محمد بن عثمان عمری: تفاوت میان نسخه‌ها
ویرایش ادبی
Ahmadnazem (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (ویرایش ادبی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات یار امام (ع) | {{جعبه اطلاعات یار امام (ع) | ||
| عنوان | | عنوان = محمد بن عثمان عمری | ||
| تصویر | | تصویر = سفیر دوم.jpg | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر =250px | ||
|توضیح تصویر | |توضیح تصویر = مرقد محمد بن عثمان | ||
| نام کامل | | نام کامل = | ||
| لقب | | لقب =کوفی • سمّان • عسکری | ||
| نسب | | نسب = | ||
| خویشاوندان سرشناس | | خویشاوندان سرشناس =پدرش [[عثمان بن سعید]] | ||
| تاریخ تولد | | تاریخ تولد = | ||
| شهر تولد | | شهر تولد = | ||
| کشور تولد | | کشور تولد = | ||
| محل زندگی | | محل زندگی = [[سامرا]] • [[بغداد]] | ||
| تاریخ وفات/شهادت | | تاریخ وفات/شهادت = نامشخص | ||
| شهر وفات/شهادت | | شهر وفات/شهادت =بغداد | ||
| نحوه وفات/شهادت | | نحوه وفات/شهادت = | ||
| مدت نیابت | | مدت نیابت = چهل سال | ||
| مدفن | | مدفن = بغداد | ||
| از یاران | | از یاران = [[امام حسن عسکری]]، [[امام مهدی]] | ||
| فعالیت‌های اجتماعی | | فعالیت‌های اجتماعی =دومین نائب از [[نواب اربعه]] | ||
| مشایخ | | مشایخ = | ||
| شاگردان | | شاگردان = | ||
| آثار | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''محمد بن عثمان بن سعید عمری''' دومین نایب از [[نواب اربعه|نُواب اربعهٔ]] امام دوازدهم شیعیان پس از پدرش [[عثمان بن سعید]] است. وی ابتدا وکیل [[امام زمان]] و از دستیاران پدر بود و پس از وفات پدر به مدت چهل سال (۲۶۵-[[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵]]ق) نیابت | '''محمد بن عثمان بن سعید عمری'''، دومین نایب از [[نواب اربعه|نُواب اربعهٔ]] امام دوازدهم شیعیان پس از پدرش [[عثمان بن سعید]] است. وی ابتدا وکیل [[امام زمان]] و از دستیاران پدر بود و پس از وفات پدر به مدت چهل سال (۲۶۵-[[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵]]ق) نیابت امام زمان را در عصر [[غیبت صغری]] بر عهده داشت. با اینکه در روایت امام عسکری(ع) و نامه امام زمان(ع)، به نیابت محمد بن عثمان تصریح شده بود، اما برخی از وکلای [[سازمان وکالت|سازمان وکالت ائمه]] در نیابت او تردید کرده و بعضی به دروغ، ادعای نیابت کردند. محمد بن عثمان دارای وکلایی هم بوده که در اداره سازمان وکالت با او همکاری می‌کردند. او دارای تألیفاتی در [[فقه]] بوده و از وی روایاتی نقل شده که درباره حضرت مهدی است؛ ادعیه مشهوری چون [[دعای سمات|سمات]]، [[دعای افتتاح|افتتاح]] و [[زیارت آل‌یاسین]] از آن جمله است. | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
درباره تاریخ | درباره تاریخ ولادت محمد بن عثمان عمری، زمانی مشخص نشده است، اما نام او در منابع دینی، محمد فرزند [[عثمان بن سعید]] (نایب اول [[امام مهدی]]) ذکر شده که [[کنیه|کنیه‌اش]] «ابوجعفر» و از قبیله بنی اسد است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۴۴.</ref> هیچ کنیه دیگری در کتاب‌های [[حدیث|حدیثی]] و [[رجال|رجالی]] برای او ذکر نشده است.<ref>غفارزاده، زندگانی نواب خاص امام زمان، ۱۳۷۹ش، ص۱۵۵.</ref> | ||
چند لقب برای او بیان شده است. گاهی او را «عَمْری»<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> | چند لقب برای او بیان شده است. گاهی او را «عَمْری»<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> گفته‌اند که در بیشتر کتاب‌های رجالی و روایی آمده است. گاهی نیز لقب وی را «اسدی»<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۴۹.</ref> نوشته‌اند و گاهی او را «کوفی»<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۴۹.</ref> خوانده‌اند. «سمان»<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۴. </ref> و «عسکری»<ref>ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۶ق، ج۸، ص۱۰۹.</ref> نیز از القاب او ذکر شده است. | ||
