کاربر ناشناس
مصطفی چمران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مصطفی چمران'''(1360 ـ 1310) در دانشكده فنى دانشگاه تهران رشته الكترومكانیك خواند با استفاده از بورس تحصیلى شاگردان ممتاز براى ادامه تحصیل راهى امریكا شد. درجه كارشناسی‌ارشد مهندسى برق را از دانشگاه تگزاس گرفت و براى ادامه تحصیل به دانشگاه بركلى رفت و دوره دكترى در رشته الكترونیك و فیزیك پلاسما را با درجه ممتاز به پایان رساند. در آمریکا به سبب مبارزه سیاسى ـ اعتقادى بورس تحصیلی‌اش قطع شد در [[مصر]] و [[لبنان]] دوره آموزش نظامی را طی کرد با دعوت [[امام موسی صدر]] به لبنان رفت و هشت سال آنجا ماند بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] وزیر دفاع دولت موقت جمهورى اسلامى، نماینده مجلس و فرمانده ستاد جنگهاى نامنظم در جنگ عراق با ایران بود وی در [[دهلاویه]] در 31 خرداد 1360 بر اثر اصابت تركش خمپاره دشمن به [[شهادت]] رسید. | |||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
وى در 1310ش در [[قم]] به‌دنیا آمد و از یك سالگى در [[تهران]] بزرگ شد.<ref>ر.ک:چمران، من جنگهاى چریكى را...، ص 16؛ كیهان، ش18050، 31 شهریور 1383، ص 10</ref> | وى در 1310ش در [[قم]] به‌دنیا آمد و از یك سالگى در [[تهران]] بزرگ شد.<ref>ر.ک:چمران، من جنگهاى چریكى را...، ص 16؛ كیهان، ش18050، 31 شهریور 1383، ص 10</ref> | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
برنامه‌هاى آموزشى در مصر تا 1345ش ادامه یافت ولى به دلیل جنگِ تبلیغاتى [[مصر]] علیه تمامیت ارضى [[ایران]]، روابط «سماع» با دولت مصر تیره شد و ستاد عملیات به [[لبنان]] منتقل گشت. استقرار در لبنان نیز طولى نكشید، زیرا [[جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل]] (1967) اوضاع لبنان را آشفته كرد و افزون بر آن تیرگى روابط ایران و لبنان در 1346 ش، كه به قطع رابطه دو كشور انجامید، ادامه فعالیت اعضاى نهضت را غیرممكن ساخت و در نتیجه فشارِ دولت لبنان، آنان مجبور به ترك این كشور شدند. | برنامه‌هاى آموزشى در مصر تا 1345ش ادامه یافت ولى به دلیل جنگِ تبلیغاتى [[مصر]] علیه تمامیت ارضى [[ایران]]، روابط «سماع» با دولت مصر تیره شد و ستاد عملیات به [[لبنان]] منتقل گشت. استقرار در لبنان نیز طولى نكشید، زیرا [[جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل]] (1967) اوضاع لبنان را آشفته كرد و افزون بر آن تیرگى روابط ایران و لبنان در 1346 ش، كه به قطع رابطه دو كشور انجامید، ادامه فعالیت اعضاى نهضت را غیرممكن ساخت و در نتیجه فشارِ دولت لبنان، آنان مجبور به ترك این كشور شدند. | ||
==حضور در لبنان== | ==حضور در لبنان== | ||
چمران به امریكا بازگشت، ولى در اواخر 1349ش بار دیگر براى ادامه مبارزه سیاسى و به دعوت امام | چمران به [[امریكا]] بازگشت، ولى در اواخر 1349ش بار دیگر براى ادامه مبارزه سیاسى و به دعوت [[امام موسی صدر]]، رهبر [[شیعیان]] [[لبنان]]، راهى لبنان شد و در جنوب آن اقامت گزید و از همانجا با [[فلسطین|فلسطینیها]] در ارتباط بود. | ||
