کاربر ناشناس
مصطفی چمران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi (صفحه‌ای جدید حاوی «چمران، مصطفى، از شخصیتهاى مبارز انقلاب اسلامى، وزیر دفاع دولت موقت جمهورى ا...» ایجاد کرد) |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
چمران، مصطفى، از شخصیتهاى مبارز انقلاب اسلامى، وزیر دفاع دولت موقت جمهورى اسلامى و فرمانده ستاد جنگهاى نامنظم در جنگ عراق با ایران. | چمران، مصطفى، از شخصیتهاى مبارز انقلاب اسلامى، وزیر دفاع دولت موقت جمهورى اسلامى و فرمانده ستاد جنگهاى نامنظم در جنگ عراق با ایران. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
وى در 1310ش در قم به‌دنیا آمد و از یك سالگى در تهران بزرگ شد.<ref>ر.ک:چمران، من جنگهاى چریكى را...، ص 16؛ كیهان، ش18050، 31 شهریور 1383، ص 10</ref> | وى در 1310ش در [[قم]] به‌دنیا آمد و از یك سالگى در [[تهران]] بزرگ شد.<ref>ر.ک:چمران، من جنگهاى چریكى را...، ص 16؛ كیهان، ش18050، 31 شهریور 1383، ص 10</ref> | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
===در ایران=== | ===در ایران=== | ||
چمران تحصیلات ابتدایی‌اش را در دبستان | چمران تحصیلات ابتدایی‌اش را در دبستان [[انتصاریه]]، نزدیك منطقه [[پامنار]]، گذراند و در دبیرستان [[دارالفنون]] و البرز دوره متوسطه را به پایان رساند. طى تحصیل از شاگردان ممتاز به شمار می‌آمد. از پانزده سالگى در جلسات دینى، از جمله درس [[تفسیر قرآن]] [[آیت‌اللّه طالقانی]] در [[مسجد هدایت]] شركت كرد. وى در 1332ش در رشته الكترومكانیك دانشكده فنى [[دانشگاه تهران]] پذیرفته شد<ref>چمران، من جنگهاى چریكى را ...؛ یادنامه، ص 11</ref> و در دوران تحصیل، دانشجویى ممتاز، و به‌ویژه مورد توجه و عنایت استادش، [[مهدی بازرگان]]، بود.<ref>ر.ک:مهدى بازرگان، ج 1، ص 251</ref> | ||
'''عضویت در كمیته نهضت مقاومت ملى''' | '''عضویت در كمیته نهضت مقاومت ملى''' | ||
پس از | پس از [[كودتای 28 مرداد]] 1332 و سقوط دولت [[دکتر مصدق]]، چمران به [[كمیته نهضت مقاومت ملی]] دانشكده فنى پیوست. | ||
'''مصدومیت در 16 آذر 1332''' | '''مصدومیت در 16 آذر 1332''' | ||
در واقعه 16 آذر 1332، در اعتراض دانشجویان به دیدار ریچارد نیكسون معاون رئیس‌جمهورى وقت امریكا از | در واقعه [[16 آذر]] 1332، در اعتراض دانشجویان به دیدار ریچارد نیكسون معاون رئیس‌جمهورى وقت [[امریكا]] از [[ایران]]، چمران مصدوم شد. وى در دهمین سالگرد واقعه، مقاله مفصّلى در این باره نوشت كه در نشریه كنفرانس بین‌المللى دانشجویان در امریكا به چاپ رسید.<ref>چمران، من جنگهاى چریكى را ...؛یادنامه، ص 11 یزدى، ص 23ـ24؛ شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 5</ref> | ||
===در آمریکا=== | ===در آمریکا=== | ||
چمران پس از فارغ‌التحصیلى، در 1337ش با استفاده از بورس تحصیلى شاگردان ممتاز براى ادامه تحصیل راهى امریكا شد. درجه كارشناسی‌ارشد مهندسى برق را از دانشگاه تگزاس گرفت و براى ادامه تحصیل به دانشگاه بركلى رفت و دوره دكترى در رشته الكترونیك و فیزیك پلاسما را با درجه ممتاز به پایان رساند. | چمران پس از فارغ‌التحصیلى، در 1337ش با استفاده از بورس تحصیلى شاگردان ممتاز براى ادامه تحصیل راهى [[امریكا]] شد. درجه كارشناسی‌ارشد مهندسى برق را از دانشگاه تگزاس گرفت و براى ادامه تحصیل به دانشگاه بركلى رفت و دوره دكترى در رشته الكترونیك و فیزیك پلاسما را با درجه ممتاز به پایان رساند. | ||