===وفات=== | ===وفات=== | ||
محمد بن عثمان بنابر نقل روایات، زمان مرگ خویش را پیشگویی | محمد بن عثمان بنابر نقل روایات، زمان مرگ خویش را پیشگویی کرده و دو ماه پیش، از وفات خود خبر داد. راوی، در دیداری که با او داشته، از محمد بن عثمان پرسیده که چرا برای خود قبر حفر کرده‌ای؟ و او گفته است که هر کس اسباب و وسیله‌ای دارد و من مأمورم کارهای خود را جمع کنم و دو ماه بعد از دنیا خواهم رفت.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۴.</ref> <ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۵۱.</ref> | ||
وفات نائب دوم در روز آخر جمادی الاول سال ۳۰۵ق رخ داد.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> پیکرش در [[بغداد]]، [[تشییع]] و در کنار مقبره پدرش به خاک سپرده شد.<ref>ره توشه عتبات عالیات، ص۳۷۸.</ref> طبق وصیت محمد بن عثمان، [[حسین بن روح نوبختی]] در دارالنیابه بغداد حضور یافت و جانشین او شد.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۳.</ref> | وفات نائب دوم در روز آخر جمادی الاول سال ۳۰۵ق رخ داد.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> پیکرش در [[بغداد]]، [[تشییع]] و در کنار مقبره پدرش به خاک سپرده شد.<ref>ره توشه عتبات عالیات، ص۳۷۸.</ref> طبق وصیت محمد بن عثمان، [[حسین بن روح نوبختی]] در دارالنیابه [[بغداد]] حضور یافت و جانشین او شد.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۳ق، ص۲۲۳.</ref> | ||
== نیابت امام زمان== | == نیابت امام زمان== | ||
[[امام حسن عسکری(ع)]] به [[نیابت خاصه|نیابت]] و وکالت محمد بن عثمان از امام مهدی(ع) تصریح کرده بود. هنگامی که گروهی از [[شیعیان]] [[یمن]] در شهر [[سامرا]] نزد امام عسکری حاضر شدند، امام(ع) عثمان بن سعید پدر محمد بن عثمان را احضار کرد و بر [[وکالت]] و وثاقت محمد شهادت داد و او را وکیل مهدی(ع) خواند.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۵۶.</ref> | [[امام حسن عسکری(ع)]] به [[نیابت خاصه|نیابت]] و وکالت محمد بن عثمان از امام مهدی(ع) تصریح کرده بود. هنگامی که گروهی از [[شیعیان]] [[یمن]] در شهر [[سامرا]] نزد امام عسکری حاضر شدند، امام(ع)، عثمان بن سعید پدر محمد بن عثمان را احضار کرد و بر [[وکالت]] و وثاقت محمد شهادت داد و او را وکیل مهدی(ع) خواند.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۵۶.</ref> | ||
[[شیخ طوسی]] در کتاب [[کتاب الغیبة (طوسی)|الغیبه]] روایتی نقل | [[شیخ طوسی]] در کتاب [[کتاب الغیبة (طوسی)|الغیبه]]، روایتی نقل کرده که بر اساس آن، محمد بن عثمان و پدرش، عثمان بن سعید، هر دو ثقه و مورد اعتماد امام حسن عسکری(ع) بوده‌اند. بنابر این روایت، امام حسن عسکری (ع) تصریح کرده است: هر چه برسانند از طرف من می رسانند و هر چه گویند از من است. به حرف آنان گوش بده و از آنان پیروی کن که آنان ثقه و امین من هستند.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۳.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = بخشی از نامه تسلیت|: «از کمال سعادت پدرت آن که مثل تو فرزندی را به او روزی فرموده که خلیفه و قائم مقام او باشی به امر او، و ترحّم نمایی و طلب آمرزش کنی از برای او، و من می‌گویم که حمد می‌کنم خدا را پس بدرستی که قلوب شیعیان نیکو مسرور شده است به مکان و منزلت تو و آنچه خداوند در تو و در نزد تو قرار داده است، و حقّ تعالی تو را یاری فرماید و قوّت به تو دهد و محکم فرماید تو را و توفیق به تو عطا فرماید و تو را حافظ و نگهبان باشد..»|تاریخ بایگانی|| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = بخشی از نامه تسلیت|: «از کمال سعادت پدرت آن که مثل تو فرزندی را به او روزی فرموده که خلیفه و قائم مقام او باشی به امر او، و ترحّم نمایی و طلب آمرزش کنی از برای او، و من می‌گویم که حمد می‌کنم خدا را پس بدرستی که قلوب شیعیان نیکو مسرور شده است به مکان و منزلت تو و آنچه خداوند در تو و در نزد تو قرار داده است، و حقّ تعالی تو را یاری فرماید و قوّت به تو دهد و محکم فرماید تو را و توفیق به تو عطا فرماید و تو را حافظ و نگهبان باشد..»|تاریخ بایگانی|| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
