Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵
ویرایش
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
'''وَدیعَه''' نوعی امانت و عنوان یکی [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] است. بهموجب این عقد انسان مالَش را به دیگری میسپارد تا آن را بهرایگان نگهداری کند؛ مانند سپردن کفش به | '''وَدیعَه''' نوعی امانت و عنوان یکی [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] است. بهموجب این عقد انسان مالَش را به دیگری میسپارد تا آن را بهرایگان نگهداری کند؛ مانند سپردن کفش به کفشداری [[مسجد|مساجد]]. | ||
[[مجتهد|فقیهان]] این عقد را جایز و دارای [[ایجاب و قبول]] | [[مجتهد|فقیهان]] این عقد را جایز و دارای [[ایجاب و قبول]] دانسته و عقل، [[بلوغ]]، اختیار و [[محجور|محجور نبودنِ]] طرفین عقد را از شرایط آن شمرده و [[احکام شرعی|احکامی]] برای آن بیان نمودهاند.<br> | ||
محافظت از ودیعه و عدم تصرف در آن، و تأمین مخارج نگهداری توسط ودیعهگذار، از جمله تعهدات طرفین عقد دانسته شده است. | محافظت از ودیعه و عدم تصرف در آن، و تأمین مخارج نگهداری توسط ودیعهگذار، از جمله تعهدات طرفین عقد دانسته شده است. | ||
==جایگاه و مفهومشناسی== | ==جایگاه و مفهومشناسی== | ||
وَدیعَه قراردادی است که بهموجب آن، فردی مالَش را به دیگری میسپارد تا آن را بهرایگان نگهداری کند.<ref>امامی، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیة، ج۲، ص۱۶۱.</ref> فرد ودیعهگذار را مُوَدِّع و کسی که آن را قبول میکند را وَدَعیّ یا مُستَودَع نامیدهاند.<ref>امامی، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیة، ج۲، ص۱۶۱؛ محمدی خراسانی، | وَدیعَه قراردادی است که بهموجب آن، فردی مالَش را به دیگری میسپارد تا آن را بهرایگان نگهداری کند.<ref>امامی، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیة، ج۲، ص۱۶۱.</ref> فرد ودیعهگذار را مُوَدِّع و کسی که آن را قبول میکند را وَدَعیّ یا مُستَودَع نامیدهاند.<ref>امامی، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیة، ج۲، ص۱۶۱؛ محمدی خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۴۰.</ref><br> | ||
ودیعه عنوان یکی از [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] است<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، | ودیعه عنوان یکی از [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] است<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۶۹؛ شیخ مفید، المقنعة، ص۶۲۵.</ref> که در قانون مدنی [[ایران]] نیز قوانینی برای آن وضع گردیده است.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/92778 قانون مدنی]، مواد ۶۰۷-۶۳۴، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.</ref> تحویل امانات به نگهبانی ادارات و سپردن کفش به کفشداری [[مسجد|مساجد]] از مصادیق این عقد شمرده شده است.<ref> | ||
[https://hamedamiri.com/مسئولیت-مودع-در-عقد-ودیعه/ مسئولیت مودع در عقد ودیعه]، دانستنیهای حقوقی.</ref><br> | [https://hamedamiri.com/مسئولیت-مودع-در-عقد-ودیعه/ مسئولیت مودع در عقد ودیعه]، دانستنیهای حقوقی.</ref><br> | ||
واژه ودیعه را که در معنای مصدری و مفعولی استعمال میشود،<ref>جزیری، عبد الرحمن و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعه، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۲۹۷.</ref> برگرفته از «ودع» و بهمعنی ترک شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۸۱ش، ص۵۵۵.</ref> یا ساکن و استقرار یافته دانستهاند.<ref>حلّی، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۳۴؛ علامه حلّی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۹۱.</ref> | واژه ودیعه را که در معنای مصدری و مفعولی استعمال میشود،<ref>جزیری، عبد الرحمن و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعه، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۲۹۷.</ref> برگرفته از «ودع» و بهمعنی ترک شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۸۱ش، ص۵۵۵.</ref> یا ساکن و استقرار یافته دانستهاند.<ref>حلّی، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۳۴؛ علامه حلّی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۹۱.</ref> | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
در منابع فقهی و حقوقی، [[احکام شرعی|احکامی]] برای ودیعه ذکر نمودهاند؛ از جمله: | در منابع فقهی و حقوقی، [[احکام شرعی|احکامی]] برای ودیعه ذکر نمودهاند؛ از جمله: | ||