'''مبارزه سیاسى ـ اعتقادى در آمریکا''' | '''مبارزه سیاسى ـ اعتقادى در آمریکا''' | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
'''تاسیس جبهه ملى ایران در امریكا''' | '''تاسیس جبهه ملى ایران در امریكا''' | ||
در دوران تحصیل در امریكا، وى و چند تن از دانشجویان، شاخه‌اى از جبهه | در دوران تحصیل در امریكا، وى و چند تن از دانشجویان، شاخه‌اى از [[جبهه ملی]] را با عنوان «جبهه ملى ایران در امریكا» تأسیس كردند و او به عضویت شوراى مركزى و هیئت اجرایى آن انتخاب شد.<ref>بازرگان، ج 2، ص 159ـ160؛ یزدى، ص 29</ref> وى، همچنین به سبب تلاش فراوان در راه پیشبرد جنبش دانشجویى، در نهمین مجمع عمومى سازمان دانشجویان ایرانى در امریكا، كه در دانشگاه بركلى در خرداد 1341/ ژوئن 1962 برگزار گردید، به عنوان نخستین عضو افتخارى و دائم سازمان برگزیده شد.<ref>شوكت، ص 145ـ146</ref> | ||
'''تاسیس انجمن اسلامى دانشجویان در امریكا و كانادا''' | '''تاسیس انجمن اسلامى دانشجویان در امریكا و كانادا''' | ||
در اوایل دهه 1340ش/ 1960، چمران به همراه دانشجویان ایرانى و نیز دانشجویان مسلمان سایر كشورهاى اسلامى، «انجمن اسلامى دانشجویان در امریكا و كانادا» را پایه‌گذارى كرد كه به یكى از فعال‌ترین سازمانهاى اسلامى در امریكا تبدیل شد. از درون این انجمن، «گروه فارسی‌زبان» انجمن اسلامى دانشجویان شكل گرفت.<ref>یزدى، ص 37</ref> | در اوایل دهه 1340ش/ 1960، چمران به همراه دانشجویان ایرانى و نیز دانشجویان [[مسلمان]] سایر كشورهاى اسلامى، «انجمن اسلامى دانشجویان در امریكا و كانادا» را پایه‌گذارى كرد كه به یكى از فعال‌ترین سازمانهاى اسلامى در امریكا تبدیل شد. از درون این انجمن، «گروه فارسی‌زبان» انجمن اسلامى دانشجویان شكل گرفت.<ref>یزدى، ص 37</ref> | ||
==آموزش نظامی== | ==آموزش نظامی== | ||
===در مصر=== | ===در مصر=== | ||
پس از قیام پانزدهم خرداد، چمران و دیگر اعضاى اصلى شاخه نهضت آزادى ایران در خارج از كشور، مبارزه مسلحانه را راه حل مناسبى براى مبارزه با حكومت شاه دانستند و تصمیم گرفتند با تشكیل پایگاهى در كشورهاى عربى (الجزایر و مصر)، گروهى از اعضا را براى آموزش مبارزه مسلحانه به این كشورها اعزام كنند. در پى این تصمیم، چمران و ابراهیم | پس از قیام پانزدهم خرداد، چمران و دیگر اعضاى اصلى شاخه نهضت آزادى ایران در خارج از كشور، مبارزه مسلحانه را راه حل مناسبى براى مبارزه با حكومت شاه دانستند و تصمیم گرفتند با تشكیل پایگاهى در كشورهاى عربى ([[الجزایر]] و [[مصر]])، گروهى از اعضا را براى آموزش مبارزه مسلحانه به این كشورها اعزام كنند. در پى این تصمیم، چمران و [[ابراهیم یزدی]] در ملاقاتى با سركنسول مصر در واشنگتن، از دعوت وى براى سفر به مصر استقبال نمودند و با سفیر مصر در [[سوئیس]] نیز مذاكراتى كردند. در 1343ش/1964 نخستین هیئت اعزامى با عنوان «سازمان مخصوص اتحاد و عمل» (سماع) براى آموزش راهى مصر شد.<ref>بازرگان، ج 2، ص 175ـ178؛ یزدى، ص 39ـ40؛ متین، ص 199ـ200</ref> | ||