بنا به روایت [[شیخ طوسی]] وقتی [[عثمان بن سعید|نخستین نایب]] درگذشت، پسرش محمد او را [[غسل میت|غسل]] داد، [[کفن]] کرد و او را [[دفن]] نمود.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۴.</ref> محمد بن عثمان پس از رحلت پدر، نامه تسلیتی از امام دوازدهم دریافت کرد | بنا به روایت [[شیخ طوسی]]، وقتی [[عثمان بن سعید|نخستین نایب]] درگذشت، پسرش محمد او را [[غسل میت|غسل]] داد، [[کفن]] کرد و او را [[دفن]] نمود.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۴.</ref> محمد بن عثمان پس از رحلت پدر، نامه تسلیتی از امام دوازدهم دریافت کرد که در آن، با محمد بن عثمان همدردی کرده و به سمت نیابت او پس از پدر اشاره نموده بود.<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۱۰.</ref> | ||
=== مدت نیابت=== | === مدت نیابت=== | ||
شیخ طوسی در [[الغیبة شیخ طوسی|الغیبة]] | شیخ طوسی در [[الغیبة شیخ طوسی|الغیبة]] تصریح کرده که مدت نیابت محمد بن عثمان، نزدیک به پنجاه سال بوده،<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> اما [[سید محمد صدر]] قائل به نادرستی این ادعاست؛ چون به باور او، وفات محمد بن عثمان در سال ۳۰۵ق اتفاق افتاده و با وفات امام حسن عسکری(ع) ۴۵ سال فاصله دارد و از آنجا که او حدود ۵ سال نیابت داشته، با این حساب، نیابت نایب دوم، حدود چهل سال خواهد بود و نه پنجاه سال.<ref>صدر، تاریخ الغیبة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۰۴.</ref> | ||
===مخالفان نیابت=== | ===مخالفان نیابت=== | ||
کسانی که پس از وفات عثمان بن سعید، در نیابت محمد دچار تردید شده و به | کسانی که پس از وفات عثمان بن سعید، در نیابت محمد دچار تردید شده و به دروغ مدعی نیابت شدند، عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
*[[حسن شریعی|ابومحمد حسن شریعی]] | *[[حسن شریعی|ابومحمد حسن شریعی]] | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
*[[اسحاق احمر]] | *[[اسحاق احمر]] | ||
*[[باقطانی]] | *[[باقطانی]] | ||
*[[حسین بن منصور حلاج]] | *[[حسین بن منصور حلاج]]<ref>غفارزاده، زندگانی نواب خاص امام زمان، ص۱۷۹.</ref><ref>جباری، سازمان وکالت، ج۲، ص۶۹۴-۷۰۷.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==شیوه فعالیت == | ==شیوه فعالیت == | ||
محمد بن عثمان برای آنکه بتواند وظایف سفارت را به دور از هرگونه حساسیت‌زایی برای مخالفان انجام دهد، چنین وانمود می‌کرد که تصور حکومت عباسی درباره جانشین نداشتن امام | محمد بن عثمان برای آنکه بتواند وظایف سفارت را به دور از هرگونه حساسیت‌زایی برای مخالفان انجام دهد، چنین وانمود می‌کرد که تصور حکومت عباسی درباره جانشین نداشتن امام عسکری درست است. او به وکلای خود تأکید می‌کرد که مبادا اسم امام دوازدهم به میان آید، تا بدین وسیله ذهنیت حکومت به حال خود باقی بماند و افزون بر آن به وکلا سفارش می‌کرد که فعالیت‌های خود را با رعایت [[تقیه]] انجام دهند. این موضع‌گیری محمد بن عثمان برای آن بود تا حکومت آسوده‌خاطر باشد که شیعیان رهبر ندارند و قیام نمی‌کنند.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۹.</ref> <ref>غفار زاده، زندگانی نواب خاص امام زمان، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۷.</ref> | ||
===کارگزاران و یاران === | |||
