزرگانی چون پیامبر(ص)، امیرالمؤمنین(ع)، [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]]، [[جعفر بن ابی‌طالب|جعفر طیار]] و [[حسنین]] برتر از دیگران می‌داند.<ref>نگاه کنید به:  مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج‏۴۵، ص۱۳۸و۱۳۹.</ref>{{یادداشت| در اين عبارت شش ويژگى آمده است ولی  [[شیخ عباس قمی]]  از [[کامل بهائی (کتاب)|كامل بهائى]] نقل مى‌كند كه خصلت هفتم را [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] اين گونه فرمود: «وَ المَهْدِيُّ الَّذي يَقْتُلُ الدَّجالَ»؛ آن مهدى(عليه السلام) كه [[دجال| دجّال ]] را مى‌كشد (وجهان را پر از عدل و داد مى‌كند) نيز از ماست.قمی، [[نفس المهموم (کتاب)|نفس المهموم]]، ناشر: المكتبة الحيدرية‌، ص۲۶۱.}}

<ref>کلینی، کافی، ۱۳۶۲، ج۱، ص۴۷۳؛ خسروی، زندگانی حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام، ۱۳۹۸ق، ص۱۱۶</ref>{{یادداشت|فَخَرَجَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَتَخَطَّى النَّارَ وَ يَمْشِي فِيهَا وَ يَقُولُ أَنَا ابْنُ أَعْرَاقِ الثَّرَى أَنَا ابْنُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اللَّهِ.}}

خطبه افشاگرانه امام سجاد(ع)، پایه های حکومت یزید را به شدت لرزان کرد. بنابراین یزید به جهت ترس از این افشاگری و ایجاد فتنه، دستور داد تا [[اذان]] گفته شود، و موذن نیز برای خلاصی یزید از این ماجرا فورا شروع به اذان گفتن می کند.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج‏۴۵، ص۱۳۹.</ref> مؤذن هر جمله از اذان را می‌گفت، امام سجاد جمله‌ای می‌فرمود تا اینکه به [[شهادتین|اشهد ان محمدا رسول الله]] رسید. پس از بیان این فراز توسط موذن، امام سجاد(ع) اشاره به موذن کرده و از یزید می پرسد: ای یزید! این [[حضرت محمد(ص)|محمد]] که در اذان نامش برده می شود جد من است یا جد تو؟ اگر او را جد خود بدانی  دروغ گفته‌ای ولی اگر جد من است، چرا [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|عترت]] او را کشتی؟! <ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج‏۴۵، ص۱۳۹.</ref>{{یادداشت|محمد هذا جدّي أم جدّك يا يزيد فإن زعمت أنه جدك فقد كذبت و كفرت و إن زعمت أنه جدي فَلِم قتلتَ عترته}}

|اى مردم! خداوند به ما شش خصلت عطا فرموده و ما را به هفت ويژگى بر ديگران فضيلت بخشيده است. به ما ارزانى داشت علم، بردبارى، سخاوت، فصاحت، شجاعت و محبت در قلوب مؤمنين و ما را بر ديگران برترى داد به اينكه پيامبر بزرگ اسلام، صديق(امام علی«ع»)، جعفر طيار، شير خدا و شير رسول خدا(ص)(حمزه عموی پیامبر)، و امام حسن و حسین(ع) دو فرزند بزرگوار رسول اكرم(ص) را از ما قرار داد.{{یادداشت| اگر دو لقب حمزه عموی پیامبر یعنی شیر خدا و شیر رسول خدا را جداگانه حساب کنیم فضایل به هفت می رسد.}} (با اين معرفى كوتاه) هر كس مرا شناخت كه شناخت، و براى آنان كه مرا نشناختند با معرفى پدران و خاندانم خود را به آنان معرفی می کنم.

من فرزند آنم كه برای ملائكه آسمان نماز گزارد. من فرزند آن پيامبرم كه پروردگار بزرگ به او وحى كرد. من فرزند محمد مصطفى و على مرتضايم، من فرزند كسى هستم كه بينى گردنكشان را به خاک ماليد تا به كلمه توحيد اقرار كردند. من پسر آن كسى هستم كه برابر پيامبر با دو شمشير و با دو نيزه مى‌‏رزميد.و دو بار هجرت و دو بار بيعت كرد، {{یادداشت| بیعت رضوان سال ۶ هجرت(قبل از [[صلح حدیبیه]] ) و بیعت پس از فتح مکه سال  ۸ هجرت .  علامهد مجلسی، بحار الانوار، ج۴۴۷ ص۷۴.}} و در بدر و حنين با كافران جنگيد، و به اندازه چشم بر هم زدنى به خدا كفر نورزيد.

او رشته نسل دشمنان خود را از هم گسيخت و شيرازه گروه‌های كفر را از هم پاشيد. او داراى قلبى ثابت و قوى و اراده ‏اى محكم و استوار و عزمى راسخ بود وهمانند شيرى شجاع كه وقتى نيزه‏ ها در جنگ به هم در می آميخت آنها را همانند آسيا خرد و نرم و بسان باد آنها را پراكنده می ساخت. او شير حجاز و آقا و بزرگ عراق است كه مكى و مدنى و خيفى و عَقَبى{{یادداشت| ظاهراً منظور حضور در [[بیعت عقبه]] است}} و بدرى و اُحدى و شَجَرى{{یادداشت| ظاهراً منظور حضور در [[بیعت رضوان]] یا همان بیعت شجره است.}} و مهاجرى است، كه در همه اين صحنه‏‌ها حضور داشت. او سيد عرب است و شير ميدان نبرد و وارث دو مشعر، و پدر دو فرزند: حسن و حسين. آرى او، همان او (كه اين صفات و ويژگی هاى ارزنده مختص اوست) جدم على بن ابى طالب است.