===در لبنان=== | ===در لبنان=== | ||
برنامه‌هاى آموزشى در مصر تا 1345ش ادامه یافت ولى به دلیل جنگِ تبلیغاتى مصر علیه تمامیت ارضى | برنامه‌هاى آموزشى در مصر تا 1345ش ادامه یافت ولى به دلیل جنگِ تبلیغاتى [[مصر]] علیه تمامیت ارضى [[ایران]]، روابط «سماع» با دولت مصر تیره شد و ستاد عملیات به [[لبنان]] منتقل گشت. استقرار در لبنان نیز طولى نكشید، زیرا [[جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل]] (1967) اوضاع لبنان را آشفته كرد و افزون بر آن تیرگى روابط ایران و لبنان در 1346 ش، كه به قطع رابطه دو كشور انجامید، ادامه فعالیت اعضاى نهضت را غیرممكن ساخت و در نتیجه فشارِ دولت لبنان، آنان مجبور به ترك این كشور شدند. | ||
==در لبنان== | ==حضور در لبنان== | ||
چمران به امریكا بازگشت، ولى در اواخر 1349ش بار دیگر براى ادامه مبارزه سیاسى و به دعوت امام موسى صدر، رهبر شیعیان لبنان، راهى لبنان شد و در جنوب آن اقامت گزید و از همانجا با فلسطینیها در ارتباط بود. | چمران به امریكا بازگشت، ولى در اواخر 1349ش بار دیگر براى ادامه مبارزه سیاسى و به دعوت امام موسى صدر، رهبر شیعیان لبنان، راهى لبنان شد و در جنوب آن اقامت گزید و از همانجا با فلسطینیها در ارتباط بود. | ||
===تاسیس حركة المحرومین و امل=== | ===تاسیس حركة المحرومین و امل=== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
چمران، در نخستین دور انتخابات مجلس شوراى اسلامى، با بیش از یك میلیون رأى به نمایندگى مردم تهران انتخاب شد و براساس حكم امام خمینى در اردیبهشت 1359، نماینده و مشاور رهبر انقلاب در شوراى عالى دفاع شد.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 25ـ26</ref> چمران براساس تجارب نظامی‌اش پیش از شروع جنگِ عراق با ایران، با توجه به ناامنى مرزها به‌ویژه مرزهاى غربى، پیشنهاد تشكیل لشكرهایى ده هزار نفرى از نیروهاى مردمى را داد كه به تصویب شوراى انقلاب رسید و ارتش نیز موظف به همكارى شد، ولى به‌سبب موافق نبودن رئیس ستاد مشترك وقت، این طرح به تعویق افتاد.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 28</ref> | چمران، در نخستین دور انتخابات مجلس شوراى اسلامى، با بیش از یك میلیون رأى به نمایندگى مردم تهران انتخاب شد و براساس حكم امام خمینى در اردیبهشت 1359، نماینده و مشاور رهبر انقلاب در شوراى عالى دفاع شد.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 25ـ26</ref> چمران براساس تجارب نظامی‌اش پیش از شروع جنگِ عراق با ایران، با توجه به ناامنى مرزها به‌ویژه مرزهاى غربى، پیشنهاد تشكیل لشكرهایى ده هزار نفرى از نیروهاى مردمى را داد كه به تصویب شوراى انقلاب رسید و ارتش نیز موظف به همكارى شد، ولى به‌سبب موافق نبودن رئیس ستاد مشترك وقت، این طرح به تعویق افتاد.<ref>شهید سرافراز دكتر مصطفى چمران، ص 28</ref> | ||
===تشكیل ستاد جنگهاى نامنظم=== | ===تشكیل ستاد جنگهاى نامنظم=== | ||
