Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۲۴
ویرایش
جزیره خضراء: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab جز (+ رده:مقالههای با درجه اهمیت ب (هاتکت)) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}} | {{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}} | ||
''' | '''اَلْجَزیرَةُ الْخَضْراء'''، یا جزیره خضراء، جزیره‌ای است که بر اساس داستانی در برخی منابع، محل زندگی [[امام دوازدهم]](عج) [[شیعیان]] و فرزندانش در دوران [[غیبت کبری]] معرفی شده است. صحت این داستان در محل تردید جدی قرار دارد و در نقد اصل ماجرا، عالمان دینی شیعه آثاری پدید آورده‌اند. [[آقا بزرگ تهرانی|آقابزرگ طهرانی]]، شیخ [[جعفر کاشف الغطاء]]، [[سید محمد علی قاضی طباطبایی]]، [[محمد تقی تستری]]، [[سید محمد صدر]] و [[سید جعفر مرتضی|جعفر مرتضی عاملی]] از جمله ناقدان این داستان هستند. | ||
== داستان جزیره خضراء == | == داستان جزیره خضراء == | ||
=== جزیره خضراء در منابع === | === جزیره خضراء در منابع === | ||
ظاهراً گزارش این جزیره برای نخستین بار در رساله‌ای تألیف [[فضل بن یحیی طیبی]]، از مردم [[واسط]] و از شاگردان [[علی بن عیسی اربلی]] <ref> | ظاهراً گزارش این جزیره برای نخستین بار در رساله‌ای تألیف [[فضل بن یحیی طیبی]]، از مردم [[واسط]] و از شاگردان [[علی بن عیسی اربلی]]<ref> درباره شرح‌حال او رجوع کنید به حرّعاملی، ص۲۱۷ ۲۱۸</ref> آمده است. این رساله را [[آقا بزرگ طهرانی]] به خط مؤلف آن دیده و از آن نسخه‌برداری کرده<ref> ج۵، ص۱۰۶</ref> و [[مجلسی دوم|مجلسی]]، بی‌کم‌وکاست، در [[بحارالانوار]]<ref>ج۵۲، ص۱۵۹ ۱۷۴</ref> درج کرده است. | ||
پیش از مجلسی، قاضی [[نورالله شوشتری]] (درگذشت ۱۰۱۹)، به مناسبت | پیش از مجلسی، قاضی [[نورالله شوشتری]] (درگذشت ۱۰۱۹)، به مناسبت ذکر برخی مکانها، به جزیره خضراء و همین داستان اشاره کرده و اظهار داشته که [[شهید اول]] این حکایت را از زین‌الدین مذکور روایت کرده و با خط خود نوشته بوده است. قاضی نوراللّه، سپس ذکر کرده که یکی از معاصرانش به نام شمس‌الدین [[محمدبن اسداللّه شوشتری]] به خواسته [[شاه‌طهماسب صفوی]]، کتابی در بیان حکمت و مصلحت غیبت تألیف کرده، و رساله جزیرة الخضراء را نیز در آن [ به فارسی ] درج نموده است.<ref>مجالس المؤمنین، ج ۱، ص۷۸۷۹</ref> [[آقا بزرگ طهرانی]]<ref> ج۵، ص۱۰۶</ref> احتمال داده است که این ترجمه فارسی همان ترجمه‌ای باشد که به نام [[محقق کرکی]] (درگذشت۹۴۰ق) در [[هند]] چاپ شده است.<ref> رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ج۱، ص۱۰۹؛ ج۴، ص۹۳۹۴</ref> | ||
=== شرح ماجرا === | === شرح ماجرا === | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
==== بیان قول دوم ==== | ==== بیان قول دوم ==== | ||
داستان دیگری را بیاضی<ref>الصراط المستقیم الی مستحقی التقدیم،ج ۲، | داستان دیگری را بیاضی<ref>الصراط المستقیم الی مستحقی التقدیم،ج ۲، ص۲۶۴۲۶۶</ref> از [[کمال‌الدین انباری]] در ۵۴۳ نقل کرده که از برخی جهات شبیه ماجرای جزیره خضرا است. خلاصه آن چنین است: انباری در مجلسی حضور داشت که [[عون‌الدین یحیی بن هُبَیره]]، وزیر [[المقتفی‌باللّه عباسی]]، در مذمت مذهب شیعه سخنی گفت. در این هنگام مردی که مورد احترام وزیر بود، اجازه خواست درباره شیعیان حکایتی نقل کند که خود شاهد بوده است. او گفت: من و پدرم به قصد تجارت از باهیه که شهری بسیار بزرگ بود با کشتی عازم سفر شدیم. آنگاه، به جزایر سرسبزی رسیدیم که ناخدای کشتی نیز تا آن زمان به آنجا نرفته بود و نام آن را نمی‌دانست. مردمان این جزایر بهترین آداب و رسوم اجتماعی را داشتند و در راستی و امانت و دیانت بی‌همتا بودند. | ||
