سریه امام علی در یمن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سَریّه امام علی(ع) در یمن'''، مأموریتی از سوی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] برای گسترش [[اسلام]] در این منطقه بود. برخی گزارش‌ها از دو یا سه سفر به [[یمن]] برای [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] سخن گفته‌اند. امام در این سفرها موفق شد تا نظر قبایل [[قبیله همدان|هَمْدان]] و [[قبیله مذحج|مَذْحِج]] را برای پذیرفتن اسلام جلب کند که زمینه [[مسلمان]] شدن کل قبایل یمن فراهم کرد. بعدها همدانیان و مذحجیان به یاران وفاداری برای امام علی(ع) و [[حسنین|حسنین(ع)]] تبدیل شدند.

سریه امام علی(ع) در یمن، مأموریتی از جانب پیامبر اسلام(ص) برای دعوت اهالی یمن به اسلام دانسته شده است.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۳۱-۱۳۲.</ref> تفاوت گزارش‌های منابع متقدم در مورد این مأموریت سبب شده تا [[عبدالملک بن هشام|ابن‌هِشام]] و [[محمد بن سعد بن منیع|ابن‌سَعْد]] از دو مأموریت برای امام در یمن سخن به میان بیاورند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ۶۴۱؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۱۲۸.</ref> و حتی برخی از متأخران تعداد این سفرها را سه مرتبه قلمداد کنند.<ref>رضانژاد و رادفرد، «حدیث غدیر و شبهه شکایت از امیرالمؤمنین(ع) نزد پیامبر اکرم(ص)»، ص۸۵-۸۹.</ref>

==== شکایت از امام علی(ع) به پیامبر(ص) در تقسیم غنائم ====

در ادامه این گزارش‌ها آمده است که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع]]) در جریان جنگ با مذحج، [[غنیمت|غنایمی]] به دست آورد و بعد از جدا کردن [[خمس]] غنائم، ما بقی را بین لشکریان تقسیم نمود.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۱۲۸- ۱۲۹.</ref> طبق سنت فرماندهان قبلی، عده‌ای از لشکریان، از امام خواستند تا بخشی از خمس را به آنان بدهد؛ اما امام نپذیرفت و گفت تمام خمس را نزد پیامبر اسلام(ص) که عازم [[حج]] است، خواهد برد تا او هر طور صلاح دانست، عمل کند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۷۹.</ref> بر اساس گزارشی، امام علی(ع)، در نامه‌ای از عملکرد خود برای پیامبر نوشت و رسول خدا(ص) در جواب از امام خواست تا خود را به او رسانده و در مراسم حج شرکت کند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۸۱-۱۰۸۲.</ref>

امام علی(ع) پس از رسیدن به منطقه [[طائف]]، فرماندهی لشکر و مواظبت از خمس را به [[ابورافع]] سپرد و به پیامبر اسلام(ص) در [[مکه]] ملحق شد. برخی افراد از ابورافع خواستند تا مقداری از خمس را به آنها بدهد و او نیز موافقت کرد. امام در ملاقات مجدد با لشکریان، از تقسیم خمس بین آن‌ها مطلع شد و ضمن توبیخ ابورافع، اموال را از یارانش پس گرفت که این امر سبب ناراحتی آن‌ها و گلایه به پیامبر شد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۰۷۹؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۹۶.</ref> گفته شده است که پیامبر(ص) به مذمت این افراد پرداخت و ضمن بیان [[فضایل امام علی(ع)]]، کارش را مورد تأیید قرار داد.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، بی‌تا، ج۲، ص۶۰۳؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۶۳۱. برای اطلاعات بیشتر نگاه کنید به: حسینی تهرانی، امام شناسی، ۱۴۲۶ق، ج۶، ص۸۶-۸۷.</ref> {{یادداشت| بر اساس برخی گزارش‌ها سپاهیان که در غیاب امام علی(ع) تحت فرماندهی ابورافع بودند پارچه‌هایی  که بر اساس قرار داد روز [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|مباهله]] از قوم [[نجران]] گرفته بودند را به عنوان لباس احرام استفاده کرده و امام پارچه‌ها را از آنان پس گرفت و چون با اعتراض و برخورد شدید امام مواجه شدند به پیامبر(ص) از این برخورد حضرت شکایت کردند و رسول خدا نیز در حمایت از امام علی (ع) به یکی از یاران خود  فرمان داد که در میان افراد شاکی برخیزد و پیام زیر را از طرف او به آنان برساند و بگوید: از بدگویی درباره علی علیه السّلام دست بردارید. او در اجرای دستور خدا بی‌پروا است و اهل تملق و مداهنه نیست.« ارفعوا ألسنتكم عن علي بن أبي طالب فإنه خشن في ذات الله عزوجل ، غير مداهن في دينه » مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۲۱، ص۳۸۵؛ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۹۲۷.}}

طبق پاره‌ای از گزارش‌ها، سفر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] به [[یمن]] و اسلام آوردن [[قبیله همدان|همدانیان]] یا [[قبیله مذحج|مذحجیان]] سبب شد تا قبایل دیگر یمن نیز به تبعیت از آنها، اسلام را بپذیرند.<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، قاهره، ص۲۳۸؛ حجری یمانی، مجموع بلدان الیمن، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۷۵۳.</ref> گفته شده، مردم یمن به‌ویژه قبیله همدان و مذحج از همان زمان به امام علاقه‌مند شدند و در شمار نزدیک‌ترین یاران او در [[کوفه]] قرار گرفتند<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۶۶۶ – ۶۶۷.</ref> و امام را در جنگ‌های [[جنگ صفین|صفین]]<ref>منقری، وقعه الصفین، ۱۳۸۲ق، ص۲۵۲، ۴۳۶؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۲۰؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۸۹.</ref> و [[جنگ نهروان|نهروان]]<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۷۹.</ref> همراهی کردند. آن‌ها بعدها نیز دست از یاری [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]]<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۷۲.</ref> و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]<ref>منتظرالقائم، نقش قبیله همدان در تاریخ اسلام و تشیع، ۱۳۸۵ش، ص۱۹-۲۰.</ref> برنداشته و تا آخرین لحظه از آن‌ها حمایت کردند. بعضی بر این باورند که فداکاری و پیروی خالصانه آنها نتیجه شناخت عمیق از اسلام و جایگاه معنوی امام علی(ع) از جمله [[ولایت امام علی(ع)|ولایت]] و [[وصایت]] او بود.<ref>منتظرالقائم، نقش قبیله همدان در تاریخ اسلام و تشیع، ۱۳۸۵ش، ص۱۳-۱۴.</ref>