===تاسیس حركة المحرومین و امل=== | ===تاسیس حركة المحرومین و امل=== | ||
او با همكارى | او با همكارى [[امام‌موسی صدر]] «[[حرکة المحرومین]]» و شاخه نظامى آن، [[جنبش امل|اَمَل]]، را پایه‌ریزى كرد و مدیریت مدرسه صنعتى [[جبل‌عامل]] را در صور به عهده گرفت. پس از ربوده شدن امام‌موسى صدر، چمران به‌عنوان یكى از اعضاى اصلى رهبرى حركةالمحرومین برگزیده شد.<ref>چمران، لبنان: گزیده‌اى از... ، ص 84، 91؛ چمران، من جنگهاى چریكى را ...، ص 3، 16؛ بازرگان، ج 2، ص180ـ182؛ یادنامه، ص 13</ref> | ||
===دیگر فعالیتها=== | ===دیگر فعالیتها=== | ||
او در اقامت هشت ساله‌اش در | او در اقامت هشت ساله‌اش در [[لبنان]]، بیشتر وقایع سیاسى و انقلابى آنجا را زیر نظر داشت. وى در مركز [[سازمان امل]] در جنوب‌شرقى بیروت در منطقه [[شِیاح]]، از مناطق فقیرنشین [[شیعیان]]، مجدّانه فعالیت می‌كرد و براى تربیت جوانان مسلمانِ [[شیعه]] و ارائه درسهاى اسلامى، سازمانهاى اسلامى دانشجویان را در [[بیروت]] و شهرهاى جنوبى لبنان، به شیوه انجمنهاى اسلامى دانشجویان، تأسیس كرد كه بعدها جوانانِ این مراكز هسته اولیه حركة المحرومین را به‌وجود آوردند.<ref>چمران، لبنان: گزیده‌اى از...، ص20، 57، 84؛ چمران، گزارشى از لبنان ...، ص 299</ref> چمران در كمك به مردم فقیر لبنان نیز نقش مؤثرى داشت، از جمله در صور براى [[شیعیان]] فقیر كارگاه قالی‌بافى دایر كرد.<ref>هاشمى رفسنجانى، ج1، ص 279</ref> | ||
==حضور در ایران== | ==حضور در ایران== | ||
پس از پیروزى انقلاب اسلامى (بهمن 1357)، چمران پس از 23 سال دورى از وطن به ایران بازگشت نخستین اقدام او راه‌اندازى اولین دوره آموزش سپاه پاسداران بود كه خود تربیت اعضا را به‌عهده گرفت و پس از انتصاب به سمت معاونت نخست‌وزیر، به حل و فصل مسائل مناطق بحرانى كشور پرداخت.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 18</ref> | پس از پیروزى [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامى]] (بهمن 1357)، چمران پس از 23 سال دورى از وطن به [[ایران]] بازگشت نخستین اقدام او راه‌اندازى اولین دوره آموزش [[سپاه پاسداران]] بود كه خود تربیت اعضا را به‌عهده گرفت و پس از انتصاب به سمت معاونت نخست‌وزیر، به حل و فصل مسائل مناطق بحرانى كشور پرداخت.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 18</ref> | ||
===در کردستان=== | ===در کردستان=== | ||
با گذشت هشت روز از پیروزى انقلاب اسلامى، آشوب و جنگ مسلحانه در | با گذشت هشت روز از پیروزى انقلاب اسلامى، آشوب و جنگ مسلحانه در [[کردستان]] آغاز شد و چمران به همراه [[سرتیپ فلاحى]]، فرمانده نیروى زمینى، مأموریت یافت تا با شیوه‌هاى مسالمت‌آمیز بحران را رفع نماید. او پس از حل‌وفصل قضیه [[مریوان]]، مأمور آرام‌سازى [[پاوه]] و دیگر شهرهاى كردستان شد. غائله كردستان سرانجام با ورود ارتش به منطقه و استقامت چمران و نیروهاى محلى فروكش كرد.<ref>ر.ک:چمران، 1381ش، ص 30</ref> | ||
===وزیر دفاع=== | ===وزیر دفاع=== | ||
