سوره اخلاص: تفاوت میان نسخه‌ها

این [[سوره]] به سوره '''اخلاص''' و '''توحید''' مشهور است.<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> درباره دلیل این نامگذاری گفته شده از آنجا که [[خدا|خداوند]] را به یگانگی وصف می‌کند، [[توحید]] نام گرفته<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> و به این دلیل که توجه به محتوای آن، انسان را از [[شرک]] خالص می‌کند و به دنبال آن انسان از آتش [[جهنم|دوزخ]] خلاصی می‌یابد، آن را اخلاص نامیده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> همچنین در روایات و منابع قدیمی آن را به مناسبت آیه اول، سوره «قل هو الله احد» خوانده‌اند.<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> برای سوره اخلاص نام‌های بسیار دیگری بیان شده است، از جمله صمد، نجات، معرفت، اساس، تجرید، تفرید، برائت و مُقَشْقِشَه.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱</ref>{{یادداشت|درباره وجه تسمیه این نام‌ها آمده است: '''صمد''': که در دومین آیه این سوره آمده و دربردارنده معانی بسیار است از جمله: کسی که نیاز به او می‌آورند و برتر از او کسی نیست. '''نجات''': زیرا عقیده راسخ به مضامین این سوره، انسان را از آتش [[جهنم]] نجات می‌بخشد. '''معرفت''': به این مناسبت که این سوره در معرفت و شناخت خدا و صفات او نازل شده است. '''اساس''': زیرا این سوره از اساس و پایه [[اسلام]] یعنی توحید و [[صفات خدا]] سخن می‌گوید. '''تجرید''': به معنای مجرد و تنها ساختن است و این سوره خدا را از عیوب، ترکیب و آثار مادیت، تبرئه و تجرید می‌کند. '''تفرید''': که منظور از آن، فرد و واحد دانستن خداست. '''برائت''': چون  در مسأله خداشناسی، عقاید انسان را از تمام اوهام، انحرافات و اشتباهات پاک و مبرّا می‌سازد. '''مُقَشقِشه''': از نام‌های سوره [[سوره کافرون|کافرون]] هم است و به معنی پاک کننده و دورنگهدارنده از نفاق، شرک و آلودگی است. (دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۹و۱۲۷۱)}}

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در تفسیر [[المیزان فی تفسیر القرآن|المیزان]] می‌نویسد سوره اخلاص، [[خدا|خداوند]] را به احدیت و اینکه همه موجودات در تمامی حاجت‌هایشان نیازمند اویند و اینکه احدی نه در ذات و نه در صفات و نه در افعال [[شرک|شریک]] او نیست می‌ستاید. این [[توحید]]، مختص به خود قرآن است و تمامی مَعارف (اصولی، فرعی و اخلاقی) اسلام بر این اساس پی‌ریزی شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۶۹.</ref>برخی از عارفان از آیه« لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» استفاده کرده اند که تمام هستی وابسته به خداست و هیچگونه جدایی و استقلال برای هیچ موجودی وجود ندارد وآنچه هست مظاهر خدانماست که به تعبیر قرآن آیات الهی هستند و خدا نمایند و خودنمایی ندارند.{{مدرک}}امام علی (ع) در تفسیر سوره توحید فرموده: خداوند سبحان زاده نشد تا در عزّت [و قدرت ]شريكى داشته باشد و فرزندى ندارد تا پس از مرگ وارث او باشد. <ref>نهج البلاغه، خطبه۱۸۲، ترجمه محمد دشتی، ج۱، ص۱۷۵.</ref> {{یادداشت|لَمْ يُولَدْ سُبْحانَهُ فَيَكُونَ فِي الْعِزِّ مُشَارَكاً، وَلَمْ يَلِدْ فَيَكُونَ مَوْرُوثاً هَالِكاً}}[[امام موسی کاظم علیه‌السلام|  امام کاظم(ع)]] نیز در روایتی در تفسیر سوره توحید فرموده: نزاده است که وارثی داشته باشد و زاده نشده که با کسی شریک باشد. <ref>شیخ صدوق، التوحید،۱۳۸۷ق، ج۱، ص۷۶.</ref>{{یادداشت| واعلم أن الله تعالى واحد ، أحد ، صمد ، لم يلد فيورث ، ولم يولد فيشارك.}}

از [[پیامبر(ص)]] و [[امام باقر(ع)]] نقل شده است سوره توحید برابر با یک سوم قرآن است.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ج‌۸، ص‌۶۷۸تا۶۸۰؛ قطب راوندی، الدعوات، مدرسه امام مهدی، ص۲۱۷.</ref> {{یادداشت|اینکه سوره توحید در حکم یک‌سوم قرآن است، در روایات به چند صورت بیان شده است: ۱. اگر کسی آن را بخواند، مانند این است یک‌سوم قرآن را خوانده است. ۲. سوره قل هو الله یک‌سوم قرآن است. ۳. سوره قل هو الله معادل یک‌سوم قرآن است (رجوع کنید به: بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۷۹۳ـ۸۰۰).}}