کاربر ناشناس
ملا فیض‌محمد کاتب هزاره: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←اهمیت و جایگاه
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Erfani جز (←اهمیت و جایگاه) |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
[[اشرف غنی]] رییس‌جمهوری سابق افغانستان، کاتب را تاریخ‌نویس دولت‌داری و تبارشناس قدرت در افغانستان می‌داند. کاتب در روش تاریخ‌نگاری، متأثر از [[ابن خلدون]] دانسته شده و در هنر معرفی ماهیت نظام حاکم به‌رغم نظارت و سانسور با [[ابوالفضل بیهقی]] مقایسه شده است. ریاست‌جمهوری افغانستان در [[سال ۱۳۹۵ هجری شمسی|سال ۱۳۹۵ش]] برای نخستین‌بار به ابتکار سَروَر دانش معاون وقت ریاست‌جمهوری، مراسم گرامی‌داشت کاتب را در کاخ ریاست‌جمهوری برگزار کرد. | [[اشرف غنی]] رییس‌جمهوری سابق افغانستان، کاتب را تاریخ‌نویس دولت‌داری و تبارشناس قدرت در افغانستان می‌داند. کاتب در روش تاریخ‌نگاری، متأثر از [[ابن خلدون]] دانسته شده و در هنر معرفی ماهیت نظام حاکم به‌رغم نظارت و سانسور با [[ابوالفضل بیهقی]] مقایسه شده است. ریاست‌جمهوری افغانستان در [[سال ۱۳۹۵ هجری شمسی|سال ۱۳۹۵ش]] برای نخستین‌بار به ابتکار سَروَر دانش معاون وقت ریاست‌جمهوری، مراسم گرامی‌داشت کاتب را در کاخ ریاست‌جمهوری برگزار کرد. | ||
== اهمیت و جایگاه == | == اهمیت و جایگاه == | ||
ملا فیض‌محمد کاتب تنها مورخ افغانستان است که رویدادهای سیاسی افغانستان از زمان تأسیس به‌رهبری احمدشاه ابدالی در ۱۷۴۷م تا روی کار آمدن نادرشاه (بنیانگذار مصاحبان) در ۱۹۲۹م را به‌گونه جامع به‌تصویر کشیده و در خلال آن، روایتی همه جانبه از پاک‌سازی قومی هزاره‌های شیعه توسط [[امیر عبدالرحمن]] ارائه کرده است.<ref>دانش، «کاتب سرآمد همۀ مورخان پیشین و پسین افغانستان است»، ۱۳۹۶ش، ص۶۰. احمدی، «تسخیر هزارۀ یاغستان به روایت سراج التواریخ»، ۱۳۹۶ش، ص۱۲۰-۱۲۵.</ref> کاتب در اجلاس (لویه‌جرگه) تصویب نخستین قانون اساسی افغانستان در پَغمانِ کابل (۱۹۲۲م)، رسمی‌شدن [[شیعه|مذهب تشیع]] را در کنار | ملا فیض‌محمد کاتب تنها مورخ افغانستان است که رویدادهای سیاسی افغانستان از زمان تأسیس به‌رهبری احمدشاه ابدالی در ۱۷۴۷م تا روی کار آمدن نادرشاه (بنیانگذار مصاحبان) در ۱۹۲۹م را به‌گونه جامع به‌تصویر کشیده و در خلال آن، روایتی همه جانبه از پاک‌سازی قومی هزاره‌های شیعه توسط [[امیر عبدالرحمن]] ارائه کرده است.<ref>دانش، «کاتب سرآمد همۀ مورخان پیشین و پسین افغانستان است»، ۱۳۹۶ش، ص۶۰. احمدی، «تسخیر هزارۀ یاغستان به روایت سراج التواریخ»، ۱۳۹۶ش، ص۱۲۰-۱۲۵.</ref> کاتب در اجلاس (لویه‌جرگه) تصویب نخستین قانون اساسی افغانستان در پَغمانِ کابل (۱۹۲۲م)، رسمی‌شدن [[شیعه|مذهب تشیع]] را در کنار مذهب سنی حنفی مطرح کرد.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> گفته شده که کاتب به‌خاطر این پیشنهاد، مورد ضرب‌وشتم مخالفان قرار گرفته و با دخالت شخص [[شاه امان الله]] نجات یافته است.