راوی داستان که از چندین شهر در این جزایر دیدن کرده بوده است، حاکمان این شهرها را به ترتیب طاهر، قاسم، ابراهیم و هاشم نام می‌برد و می‌گوید که همه آنان خود را از فرزندان [[صاحب الامر|صاحب‌الامر]] می‌دانستند.<ref> برای مشروح این داستان رجوع کنید به نوری، جنة المأوی فی ذکر من فاز بلقاء الحجة علیه‌السلام، أو، معجزته فی الغیبة الکبری، | راوی داستان که از چندین شهر در این جزایر دیدن کرده بوده است، حاکمان این شهرها را به ترتیب طاهر، قاسم، ابراهیم و هاشم نام می‌برد و می‌گوید که همه آنان خود را از فرزندان [[صاحب الامر|صاحب‌الامر]] می‌دانستند.<ref> برای مشروح این داستان رجوع کنید به نوری، جنة المأوی فی ذکر من فاز بلقاء الحجة علیه‌السلام، أو، معجزته فی الغیبة الکبری، ص۲۱۳ ۲۲۰</ref> | ||
===ارتباط جزیره خضرا با مثلث برمودا=== | ===ارتباط جزیره خضرا با مثلث برمودا=== | ||
مثلث برمودا نام منطقه ایی در اقیانوس اطلس است که در قرن بیستم با صورتی از افسانه و دور از واقعیت مشهور | مثلث برمودا نام منطقه ایی در اقیانوس اطلس است که در قرن بیستم با صورتی از افسانه و دور از واقعیت مشهور می‌شود که در این منطقه کشتی‌ها و هواپیماها غرق می‌شوند. تطبیق این منطقه با داستان جزیره خضراء که در دریای مدیترانه می‌باشد بی‌ربط به نظر می‌رسد. | ||
==نقدها به ماجرای جزیره خضراء== | ==نقدها به ماجرای جزیره خضراء== | ||
نقدهای فراوانی پیرامون این ماجرا نقل شده است که | نقدهای فراوانی پیرامون این ماجرا نقل شده است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
* اتصال این | * اتصال این داستان‌ها از قرن یازدهم به قرن ششم و هفتم که این ماجرا نقل می‌شود، قابل اثبات نیست. ناقلان ماجرا و نسخه‌های کتاب مجهول هستند و تنها کتاب که می‌توان گفت آن را نقل کرده است در قرن یازدهم می‌باشد که [[علامه مجلسی]] می‌گوید: این داستان را در کتابهای معتبر ندیدم و داستان را در بخش نوادر نقل می‌کند.<ref>محمدی ری شهری، دانش نامه امام مهدی عج، ج ۳ ص۷۳</ref> | ||
* در ضمن نقل این | * در ضمن نقل این داستان‌ها مطالبی مثل [[تحریف قرآن]]، ارتباط همیشگی با امام زمان عج و فرزند داشتن امام زمان عج نقل می‌شود که هیچ کدام از این موارد جزء معتقدات شیعه نیست. | ||
* در صورت انطباق جزیره خضرا با مثلث برمودا چهره ایی که از امام زمان عج در دوران غیبت به دست خواهد آمد این است که ایشان مکان معلومی دارد که به تخریب و نابود کردن مردم مثل غرق کردن | * در صورت انطباق جزیره خضرا با مثلث برمودا چهره ایی که از امام زمان عج در دوران غیبت به دست خواهد آمد این است که ایشان مکان معلومی دارد که به تخریب و نابود کردن مردم مثل غرق کردن کشتی‌ها می‌پردازد که این مطالب با معتقدات شیعه سازگار نیست. | ||
*طبق ظاهر بعضی روایات | *طبق ظاهر بعضی روایات می‌توان گفت که [[امام زمان]] عج غالبا در شهر مدینه و مکه حضور دارند.<ref>علامه مجلسی، بحار،ج۵۲،ص۱۵۷،ح۲۰ و غیبة نعمانی، باب ۱۰، چهارمین فصل، ح۳۰، ص۱۸۲</ref> | ||
==آثاری در نقد داستان == | ==آثاری در نقد داستان == | ||
=== دراسة فی علامات الظهور و الجزیرة الخضراء === | === دراسة فی علامات الظهور و الجزیرة الخضراء === | ||
