لعان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دید فقیهان شیعه لعان در جایی است، که مردی ادعا کند همسرش را در حال زنا دیده و شاهدی هم ندارد و یا فرزندی که زنش آورده از او نیست، زن و شوهر با الفاظی خاص هرکدام دیگری را لعن می‌کنند، <ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۵۴</ref> همچنین فقهای شافعی لعان را در جایی دانسته‌اند که شخصی مضطر شده بخاطر لکه‌دار شدن آبرویش «زنش با مرد دیگری رابطه داشته» یا به‌خاطر نفی ولدی که از او نیست، با الفاظ خاصی زوجین همدیگر را لعن می‌کنند.<ref>محمود عبدالرحمن، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ج۳، ص۱۷۵</ref>

اما علمای حنفی لعان را نوعی [[بینه شرعی|شهادت]] موکد با [[سوگند|قَسَم]] دانسته‌اند که از یک جهت همراه با لعن و از جهتی همراه با خشم است که جایگزین حد قذف برای مرد و حد زنا برای زن می‌شود.<ref>محمود عبدالرحمن، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ج۳، ص۱۷۵</ref>

روایات بسیاری در موضوع لعان در کتب روایی وارد شده است.<ref>روحانی، فقه الصادق علیه‌السلام، ۱۴۱۲ق، ج۲۳، ص۲۰۱</ref> [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] از محدثان شیعه در کتاب [[الکافی (کتاب)|الکافی]] بابی را به روایات لعان اختصاص داده است.<ref>نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۱۶۴</ref>

فقیهان در شیوه اجرای لعان گفته‌اند که [[قضاوت|قاضی]] به زوج می‌گوید: چهار مرتبه [[خدا]] را شاهد بگیرد که در آنچه به زن خود نست می‌دهد راستگو است، {{یادداشت|بیان عربی آن به این صورت است که بگویید: «أشهد باللّه إنّی من الصادقین فیما ذکرته عن هذه المرأة من الفجور»}} بعد از آن قاضی او را نصیحت می‌کند که اگر دروغ می‌گوید از حرف خود برگردد، حال اگر مرد از گفته خود بازگردد، هشتاد ضربه شلاق به عنوان حدّ قذف می‌خورد، و اگر برنگردد برای بار پنجم می‌گویید لعنت خدا برمن اگر از درغگویان باشم.{{یادداشت|بیان عربی به این صورت است که بگویید: «إنّ لعنة اللّه علی إن کنت من الکاذبین»}} سپس قاضی به زن می‌گوید: در مورد گفته این مرد چه می‌گویی؟ اگر آنرا تایید کند، [[سنگسار]] می‌شود تا زمانی که بمیرد.<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۰ و ۵۲۱</ref> اما اگر زوجه گفته شوهرش را انکار کند، قاضی به او می‌گوید: تا چهار مرتبه خداوند را گواه بگیر که همسرت یکی از [[دروغ|دروغگویان]] است، سپس قاضی او را موعظه می‌کند، در این مرحله اگر زن گفته شوهرش را تایید کرد، او را سنگسار کرده و در صورتی که همچنان گفته شوهر خود را انکار کند؛ قاضی به او می‌گوید: بگو غضب خداوند برمن، اگر همسرم از راستگویان باشد. بعد از این احکام لعان بر زوجین پیاده می‌شود.<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۰ و ۵۲۱</ref>

فقیهان شیعه برای اثبات لعان، شرایطی ذکر کرده‌اند که برخی از آن‌ها به بیان زیر است:

* عده‌ای مانند [[شیخ طوسی]] شرط کرده‌اند که زوجه یهودیه یا نصرانیه یا [[کافر ذمی|ذمیه]] یا [[کنیز|امه]] نباشد، <ref>طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۵۲۳</ref> در مقابل عده‌ای مانند [[شیخ مفید]] این شرط را نپذیرفته‌اند.<ref>مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، ص۵۴۲</ref>