چمران پس از بازگشت به تهران به پیشنهاد شوراى انقلاب و به فرمان امام | چمران پس از بازگشت به [[تهران]] به پیشنهاد شوراى انقلاب و به فرمان [[امام خمینی]] در آبان 1358 به وزارت دفاع منصوب شد. او برنامه‌هایى را براى دگرگونى و اصلاح در ارتش پی‌ریزى كرد كه یكى از مهم‌ترین آنها توجه به صنایع و تحقیقات دفاعى بود.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 25</ref> وى همچنین یكى از سه عضو هیئتى بود كه پس از برقرارى آرامش نسبى در [[كردستان]]، براى اصلاحات و سازندگى و مذاكرات سیاسى با گروهها و مردم كردستان راهى منطقه شدند.<ref>بازرگان، ج 2، ص130</ref> | ||
===نماینده مجلس=== | ===نماینده مجلس=== | ||
چمران، در نخستین دور انتخابات مجلس شوراى اسلامى، با بیش از یك میلیون رأى به نمایندگى مردم تهران انتخاب شد و براساس حكم امام | چمران، در نخستین دور انتخابات مجلس شوراى اسلامى، با بیش از یك میلیون رأى به نمایندگى مردم تهران انتخاب شد و براساس حكم [[امام خمینی]] در اردیبهشت 1359، نماینده و مشاور رهبر انقلاب در شوراى عالى دفاع شد.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 25ـ26</ref> چمران براساس تجارب نظامی‌اش پیش از شروع جنگ [[عراق]] با [[ایران]]، با توجه به ناامنى مرزها به‌ویژه مرزهاى غربى، پیشنهاد تشكیل لشكرهایى ده هزار نفرى از نیروهاى مردمى را داد كه به تصویب شوراى انقلاب رسید و ارتش نیز موظف به همكارى شد، ولى به‌سبب موافق نبودن رئیس ستاد مشترك وقت، این طرح به تعویق افتاد.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 28</ref> | ||
===تشكیل ستاد جنگهاى نامنظم=== | ===تشكیل ستاد جنگهاى نامنظم=== | ||
با شروع جنگ، چمران به همراه شمارى از رزمندگانى كه در | با شروع جنگ، چمران به همراه شمارى از رزمندگانى كه در [[کردستان]] جنگیده بودند، براى ساماندهى نیروهاى مردمى در برابر حملات [[عراق]] راهى [[اهواز]] شد و در نخستین شب ورود، اولین حمله چریكى را به تانكهاى دشمن، كه اهواز را محاصره كرده بودند، آغاز كرد. یكى از اقدامات مهم وى، تشكیل ستاد جنگهاى نامنظم در اهواز بود تا در جبهه‌هاى غرب و جنوب اهواز خط دفاعى به‌وجود آورد. این ستاد با سازماندهى گروهى از رزمندگان داوطلب، واحد مهندسى فعالى را راه‌اندازى كرد كه یكى از برنامه‌هاى آن احداث جاده‌هاى نظامى در مناطق مختلف و ایجاد آبراهه‌اى براى تغییر مسیر رود كارون به سوى دشمن براى محافظت از اهواز بود.<ref>چمران،رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدى چمران، ص 9ـ10؛ یادنامه، ص 16</ref> همچنین به ایجاد هماهنگى بین ارتش و سپاه و نیروهاى داوطلب مردمى پرداخت كه در روند مقاومت اهواز نتایج ثمربخشى داشت.<ref>چمران،رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدى چمران، ص 9ـ10؛ یادنامه، ص 16</ref> | ||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
