۱۷٬۱۳۹
ویرایش
اسماعیل پسر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
{{تبارنامه امام صادق}} | {{تبارنامه امام صادق}} | ||
==شخصیت اسماعیل== | ==شخصیت اسماعیل== | ||
به گفته [[سید ابوالقاسم خوئی|آیت‌الله خویی]] درباره شخصیت اسماعیل دو دسته روایات وجود دارد. از برخی از روایات مدح او و از برخی دیگر ذمش برداشت می‌شود.<ref>نگاه کنید به خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۲۴-۱۲۷.</ref> بر اساس روایاتی که از آنها ذم اسماعیل برداشت شده او با [[غالیان]] همچون [[مفضل بن عمر|مفضل بن عُمَر]] و [[بسام صیرفی|بَسّام صیرَفی]] ارتباط داشت و [[امام صادق(ع)]] از این روابط ناخشنود بود.<ref> کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۲۴۵؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۲۵.</ref> همچنین او به محافلی رفت‌وآمد داشت که باعث می‌شد در صلاحیت‌های اخلاقی وی تردید شود.<ref> برای نمونه نگاه کنید به صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۷۰.</ref> آیت‌الله خویی روایات ذم را دارای ضعف سندی و دلالی دانسته و روایات مدح را ترجیح داده است از این‌رو اسماعیل را شخصی جلیل و مورد عطوفت پدرش معرفی کرده است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۲۷.</ref> با این حال برخی به ارتباط اسماعیل با [[خطابیه]] و نقش آنها در شکل‌گیری [[اسماعیلیه|فرقه اسماعیلیه]] اشاره کرده‌اند. به گفته اینان [[ابوالخطاب]] و اسماعیل در زمان حیات [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، به کمک یکدیگر، عقایدی را پایه‌گذاری کردند که اساس [[اسماعیلیه]] شد<ref> لویس، The Origins of Isma'ilism، ص۴۲ به‌نقل از حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ج۹، ص۶۵۰.</ref> گفته شده دلیلی بر این ادعا وجود ندارد.<ref> حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ج۹، ۶۵۰.</ref> همچنین ماسینیون اسلام‌شناس فرانسوی نیز ابوالخطاب را پدر معنوی اسماعیل می‌داند.<ref> نگاه کنید به بدوی، شخصیات قلقة، ص۱۹ به‌نقل از حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ص۶۴۹.</ref> البته [[قاضی نعمان مغربی|قاضی نعمان]] نقشی برای ابوالخطاب در شکل‌گیری اسماعیلیه قائل نیست و او را بدعت‌گذار و مورد لعن امام صادق(ع) می‌داند.<ref> قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۴۹-۵۰.</ref> | به گفته [[سید ابوالقاسم خوئی|آیت‌الله خویی]] رجالی شیعه (۱۲۷۸-۱۳۷۱ش) درباره شخصیت اسماعیل دو دسته روایات وجود دارد. از برخی از روایات مدح او و از برخی دیگر ذمش برداشت می‌شود.<ref>نگاه کنید به خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۲۴-۱۲۷.</ref> بر اساس روایاتی که از آنها ذم اسماعیل برداشت شده او با [[غالیان]] همچون [[مفضل بن عمر|مفضل بن عُمَر]] و [[بسام صیرفی|بَسّام صیرَفی]] ارتباط داشت و [[امام صادق(ع)]] از این روابط ناخشنود بود.<ref> کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۲۴۵؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۲۵.</ref> همچنین او به محافلی رفت‌وآمد داشت که باعث می‌شد در صلاحیت‌های اخلاقی وی تردید شود.<ref> برای نمونه نگاه کنید به صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۷۰.</ref> آیت‌الله خویی روایات ذم را دارای ضعف سندی و دلالی دانسته و روایات مدح را ترجیح داده است از این‌رو اسماعیل را شخصی جلیل و مورد عطوفت پدرش معرفی کرده است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۲۷.</ref> با این حال برخی به ارتباط اسماعیل با [[خطابیه]] و نقش آنها در شکل‌گیری [[اسماعیلیه|فرقه اسماعیلیه]] اشاره کرده‌اند. به گفته اینان [[ابوالخطاب]] و اسماعیل در زمان حیات [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، به کمک یکدیگر، عقایدی را پایه‌گذاری کردند که اساس [[اسماعیلیه]] شد<ref> لویس، The Origins of Isma'ilism، ص۴۲ به‌نقل از حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ج۹، ص۶۵۰.