علی بن عیسی اربلی: تفاوت میان نسخه‌ها

| اندازه تصویر      =

| عنوان تصویر      =

| زادگاه            = [[اربل]]

| مکان مرگ          = [[بغداد]]

|عرض جغرافیایی محل دفن=

| پانویس            =

}}

==ولادت و نسب==

بهاءالدین اِرْبِلی در [[اِرْبِل]] زاده شد و همانجا پرورش یافت.<ref>فرّوخ، ج۳، ص۶۶۱</ref> تاریخ دقیق تولّد او معلوم نیست؛ ولی بیشتر قرائن گویای آن است که وی بین سال‌های ۶۲۰ تا ۶۲۵ق به دنیا آمده است. تنها کسی که تاریخ ولادت او را به صراحت ۶۲۵ دانسته [[ابن حبیب حلبی]] (درگذشته ۷۷۹ق) است.<ref>ج ۱، ص۱۶۱</ref> پدرش [[فخرالدین عیسی]]، معروف به ابن جِجْنی حاکم [[اربل]] و نواحی آن بود و در ۶۶۴ در همانجا درگذشت.<ref>ابن فُوَطی، ۱۹۶۵، ج۴، قسم۳، ص۲۷۴ـ ۲۷۵</ref>

==جامعیت در علوم مختلف==

اربلی بی‌تردید از شاعران و نثرنویسان بزرگ سده هفتم است. نثر او در آثارش ممتاز و استوار است. وی در نوجوانی شعر می‌سروده<ref>بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریه، ص۲۴۶</ref> و در بیشتر ابواب و فنون شعر عرب طبع آزمایی کرده است.<ref>بهاءالدین اربلی، کشف الغمه، مقدمه جبوری، ص۲۴؛ بهاءالدین اربلی، کشف الغمّه، ج۱، ص۲۷۰ـ۲۷۱؛ بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریه، ص۱۱۱، ۱۶۶، ۲۴۶ ـ۲۴۷، ۳۸۸، ۴۲۱ـ۴۲۴؛ امینی، ج۵، ص۴۴۴ـ۴۴۵</ref>

==فرزند اربلی==

{{اصلی|کشف الغمة فی معرفة الائمة}}

# [[کشف الغمة فی معرفة الائمة |کشف الغمّه فی معرفه الائمّه]] در شرح حال [[پیامبر اسلام]]، [[حضرت خدیجه]]، [[حضرت فاطمه]] و [[امامان شیعه|امامان دوازده گانه علیهم السلام]] است.

# [[رسالة الطیف]]، <ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص۱۰۷؛ کحّاله، ج۷، ص۱۶۳</ref> این کتاب از آثار گرانبهای اربلی است و دربرگیرنده اخبار و اشعار شاعران جاهلی، [[اسلام]] و برخی معاصران مؤلف، و نیز خود او است که بخشی از این ابیات در دیگر کتابها یافت نمی‌شود. مؤلف در این کتاب راه «‌[[طیف الخیال‌]]» [[سید مرتضی|علم الهدی]] را پیموده و به برخی ابیات [[بحتری|بُحتری]] و [[ابوتمام|ابوتمّام]] اشاره کرده است. او میان اسلوب «‌مقامه نویسی‌» و طیف الخیال جمع بسته و نیم نگاهی نیز به رساله [[الغفران]] [[ابوالعلاء معری|ابوالعلاء مَعرّی]] داشته است. اربلی مانند [[سید مرتضی|سید مرتضی]] که نقدی علمی به کار بسته و اقوال آمِدی را رد کرده و از ابوتمّام و بحتری دفاع نموده، رفتار نکرده و با ذوقی شاعرانه کتاب را تألیف کرده است.<ref>مقدمه جبوری، ص۳۲ـ۳۵</ref>

#دیوان شعر<ref>حرّعاملی، امل الا´مل، ج۲، ص۱۹۵؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۹، قسم ۱، ص۶۷</ref>