در دوران نیابت محمد، افرادی بودند که در دستگاه وکالت با او همکاری می‌کردند. برخی عنوان نماینده او در بعضی مناطق را دارا بودند و عده‌ای هم شاگرد او بودند و از او حدیث نقل کرده‌اند. گفته شده که در | ===کارگزاران و یاران=== | ||
در دوران نیابت محمد، افرادی بودند که در دستگاه وکالت با او همکاری می‌کردند. برخی عنوان نماینده او در بعضی مناطق را دارا بودند و عده‌ای هم شاگرد او بودند و از او حدیث نقل کرده‌اند. گفته شده که در [[بغداد]]، ده نفر تحت نظر او امور را اداره می‌کردند که یکی از آنان [[حسین بن روح]] بود که بعدها سومین نائب شد.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۰.</ref> اسامی برخی از آنها از این قرار است: | |||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
#[[اسحاق بن یعقوب]] | #[[اسحاق بن یعقوب]] | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۲: | ||
#[[علی بن احمد دلال قمی]] | #[[علی بن احمد دلال قمی]] | ||
#[[غیاث بن اسید]] | #[[غیاث بن اسید]] | ||
#[[احمد بن ابراهیم نوبختی]] | #[[احمد بن ابراهیم نوبختی]]<ref>ره توشه عتبات عالیات، ص۳۷۳-۳۷۴.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==جایگاه علمی و روایی== | ==جایگاه علمی و روایی== | ||
شیخ طوسی در [[رجال الطوسی|رجال]] و الغیبه، محمد و پدرش را وکیل امام زمان دانسته که دارای منزلتی بزرگ بودند و سخنان آنها مورد وثوق و اطمینان است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۴۴۷.</ref><ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۳.</ref> [[علامه حلی]] هم در [[خلاصة الاقوال|کتاب رجالی]] خود، محمد را دارای مقامی دانسته که امام عسکری و پدرش به نیابت او از حضرت مهدی تصریح | شیخ طوسی در کتاب‌های [[رجال الطوسی|رجال]] و الغیبه، محمد و پدرش را وکیل امام زمان دانسته که دارای منزلتی بزرگ بودند و سخنان آنها را مورد وثوق و اطمینان دانسته است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۴۴۷.</ref><ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۳.</ref> [[علامه حلی]] هم در [[خلاصة الاقوال|کتاب رجالی]] خود، محمد را دارای مقامی دانسته که امام عسکری و پدرش به نیابت او از حضرت مهدی تصریح کرده‌اند.<ref>حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۲۵۰.</ref> [[محدث قمی]]، محمد پسر عثمان بن سعید را نماینده امام زمان به مدت پنجاه سال دانسته که [[کرامت|کرامات]] بسیاری از او ظاهر گردید.<ref>قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۴۰۵.</ref> [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] هم در [[تنقیح المقال]]، بزرگ بودن این مرد را چنان مشهور دانسته که احتیاج به توضیح یا اقامه برهان ندارد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۴۹.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی]] نیز در [[معجم رجال الحدیث]]، روایاتی را که در شأن و عظمت او آمده کافی می‌داند.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱۷، ص۲۹۴.</ref> | ||
=== روایات و آثار === | === روایات و آثار === | ||
از محمد بن عثمان، روایاتی درباره امام زمان نقل شده است. احادیثی درباره تولد حضرت مهدی<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۱۶.</ref>، حرام بودن ذکر نام حضرت مهدی در عصر [[غیبت صغری]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۳.</ref><ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۳.</ref>و ملاقات‌ها و دیدارهای او با امام | از محمد بن عثمان، روایاتی درباره امام زمان نقل شده است. احادیثی درباره تولد حضرت مهدی<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۱۶.</ref>، حرام بودن ذکر نام حضرت مهدی در عصر [[غیبت صغری]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۳.</ref><ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۳.</ref> و ملاقات‌ها و دیدارهای او با امام مهدی،<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۵.</ref><ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۵۲.</ref> از جمله روایاتی است که از او نقل شده است. [[دعای سمات]]، [[دعای افتتاح]] و [[زیارت آل یاسین]]، ادعیه‌ای هستند که از طریق محمد بن عثمان نقل شده است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۱۷.</ref> | ||