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> برخی پژوهشگران تاریخ افغانستان، الغای حکم بردگی هزاره‌های شیعه توسط شاه امان‌الله را که در زمان پدربزرگش امیر عبدالرحمن اسیر شده بودند، نیز ناشی از حسن تدبیر و نفوذ کلام کاتب دانسته‌اند.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۵.</ref> | ||
کاتب با وجود اشتغال در دربار، عضویت مشروطه‌خواهان اول (۱۹۰۹م) را داشت.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> میرسیّد قاسم از اعضای برجسته مشروطه‌خواهان، کاتب را از پیشگامان آن جنبش دانسته است.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> عبدالحی حبیبی، تاریخ‌نگار مشهور افغانستان گفته است که کاتب به‌خاطر مشروطه‌خواهی در شیرپور کابل زندانی شد.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> [[اشرف غنی]] رییس جمهور سابق افغانستان و تعدادی دیگر از پژوهشگران، کاتب را پدر تاریخ‌نگاری افغانستان می‌دانند.<ref>اشرف غنی، «آثار کاتب نشان می‌دهد که قدرت مطلقه در یک کشور چگونه عمل می‌کند»، ۱۳۹۶ش، ص۵۱. دانش، «کاتب سرآمد همۀ مورخان پیشین و پسین افغانستان است»، ۱۳۹۶ش، ص۶۰. </ref> از نظر اشرف غنی کار کاتب فراتر از تاریخ‌نگاری، تبارشناسی قدرت است؛ زیرا علاوه بر ثبت وقایع در صدد ریشه‌یابی و علت‌جویی است و نشان می‌دهد که دولت-ملت‌سازی از طریق استبداد، استعمال زور و قدرت مطلقه به‌دست نمیاید.<ref>اشرف غنی، «آثار کاتب نشان می‌دهد که قدرت مطلقه در یک کشور چگونه عمل می‌کند»، ۱۳۹۶ش، ص۵۲.</ref> | کاتب با وجود اشتغال در دربار، عضویت مشروطه‌خواهان اول (۱۹۰۹م) را داشت.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> میرسیّد قاسم از اعضای برجسته مشروطه‌خواهان، کاتب را از پیشگامان آن جنبش دانسته است.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> عبدالحی حبیبی، تاریخ‌نگار مشهور افغانستان گفته است که کاتب به‌خاطر مشروطه‌خواهی در شیرپور کابل زندانی شد.<ref>یزدانی، «شرح مختصری از زندگی ملا فیض‌محمد کاتب»، ۱۳۹۱ش، ص۴۶.</ref> [[اشرف غنی]] رییس جمهور سابق افغانستان و تعدادی دیگر از پژوهشگران، کاتب را پدر تاریخ‌نگاری افغانستان می‌دانند.<ref>اشرف غنی، «آثار کاتب نشان می‌دهد که قدرت مطلقه در یک کشور چگونه عمل می‌کند»، ۱۳۹۶ش، ص۵۱. دانش، «کاتب سرآمد همۀ مورخان پیشین و پسین افغانستان است»، ۱۳۹۶ش، ص۶۰. </ref> از نظر اشرف غنی کار کاتب فراتر از تاریخ‌نگاری، تبارشناسی قدرت است؛ زیرا علاوه بر ثبت وقایع در صدد ریشه‌یابی و علت‌جویی است و نشان می‌دهد که دولت-ملت‌سازی از طریق استبداد، استعمال زور و قدرت مطلقه به‌دست نمیاید.<ref>اشرف غنی، «آثار کاتب نشان می‌دهد که قدرت مطلقه در یک کشور چگونه عمل می‌کند»، ۱۳۹۶ش، ص۵۲.</ref> | ||