</ref> گفته شده دلیلی بر این ادعا وجود ندارد.<ref> حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ج۹، ۶۵۰.</ref> همچنین ماسینیون اسلام‌شناس فرانسوی نیز ابوالخطاب را پدر معنوی اسماعیل می‌داند.<ref> نگاه کنید به بدوی، شخصیات قلقة، ص۱۹ به‌نقل از حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ص۶۴۹.</ref> البته [[قاضی نعمان مغربی|قاضی نعمان]] فقیه اسماعیلیه (۲۸۳-۳۶۳ق) نقشی برای ابوالخطاب در شکل‌گیری اسماعیلیه قائل نیست و او را بدعت‌گذار و مورد لعن امام صادق(ع) می‌داند.<ref> قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۴۹-۵۰.</ref> | ||
==امامت اسماعیل== | ==امامت اسماعیل== | ||
{{اصلی|اسماعیلیه}} | {{اصلی|اسماعیلیه}} | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
اسماعیل در منطقه‌ای به‌نام عُرَیض در نزدیکی [[مدینه]] از دنیا رفت و در [[بقیع]] دفن شد.<ref> علوی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۹۹-۱۰۰.</ref> در دوره خلافت فاطمیان (۲۹۷-۵۶۷ق)، بر قبر او آرامگاهی ساخته شد.<ref> مطری، التعریف بما آنست الهجره، ۱۴۲۶ق، ص۱۲۱.</ref> مرقد او در بیرون از قبرستان بقیع به فاصله ۱۵ متری دیوار بقیع، در جهت غرب و روبه‌روی قبرهای ائمه بقیع قرار داشت.<ref> نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ۱۳۸۰ش، ص۲۹۰-۲۸۹.</ref> قبر اسماعیل از سوی شیعیان و به‌ویژه اسماعیلیه زیارت می‌شد.<ref> عیاشی، المدینة المنورة فی رحلة العیاشی، ۱۴۰۶ق، ص۱۷۵.</ref> حج‌گزاران ایرانی در سفر به مدینه، غالبا هنگام زیارت بقیع، این [[امامزاده]] را نیز زیارت می‌کردند و در سفرنامه‌های آنان توصیفی از بارگاه او ثبت ثبت شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به سفرنامه حج فرهاد میرزا معتمدالدوله، ص۱۵۸.</ref> | اسماعیل در منطقه‌ای به‌نام عُرَیض در نزدیکی [[مدینه]] از دنیا رفت و در [[بقیع]] دفن شد.<ref> علوی، المجدی، ۱۴۰۹ق، ص۹۹-۱۰۰.</ref> در دوره خلافت فاطمیان (۲۹۷-۵۶۷ق)، بر قبر او آرامگاهی ساخته شد.<ref> مطری، التعریف بما آنست الهجره، ۱۴۲۶ق، ص۱۲۱.</ref> مرقد او در بیرون از قبرستان بقیع به فاصله ۱۵ متری دیوار بقیع، در جهت غرب و روبه‌روی قبرهای ائمه بقیع قرار داشت.<ref> نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ۱۳۸۰ش، ص۲۹۰-۲۸۹.</ref> قبر اسماعیل از سوی شیعیان و به‌ویژه اسماعیلیه زیارت می‌شد.<ref> عیاشی، المدینة المنورة فی رحلة العیاشی، ۱۴۰۶ق، ص۱۷۵.</ref> حج‌گزاران ایرانی در سفر به مدینه، غالبا هنگام زیارت بقیع، این [[امامزاده]] را نیز زیارت می‌کردند و در سفرنامه‌های آنان توصیفی از بارگاه او ثبت ثبت شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به سفرنامه حج فرهاد میرزا معتمدالدوله، ص۱۵۸.</ref> | ||
به گفته محمدصادق نجمی در سال ۱۳۹۴ق هنگام زیرسازی خیابان غربی بقیع، محوطه پیرامون قبر اسماعیل تخریب شد و چنین شایع شد که جنازه او پس از قرن‌ها به صورت سالم آشکار شده است، جسد اسماعیل به درون بقیع منتقل شد و محل آن در سمت شرقی شهیدان حَرّه و در ۱۰ متری قبر [[حلیمه سعدیه]] قرار دارد.<ref>نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ۱۳۸۰ش، ص۳۰۰-۳۰۲.</ref> | به گفته محمدصادق نجمی (۱۳۱۵-۱۳۹۰ش) در سال ۱۳۹۴ق هنگام زیرسازی خیابان غربی بقیع، محوطه پیرامون قبر اسماعیل تخریب شد و چنین شایع شد که جنازه او پس از قرن‌ها به صورت سالم آشکار شده است، جسد اسماعیل به درون بقیع منتقل شد و محل آن در سمت شرقی شهیدان حَرّه و در ۱۰ متری قبر [[حلیمه سعدیه]] قرار دارد.<ref>نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع، ۱۳۸۰ش، ص۳۰۰-۳۰۲.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||