با شروع جنگ، چمران به همراه شمارى از رزمندگانى كه در كردستان جنگیده بودند، براى ساماندهى نیروهاى مردمى در برابر حملات عراق راهى اهواز شد و در نخستین شب ورود، اولین حمله چریكى را به تانكهاى دشمن، كه اهواز را محاصره كرده بودند، آغاز كرد. یكى از اقدامات مهم وى، تشكیل ستاد جنگهاى نامنظم در اهواز بود تا در جبهه‌هاى غرب و جنوب اهواز خط دفاعى به‌وجود آورد. این ستاد با سازماندهى گروهى از رزمندگان داوطلب، واحد مهندسى فعالى را راه‌اندازى كرد كه یكى از برنامه‌هاى آن احداث جاده‌هاى نظامى در مناطق مختلف و ایجاد آبراهه‌اى براى تغییر مسیر رود كارون به سوى دشمن براى محافظت از اهواز بود.<ref>چمران،رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدى چمران، ص 9ـ10؛ یادنامه، ص 16</ref> همچنین به ایجاد هماهنگى بین ارتش و سپاه و نیروهاى داوطلب مردمى پرداخت كه در روند مقاومت اهواز نتایج ثمربخشى داشت.<ref>چمران،رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدى چمران، ص 9ـ10؛ یادنامه، ص 16</ref | با شروع جنگ، چمران به همراه شمارى از رزمندگانى كه در كردستان جنگیده بودند، براى ساماندهى نیروهاى مردمى در برابر حملات عراق راهى اهواز شد و در نخستین شب ورود، اولین حمله چریكى را به تانكهاى دشمن، كه اهواز را محاصره كرده بودند، آغاز كرد. یكى از اقدامات مهم وى، تشكیل ستاد جنگهاى نامنظم در اهواز بود تا در جبهه‌هاى غرب و جنوب اهواز خط دفاعى به‌وجود آورد. این ستاد با سازماندهى گروهى از رزمندگان داوطلب، واحد مهندسى فعالى را راه‌اندازى كرد كه یكى از برنامه‌هاى آن احداث جاده‌هاى نظامى در مناطق مختلف و ایجاد آبراهه‌اى براى تغییر مسیر رود كارون به سوى دشمن براى محافظت از اهواز بود.<ref>چمران،رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدى چمران، ص 9ـ10؛ یادنامه، ص 16</ref> همچنین به ایجاد هماهنگى بین ارتش و سپاه و نیروهاى داوطلب مردمى پرداخت كه در روند مقاومت اهواز نتایج ثمربخشى داشت.<ref>چمران،رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدى چمران، ص 9ـ10؛ یادنامه، ص 16</ref> | ||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
چمران در آزادسازى سوسنگرد و تپه‌هاى اللّه‌اكبر | چمران در اردیبهشت 1360 در آزادسازى سوسنگرد و تپه‌هاى اللّه‌اكبر شركت داشت.<ref>چمران، رقصى چنین میانه میدانم آرزوست، مقدمه مهدی چمران، ص 12ـ13</ref> پس از فتح ارتفاعات اللّه‌اكبر، چمران طرح تسخیر دِهْلاویه را به كمك رزمندگان ستاد جنگهاى نامنظم به مرحله اجرا درآورد و در 31 خرداد 1360 براثر اصابت تركش خمپاره دشمن به شهادت رسید.<ref>چگونگى شهادت دكتر مصطفى چمران، ص 2؛ یادنامه، ص 20ـ22</ref> | ||
== | ==خانواده== | ||
چمران دو بار ازدواج كرد. همسر اولش امریكایى بود كه از او صاحب سه پسر و یك دختر گشت. خانواده‌اش هنگام اقامت چمران در لبنان، به سبب ناسازگارى با محیط، به امریكا بازگشتند و او خود در لبنان ماند و این امر موجب جدایى همسرش از او شد. پس از جدایى، وى با زنى لبنانى ازدواج كرد ولى از او صاحب فرزندى نشد. | چمران دو بار ازدواج كرد. همسر اولش امریكایى بود كه از او صاحب سه پسر و یك دختر گشت. خانواده‌اش هنگام اقامت چمران در لبنان، به سبب ناسازگارى با محیط، به امریكا بازگشتند و او خود در لبنان ماند و این امر موجب جدایى همسرش از او شد. پس از جدایى، وى با زنى لبنانى ازدواج كرد ولى از او صاحب فرزندى نشد. | ||
==ویژگی ها== | ==ویژگی ها== | ||