پرش به محتوا

وحی تشریعی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۷۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ ژوئن ۲۰۲۳
جز
خط ۴۸: خط ۴۸:
[[رؤیاهای رسولانه]] و [[قرائت نبوی از جهان]] دو نظریه دیگر درباره چیستی وحی است که از سوی  [[عبدالکریم سروش]] و [[محمد مجتهد شبستری]] ارائه شده است.<ref>[http://farhangemrooz.com/news/7604/چرایی-اقبال-نواندیشان-معاصر-به-وحی-شناسی-و-قرآن-پژوهی «چرایی اقبال نواندیشان معاصر به وحی‌شناسی و قرآن‌پژوهی»، پایگاه فرهنگ و علوم انسانی]</ref> عبدالکریم سروش فیلسوف و نظریه‌پرداز دینی در نظریه رؤیاهای رسولانه، وحی را نه خطاب خدا به پیامبر، بلکه مشاهدات پیامبر می‌داند که در عالم رؤیا رخ‌ داده و نیازمند تعبیر است نه تفسیر.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۱۷.</ref> این نظریه از یک طرف مبتنی بر یکسان‌انگاری وحی و [[تجربه دینی]] است.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۳۴.</ref> در نظریات مبتنی بر تجربه دینی، به متون دینی، بیرون از حوزۀ انسانی و جدا از تاریخ و فرهنگ انسانی نگاه نمی‏‌شود(نه نگاه فرابشری و ماورائی) و همه می‌خواهند به گونه‏‌ای به نقش «انسان» در آن تأکید کنند و دیگر اینکه وحی، برگرفته از حقایق و گزاره‏‌ها نیست، بلکه از سنخ مواجهه و تجربۀ باطنی تلقی می‌شود.<ref>[http://farhangemrooz.com/news/7604/چرایی-اقبال-نواندیشان-معاصر-به-وحی-شناسی-و-قرآن-پژوهی «چرایی اقبال نواندیشان معاصر به وحی‌شناسی و قرآن‌پژوهی»، پایگاه فرهنگ و علوم انسانی]</ref>
[[رؤیاهای رسولانه]] و [[قرائت نبوی از جهان]] دو نظریه دیگر درباره چیستی وحی است که از سوی  [[عبدالکریم سروش]] و [[محمد مجتهد شبستری]] ارائه شده است.<ref>[http://farhangemrooz.com/news/7604/چرایی-اقبال-نواندیشان-معاصر-به-وحی-شناسی-و-قرآن-پژوهی «چرایی اقبال نواندیشان معاصر به وحی‌شناسی و قرآن‌پژوهی»، پایگاه فرهنگ و علوم انسانی]</ref> عبدالکریم سروش فیلسوف و نظریه‌پرداز دینی در نظریه رؤیاهای رسولانه، وحی را نه خطاب خدا به پیامبر، بلکه مشاهدات پیامبر می‌داند که در عالم رؤیا رخ‌ داده و نیازمند تعبیر است نه تفسیر.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۱۷.</ref> این نظریه از یک طرف مبتنی بر یکسان‌انگاری وحی و [[تجربه دینی]] است.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۳۴.</ref> در نظریات مبتنی بر تجربه دینی، به متون دینی، بیرون از حوزۀ انسانی و جدا از تاریخ و فرهنگ انسانی نگاه نمی‏‌شود(نه نگاه فرابشری و ماورائی) و همه می‌خواهند به گونه‏‌ای به نقش «انسان» در آن تأکید کنند و دیگر اینکه وحی، برگرفته از حقایق و گزاره‏‌ها نیست، بلکه از سنخ مواجهه و تجربۀ باطنی تلقی می‌شود.<ref>[http://farhangemrooz.com/news/7604/چرایی-اقبال-نواندیشان-معاصر-به-وحی-شناسی-و-قرآن-پژوهی «چرایی اقبال نواندیشان معاصر به وحی‌شناسی و قرآن‌پژوهی»، پایگاه فرهنگ و علوم انسانی]</ref>


[[اقبال لاهوری|محمد اقبال لاهوری]] نخسیتن اندیشمند مسلمانی معرفی شده است که وحی را از سنخ تجربه دینی دانسته است.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ص۲۵۸.</ref> احمد نراقی و چند تن دیگر از باورمندان به این نظریه معرفی شده‌اند.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ص۲۶۱.</ref> سروش در توضیح نظریه [[بسط تجربه نبوی]] و مجتهد شبستری در مقالات [[قرائت نبوی از جهان]] نظریه خود را تبیین کرده‌اند. آثار متعددی نیز در نقد این نظریه منتشر شده است.
[[اقبال لاهوری|محمد اقبال لاهوری]] نخسیتن اندیشمند مسلمانی معرفی شده است که وحی را از سنخ تجربه دینی دانسته است.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ص۲۵۸.</ref> احمد نراقی و چند تن دیگر، از باورمندان به این نظریه معرفی شده‌اند.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ص۲۶۱.</ref> سروش در توضیح نظریه [[بسط تجربه نبوی]] و مجتهد شبستری در مقالات [[قرائت نبوی از جهان]] نظریه خود را تبیین کرده‌اند. آثار متعددی نیز در نقد این نظریه منتشر شده است و متفکران مسلمان تفاوت‌هایی بین تجربه دینی و وحی الهی برشمرده‌اند:
 