در سالهای اخیر، مؤلفی عراقی به نام ناجی نجار، کتابی درباره جزیره خضراء نوشت و آن را با مثلث برمودا تطبیق داد. علی‌اکبر مهدی‌پور این کتاب را با عنوان جزیره خضراء و تحقیقی پیرامون مثلث برمودا، همراه با افزوده‌هایی، به فارسی ترجمه کرد. [[جعفر مرتضی عاملی]] بر این کتاب نقد نوشته و علاوه بر اینکه سند و محتوای روایت را نقد کرده، تطبیق جزیره خضراء را بر مثلث برمودا ناروا دانسته است.<ref>ر ک: به عاملی، دراسة فی علامات الظهور و الجزیرة الخضراء، | در سالهای اخیر، مؤلفی عراقی به نام ناجی نجار، کتابی درباره جزیره خضراء نوشت و آن را با مثلث برمودا تطبیق داد. علی‌اکبر مهدی‌پور این کتاب را با عنوان جزیره خضراء و تحقیقی پیرامون مثلث برمودا، همراه با افزوده‌هایی، به فارسی ترجمه کرد. [[جعفر مرتضی عاملی]] بر این کتاب نقد نوشته و علاوه بر اینکه سند و محتوای روایت را نقد کرده، تطبیق جزیره خضراء را بر مثلث برمودا ناروا دانسته است.<ref>ر ک: به عاملی، دراسة فی علامات الظهور و الجزیرة الخضراء، ص۲۲۱۲۳۶</ref> | ||
=== جزیره خضرا: افسانه یا واقعیت؟ === | === جزیره خضرا: افسانه یا واقعیت؟ === | ||
کتاب دیگری که سند و محتوای داستان جزیره خضراء را با تفصیل بیشتر نقد کرده و اشکالات این حکایت را نمایانده و به نقد نظریه انطباق جزیره خضراء بر مثلث برمودا پرداخته، کتابی است در بررسی دیدگاههای [[محمد تقی شوشتری]]، [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، [[ابراهیم امینی]] و دیگران که ابوالفضل طریقه‌دار با عنوان [[جزیره خضرا: افسانه یا واقعیت؟]] تدوین و درباره آن تحقیق کرده است.<ref>برای تفصیل نقد نظریه انطباق جزیره خضراء بر مثلث برمودا در این کتاب رجوع کنید به: طریقه‌دار، جزیره خضرا: افسانه یا واقعیت ؟، | کتاب دیگری که سند و محتوای داستان جزیره خضراء را با تفصیل بیشتر نقد کرده و اشکالات این حکایت را نمایانده و به نقد نظریه انطباق جزیره خضراء بر مثلث برمودا پرداخته، کتابی است در بررسی دیدگاههای [[محمد تقی شوشتری]]، [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، [[ابراهیم امینی]] و دیگران که ابوالفضل طریقه‌دار با عنوان [[جزیره خضرا: افسانه یا واقعیت؟]] تدوین و درباره آن تحقیق کرده است.<ref>برای تفصیل نقد نظریه انطباق جزیره خضراء بر مثلث برمودا در این کتاب رجوع کنید به: طریقه‌دار، جزیره خضرا: افسانه یا واقعیت ؟، ص۴۷۱۰۹، ۱۶۳۱۷۴</ref> | ||
=== سایر آثار === | === سایر آثار === | ||
[[جعفر کاشف الغطاء]]<ref>الحقّ المبین فی تصویب رأی المجتهدین و تخطئة الاخباریین،ص ۶۹</ref> این داستان را از ساخته‌های داستان‌سرایان معرفی می‌کند که برخی از اخباریها آن را از کتابهای مهجور و ساختگی نقل کرده‌اند. او مضمون و مفاد داستان را مخالف اصول پذیرفته شده شیعه و گفتار عالمان دانسته است.<ref> الحقّ المبین فی تصویب رأی المجتهدین و تخطئة الاخباریین‌همان، ص۷۰</ref> برخی از معاصران، مانند [[آقا بزرگ طهرانی]]،<ref> ج ۵، | [[جعفر کاشف الغطاء]]<ref>الحقّ المبین فی تصویب رأی المجتهدین و تخطئة الاخباریین،ص ۶۹</ref> این داستان را از ساخته‌های داستان‌سرایان معرفی می‌کند که برخی از اخباریها آن را از کتابهای مهجور و ساختگی نقل کرده‌اند. او مضمون و مفاد داستان را مخالف اصول پذیرفته شده شیعه و گفتار عالمان دانسته است.<ref> الحقّ المبین فی تصویب رأی المجتهدین و تخطئة الاخباریین‌همان، ص۷۰</ref> برخی از معاصران، مانند [[آقا بزرگ طهرانی]]،<ref> ج ۵، ص۱۰۵</ref> [[سید محمد علی قاضی طباطبایی]]،<ref> جزایری، ج ۲، ص۶۹، تعلیقه قاضی طباطبائی</ref> [[محمد تقی تستری]]<ref> الاخبار الدخیلة، ص۱۴۶۱۵۲</ref> و [[سید محمد صدر]]<ref> تاریخ الغیبة الکبری، ص۷۶ ۸۸</ref> نیز به نقد سند و محتوای این داستان پرداخته‌اند. | ||