*پذیرش ودیعه برای کسی که توانایی نگهداری از آن را دارد مستحب است،<ref>علامه حلّی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۹۹، م۴۴۳۹.</ref> ولی کسی که توانایی ندارد نباید آن را قبول کند.<ref>بنیهاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۳۳، م۲۳۳۰.</ref> | *پذیرش ودیعه برای کسی که توانایی نگهداری از آن را دارد مستحب است،<ref>علامه حلّی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۹۹، م۴۴۳۹.</ref> ولی کسی که توانایی ندارد نباید آن را قبول کند.<ref>بنیهاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۳۳، م۲۳۳۰.</ref> | ||
*ودیعه عقدی جایز است<ref>حلّی، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۳۴؛ علامه حلّی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref> و طرفین عقد هر وقت بخواهند میتوانند آن را فسخ کنند،<ref>بنیهاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۳۴، م۲۳۳۲.</ref> که در این صورت | *ودیعه عقدی جایز است<ref>حلّی، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۴۳۴؛ علامه حلّی، تحریر الأحکام، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref> و طرفین عقد هر وقت بخواهند میتوانند آن را فسخ کنند،<ref>بنیهاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۳۴، م۲۳۳۲.</ref> که در این صورت وَدَعیّ باید هر چه زودتر ودیعه را به مالکش برگرداند.<ref>بنیهاشمی، توضیح المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۳۴، م۲۳۳۳.</ref> | ||
*اگر ودیعه از بین برود یا آسیبی ببیند، مُستَودع ضامن نیست، مگر اینکه وی در نگهداری از آن کوتاهی کرده یا بدون اذن مالک در آن تصرف نموده باشد.<ref>شهید ثانی، الروضة | *اگر ودیعه از بین برود یا آسیبی ببیند، مُستَودع ضامن نیست، مگر اینکه وی در نگهداری از آن کوتاهی کرده یا بدون اذن مالک در آن تصرف نموده باشد.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۱، ص۳۸۴.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
*امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، انتشارات اسلامیة، بیتا. | *امامی، سید حسن، حقوق مدنی، تهران، انتشارات اسلامیة، بیتا. | ||
*بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق. | *بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، توضیح المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق. | ||
*جزیری، عبد الرحمن و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعه و مذهب أهل البیت وفقاً لمذهب أهل البیت(علیهم السلام)، | *جزیری، عبد الرحمن و دیگران، الفقه علی المذاهب الأربعه و مذهب أهل البیت وفقاً لمذهب أهل البیت(علیهم السلام)، بیروت، دار الثقلین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | ||
*حلّی، ابن ادریس، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، تحقیق: موسوی، حسن بن احمد، ابن مسیح، ابو الحسن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق. | *حلّی، ابن ادریس، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، تحقیق: موسوی، حسن بن احمد، ابن مسیح، ابو الحسن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق. | ||
*شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح: سلطان العلماء، حسن بن محمد، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | *شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، شارح: سلطان العلماء، حسن بن محمد، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
*مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۶ق. | *مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۶ق. | ||
*محقق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق: بقال، عبد الحسین محمد علی، قم مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق. | *محقق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق: بقال، عبد الحسین محمد علی، قم مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق. | ||
*محمدی خراسانی، علی، شرح تبصرة المتعلمین، | *محمدی خراسانی، علی، شرح تبصرة المتعلمین، قم،دار الفکر، ۱۳۷۶ش. | ||
*مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، قم، نشر الهادی، چاپ سوم، مشکینی، ۱۳۸۱ش. | *مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، قم، نشر الهادی، چاپ سوم، مشکینی، ۱۳۸۱ش. | ||
*موسوی بجنوردی، سید محمد بن حسن، قواعد فقهیه، تهران، مؤسسه عروج، چاپ سوم، ۱۴۰۱ق. | *موسوی بجنوردی، سید محمد بن حسن، قواعد فقهیه، تهران، مؤسسه عروج، چاپ سوم، ۱۴۰۱ق. |