چمران در اردیبهشت 1360 در آزادسازى سوسنگرد و تپه‌هاى اللّه‌اكبر شركت داشت.<ref>چمران، رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدی چمران، ص 12ـ13</ref> پس از فتح ارتفاعات اللّه‌اكبر، چمران طرح تسخیر دِهْلاویه را به كمك رزمندگان ستاد جنگهاى نامنظم به مرحله اجرا درآورد و در 31 خرداد 1360 براثر اصابت تركش خمپاره دشمن به شهادت رسید.<ref>چگونگى شهادت دكتر مصطفى چمران، ص 2؛ یادنامه، ص 20ـ22</ref> | چمران در اردیبهشت 1360 در آزادسازى [[سوسنگرد]] و تپه‌هاى اللّه‌اكبر شركت داشت.<ref>چمران، رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدی چمران، ص 12ـ13</ref> پس از فتح ارتفاعات اللّه‌اكبر، چمران طرح تسخیر [[دِهْلاویه]] را به كمك رزمندگان ستاد جنگهاى نامنظم به مرحله اجرا درآورد و در 31 خرداد 1360 براثر اصابت تركش خمپاره دشمن به [[شهادت]] رسید.<ref>چگونگى شهادت دكتر مصطفى چمران، ص 2؛ یادنامه، ص 20ـ22</ref> | ||
==خانواده== | ==خانواده== | ||
چمران دو بار ازدواج كرد. همسر اولش امریكایى بود كه از او صاحب سه پسر و یك دختر گشت. خانواده‌اش هنگام اقامت چمران در | چمران دو بار ازدواج كرد. همسر اولش امریكایى بود كه از او صاحب سه پسر و یك دختر گشت. خانواده‌اش هنگام اقامت چمران در [[لبنان]]، به سبب ناسازگارى با محیط، به [[امریكا]] بازگشتند و او خود در لبنان ماند و این امر موجب جدایى همسرش از او شد. پس از جدایى، وى با زنى لبنانى ازدواج كرد ولى از او صاحب فرزندى نشد. | ||
==ویژگی ها== | ==ویژگی ها== | ||
چمران مردى وارسته، با عواطف عمیق انسانى بود كه در برابر مصائب بشرى به شدت منقلب می‌شد. راز و نیازهاى عارفانه‌اش، در دست‌نوشته‌هایى كه از او به جا مانده، حاكى از عشق و علاقه خالصانه او به خدا و اوج محبت و دوستی‌اش نسبت به همنوعانش است، چنان‌كه دوستانش لقب «خداى عشق» را به او داده بودند.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 8</ref> او فردى وحدت‌گرا و از گرایش به هر جریانِ منهاى اسلام به شدت گریزان بود.<ref>ر.ک:چمران، من جنگهاى چریكى را...، ص 16؛ یادنامه، ص 12</ref> | چمران مردى وارسته، با عواطف عمیق انسانى بود كه در برابر مصائب بشرى به شدت منقلب می‌شد. راز و نیازهاى عارفانه‌اش، در دست‌نوشته‌هایى كه از او به جا مانده، حاكى از عشق و علاقه خالصانه او به خدا و اوج محبت و دوستی‌اش نسبت به همنوعانش است، چنان‌كه دوستانش لقب «خداى عشق» را به او داده بودند.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 8</ref> او فردى وحدت‌گرا و از گرایش به هر جریانِ منهاى اسلام به شدت گریزان بود.<ref>ر.ک:چمران، من جنگهاى چریكى را...، ص 16؛ یادنامه، ص 12</ref> | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
دست‌نوشته‌هاى چمران به‌تدریج از سوى بنیاد چمران به‌چاپ رسیده كه از آن جمله است: | دست‌نوشته‌هاى چمران به‌تدریج از سوى بنیاد چمران به‌چاپ رسیده كه از آن جمله است: | ||
# خدا بود و دیگر هیچ نبود. | # خدا بود و دیگر هیچ نبود. | ||
# على زیباترین سروده‌ى هستى. | # [[امام علی(ع)|على]] زیباترین سروده‌ى هستى. | ||
# مجموعه بینش و نیایش و چهارگفتار پیرامون شناخت انسان و خدا. | # مجموعه بینش و نیایش و چهارگفتار پیرامون شناخت انسان و خدا. | ||
# دو كتاب لبنان و | # دو كتاب [[لبنان]] و [[کردستان]] حاوى خاطرات او از لبنان و كردستان است. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||