[[علی اکبر غفاری]]<ref>تصحیح و تحقیق متون حدیثی،ص ۱۱۴</ref> اصل حکایت جزیره خضراء را مربوط به یکی از فرزندان[[اسماعیل بن جعفر|اسماعیل]]، پسر [[امام صادق|امام صادق علیه‌السلام]]، می‌داند که با [[امام زمان|امام زمان]](عج) هم‌لقب و دوازدهمین نسل از [[علی|امام علی علیه‌السلام]] بود<ref>نیز ر ک: حسن‌زاده آملی، ج ۲، نکته ۹۹۰</ref> به نظر می‌رسد عراقیانی که از آن سرزمین دیدن کرده‌اند، به سبب تشابه نام و کنیه و لقب او با [[امام زمان|حضرت مهدی]](عج)، تصور می‌کردند او همان مهدی است که نامش در روایات آمده و حاکمان آن جزایر فرزندان او هستند. | [[علی اکبر غفاری]]<ref>تصحیح و تحقیق متون حدیثی،ص ۱۱۴</ref> اصل حکایت جزیره خضراء را مربوط به یکی از فرزندان[[اسماعیل بن جعفر|اسماعیل]]، پسر [[امام صادق|امام صادق علیه‌السلام]]، می‌داند که با [[امام زمان|امام زمان]](عج) هم‌لقب و دوازدهمین نسل از [[علی|امام علی علیه‌السلام]] بود<ref>نیز ر ک: حسن‌زاده آملی، ج ۲، نکته ۹۹۰</ref> به نظر می‌رسد عراقیانی که از آن سرزمین دیدن کرده‌اند، به سبب تشابه نام و کنیه و لقب او با [[امام زمان|حضرت مهدی]](عج)، تصور می‌کردند او همان مهدی است که نامش در روایات آمده و حاکمان آن جزایر فرزندان او هستند. | ||
ناجی النجار نیز در این زمنیه کتابی نوشته است که علی اکبر مهدی پور آن را ترجمه کرده و به همراه اضافاتی به نام "جزیره خضرا و تحقیقی پیرامون مثلث برمودا" در سال | ناجی النجار نیز در این زمنیه کتابی نوشته است که علی اکبر مهدی پور آن را ترجمه کرده و به همراه اضافاتی به نام "جزیره خضرا و تحقیقی پیرامون مثلث برمودا" در سال ۱۴۱۱ق در قم به چاپ رسانیده است. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، | * آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | ||
* علی‌بن محمد بیاضی، الصراط المستقیم الی مستحقی التقدیم، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران، ۱۳۸۴. | * علی‌بن محمد بیاضی، الصراط المستقیم الی مستحقی التقدیم، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران، ۱۳۸۴. | ||
* محمدتقی تستری، الاخبار الدخیلة، چاپ علی‌اکبر غفاری، تهران ۱۳۹۰. | * محمدتقی تستری، الاخبار الدخیلة، چاپ علی‌اکبر غفاری، تهران ۱۳۹۰. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
* علی‌اکبر غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، علوم حدیث، سال ۵،ش ۱ (بهار ۱۳۷۹). | * علی‌اکبر غفاری، «تصحیح و تحقیق متون حدیثی»، علوم حدیث، سال ۵،ش ۱ (بهار ۱۳۷۹). | ||
* جعفربن خضر کاشف‌الغطاء، الحقّ المبین فی تصویب رأی المجتهدین و تخطئة الاخباریین، چاپ محمدکاظم روحانی، در گنجینه بهارستان: مجموعه ۱۱ رساله در فقه و اصول، به‌کوشش حسنعلی علی‌اکبریان، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۱ ش. | * جعفربن خضر کاشف‌الغطاء، الحقّ المبین فی تصویب رأی المجتهدین و تخطئة الاخباریین، چاپ محمدکاظم روحانی، در گنجینه بهارستان: مجموعه ۱۱ رساله در فقه و اصول، به‌کوشش حسنعلی علی‌اکبریان، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۱ ش. | ||
* مجلسی، محمدباقربن | * مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، بحارالانوار، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | ||
* حسین‌بن محمدتقی نوری، جنة المأوی فی ذکر من فاز بلقاء الحجة علیه‌السلام، أو، معجزته فی الغیبة الکبری، در مجلسی، ج ۵۳. | * حسین‌بن محمدتقی نوری، جنة المأوی فی ذکر من فاز بلقاء الحجة علیه‌السلام، أو، معجزته فی الغیبة الکبری، در مجلسی، ج ۵۳. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||