* وحی به [[پیامبران]]، منشا دریافت تعالیم دینی است و نمی‌توان آن را همچون تجربه دینی، صرفا نوعی احساس درونی بدون معرفت و شناخت دانست.<ref>ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۸۰.</ref>
متفکران مسلمان در فرق تجربه دینی با وحی الهی، تفاوت‌هایی را برشمرده‌اند:
* وحی به [[پیامبران]]، منشا دریافت تعالیم دینی است و نمی‌توان آن را همچون تجربه دینی، صرفا نوعی احساس درونی بدون معرفت و شناخت دانست.<ref name=":0" />
* تعالیم دینی مبتنی بر وحی هستند در حالی که تبیین و توضیح تجربه دینی مبتنی بر تعالیم دینی است.
* وحی با تعالیم خطاناپذیر همراه است اما تجربه دینی در معرض خطا و اشتباه و تاثیرپذیری از ذهنیت تجربه‌گر است<ref>ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۸۰.</ref> و تجربه‌کنندگان در تفسیر آن دچار انحراف می‌شوند.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ض۳۳۰.</ref>
* وحی با تعالیم خطاناپذیر همراه است اما تجربه دینی در معرض خطا و اشتباه و تاثیرپذیری از ذهنیت تجربه‌گر است<ref>ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۸۰.</ref> و تجربه‌کنندگان در تفسیر آن دچار انحراف می‌شوند.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ض۳۳۰.</ref>
* وحی منحصر به برگزیدگان خدا است اما تجربه دینی در دسترس عموم مومنان است.
* انبیاء وحی را از سه شیوه الهام قلبی، ارتباط کلامی با فرشته و یا واسطه دیگر دریافت می‌کنند اما در تجربه دینی اصراری بر این شیوه‌ها نیست.<ref>ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۸۰.</ref>
* انبیاء وحی را از سه شیوه الهام قلبی، ارتباط کلامی با فرشته و یا واسطه دیگر دریافت می‌کنند اما در تجربه دینی اصراری بر این شیوه‌ها نیست.<ref name=":0">ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ۱۳۸۵ش، ص۸۰.</ref>
* تجربه دینی بر مبنای ساختارگرایی از فرهنگ زمانه تغذیه می‌کند در حالی که آموزه‌های پیامبران در بسیاری از موارد با فرهنگ زمانه در تقابل است و پیامبرانبا سنت‌های رایج و اندیشه‌های حاکم مبارزه کرده‌اند.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ص۳۲۸.</ref>
* تجربه دینی بر مبنای ساختارگرایی از فرهنگ زمانه تغذیه می‌کند در حالی که آموزه‌های پیامبران در بسیاری از موارد با فرهنگ زمانه در تقابل است و پیامبرانبا سنت‌های رایج و اندیشه‌های حاکم مبارزه کرده‌اند.<ref>دانش، بررسی تطبیقی حقیقت وحی، ۱۳۸۷ش، ص۳۲۸.</ref>
* تجربه دینی پیامبر مخصوص به زمان دریافت وحی نبود و از سوی دیگر روش‌های دریافت وحی مثل شنیدن صدا از درخت یا رفت و آمد جبرئیل به صورت یک انسان در زندگی صاحبان تجربه دینی گزارش نشده است.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۳۶.</ref>
* تجربه دینی پیامبر مخصوص به زمان دریافت وحی نبود و از سوی دیگر روش‌های دریافت وحی مثل شنیدن صدا از درخت یا رفت و آمد جبرئیل به صورت یک انسان در زندگی صاحبان تجربه دینی گزارش نشده است.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۳۶.</ref>
* ادبیات پیامبر اسلام و سبک و اسلوب بیان او در امور زندگی با هنگامی که وحی را گزارش می‌کرده متفاوت بوده است و اگر وحی گزارش تجربه او بود باید ادبیات قرآن و حدیث نیز شبیه هم می‌بود.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۳۷-۳۸.</ref> به جز آنکه وحی به‌ویژه وحی قرآنی گزارش‌گر اطلاعات تفصیلی فراوانی در حوزه‌های گوناگون معرفتی است در حالی که تجربه دینی معمولا امری مبهم است و در چند گزاره محدود قابل توصیف است.<ref>ساجدی و ساجدی، رؤیاانگاری وحی، ۱۳۹۶ش، ص۳۸.</ref>


=== وحی و تجربه عرفانی ===
=== وحی و تجربه عرفانی ===
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۷۰

ویرایش