محمد بن | محمد بن عثمان، تألیفاتی هم در [[فقه]] داشته که حاوی احادیثی از امام عسکری و حضرت مهدی است. او همچنین برخی روایات را از پدرش عثمان بن سعید نقل کرده است. از جمله این کتاب‌ها، «کتاب الاشربة» بود. به گفته ام کلثوم دختر ابوجعفر،این کتاب در وقت وصیت محمد بن عثمان، به [[حسین بن روح]] (نایب سوم) رسید و در دست او بود. چنانکه ابونصر گفته، این کتاب پس از حسین بن روح به [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن سَمَری]] (نایب چهارم) رسید.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۳.</ref>. | ||
==حوادث دوران نائب دوم== | ==حوادث دوران نائب دوم== | ||
از حوادث مهم دوران زندگی محمد بن عثمان، می‌توان به [[قیام صاحب زنج]] اشاره کرد. از آنجا که رهبر شورشیان، نسب خود را به [[زید بن علی|زید]]، فرزند [[امام سجاد]](ع) می‌رساند، بخشی از [[علویان]] به او پیوستند و از سال ۲۵۷ق در قیام او حضور یافتند.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۵و۱۷۶.</ref> گرچه امام یازدهم، آشکارا اعلام | از حوادث مهم دوران زندگی محمد بن عثمان، می‌توان به [[قیام صاحب زنج]] اشاره کرد. از آنجا که رهبر شورشیان، نسب خود را به [[زید بن علی|زید]]، فرزند [[امام سجاد]](ع) می‌رساند، بخشی از [[علویان]] به او پیوستند و از سال ۲۵۷ق در قیام او حضور یافتند.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۵و۱۷۶.</ref> گرچه امام یازدهم، آشکارا اعلام کرد که رهبر زنج از اهل بیت نیست، مقامات حکومت، این انقلاب را متصل به علویان میدانستند.<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۳۹۸.</ref> به گفته طبری، سرکوبی قیام زنج در سال ۲۷۰ق با تبلیغات حکومت علیه علویان دنبال شد.<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۷، ص۵۴۷.</ref> | ||
از دیگر حوادث مهم این دوره، ظهور [[قرامطه]] به عنوان شاخه‌ای از فرقه [[اسماعیلیه]] بود. انتساب این فرقه به شیعه، می‌توانست مشکلاتی را برای [[امامیه]] ایجاد کند. به گفته جاسم حسین، تبلیغات قرامطه در رابطه با قیام [[قائم]]، حكومت را تحریک می‌كرد تا فعالیت‌هاى آنها را با [[غیبت امام دوازدهم]] مرتبط بداند و آن را به عنوان مرحله آمادگى براى قیام مهدی تلقى كند. وی معتقد است [[توقیع|توقیعی]] که از سوی امام زمان در لعن [[ابوالخطاب]] برای محمد بن عثمان صادر شد، ناظر به خطر قرامطه و برای نهی شیعیان از هر گونه ارتباط با آنان بوده است.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۷و۱۷۸.</ref> | |||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
*[[مهدویت]] | *[[مهدویت]] | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۳۵: | ||
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد--> دارد | | عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد--> دارد | ||
| ناوبری = <!--ندارد، دارد--> دارد | | ناوبری = <!--ندارد، دارد--> دارد | ||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد--> | | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد--> دارد | ||
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد--> ندارد | | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد--> ندارد | ||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل--> کامل | | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل--> کامل | ||