۱۷٬۱۳۹
ویرایش
اسماعیل پسر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==امامت اسماعیل== | ==امامت اسماعیل== | ||
{{اصلی|اسماعیلیه}} | {{اصلی|اسماعیلیه}} | ||
اسماعیلیه نام فرقه‌هایی است که پس از [[امام صادق(ع)]] به [[امامت]] فرزندش اسماعیل یا نواده‌اش [[محمد بن اسماعیل]] اعتقاد دارند.<ref>نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۶.</ref> به اعتقاد مبارکیه و قرامطه از فرقه‌های اسماعیلیه، امامِ پس از جعفر بن محمد، محمد بن اسماعیل است چراکه اسماعیل جانشین امام صادق(ع) بوده و چون او در زمان حیات پدرش فوت کرده، امام صادق(ع) امامت را به محمد فرزند وی سپرده است. به اعتقاد آنان پس از امامت [[حسنین(ع)]] جایز نیست که امامت از برادر به برادر منتقل شود.<ref>نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۶.</ref> [[سعد بن عبدالله اشعری]] این اعتقاد را به اسماعیلیه خالصه یا خطابیه نیز نسبت داده است.<ref> اشعری، المقالات والفرق، ۱۳۶۰ش، ص۸۱.</ref> برخی از اسماعیلیه نیز معتقدند اسماعیل بن جعفر از دنیا نرفته است بلکه او [[مهدی موعود]] است.<ref> نگاه کنید به اشعری، المقالات والفرق، ۱۳۶۰ش، ص۷۹.</ref> با این حال در منابع اسماعیلی و آثار [[قاضی نعمان]]، نص روایت قطعی درباره امامت اسماعیل نیامده است.<ref> حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ج۹، ۶۵۰.</ref> هرچند که [[جعفر بن منصور الیمن]] [[حدیث|احادیث]] غیرمشهوری را بدون ذکر سلسله راویان، درباره امامت اسماعیل گردآورده است.<ref> جعفر بن منصور الیمن، سرائر و اسرار النطقاء، ص۲۵۶.</ref> همچنین در برخی منابع آمده است که [[فاطمیان|خلفای فاطمی]] نخست به جای اسماعیل، برادرش [[عبدالله افطح]] را امام معرفی می‌کرده‌اند سپس از این امر عدول کرده و امامت اسماعیل را مطرح ساختند.<ref> ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۵۹.</ref> | اسماعیلیه نام فرقه‌هایی است که پس از [[امام صادق(ع)]] به [[امامت]] فرزندش اسماعیل یا نواده‌اش [[محمد بن اسماعیل]] اعتقاد دارند.<ref>نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۶.</ref> به اعتقاد مبارکیه و قرامطه از فرقه‌های اسماعیلیه، امامِ پس از جعفر بن محمد، محمد بن اسماعیل است چراکه اسماعیل جانشین امام صادق(ع) بوده و چون او در زمان حیات پدرش فوت کرده، امام صادق(ع) امامت را به محمد فرزند وی سپرده است. به اعتقاد آنان پس از امامت [[حسنین(ع)]] جایز نیست که امامت از برادر به برادر منتقل شود.<ref>نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۳۰۶.</ref> [[سعد بن عبدالله اشعری]] این اعتقاد را به اسماعیلیه خالصه یا خطابیه نیز نسبت داده است.<ref> اشعری، المقالات والفرق، ۱۳۶۰ش، ص۸۱.</ref> برخی از اسماعیلیه نیز معتقدند اسماعیل بن جعفر از دنیا نرفته است بلکه او [[مهدی|مهدی موعود]] است.<ref> نگاه کنید به اشعری، المقالات والفرق، ۱۳۶۰ش، ص۷۹.</ref> با این حال در منابع اسماعیلی و آثار [[قاضی نعمان]]، نص روایت قطعی درباره امامت اسماعیل نیامده است.<ref> حبیبی مظاهری، «اسماعیل بن جعفر»، ج۹، ۶۵۰.</ref> هرچند که [[جعفر بن منصور الیمن]] [[حدیث|احادیث]] غیرمشهوری را بدون ذکر سلسله راویان، درباره امامت اسماعیل گردآورده است.<ref> جعفر بن منصور الیمن، سرائر و اسرار النطقاء، ص۲۵۶.</ref> همچنین در برخی منابع آمده است که [[فاطمیان|خلفای فاطمی]] نخست به جای اسماعیل، برادرش [[عبدالله افطح]] را امام معرفی می‌کرده‌اند سپس از این امر عدول کرده و امامت اسماعیل را مطرح ساختند.<ref> ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۵۹.</ref> | ||
===دیدگاه امامیه=== | ===دیدگاه امامیه=== | ||
علمای [[امامیه]] منکر وجود نص بر امامت اسماعیل بوده‌اند و روایاتی را نقل کرده‌اند که امامت اسماعیل را رد کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۷۰-۷۱.</ref> از جمله روایات [[حدیث لوح]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ص۵۲۷-۵۲۸.</ref> و [[حدیث جابر]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۸۲.</ref> است که بر اساس آنها پیامبر(ص)، اسامی [[امامان دوازده‌گانه]] را بیان کرده است و در آنها امام پس از جعفر بن محمد، فرزندش موسی معرفی شده است نه اسماعیل. همچنین امام صادق(ع) در موارد متعددی امامت موسی بن جعفر را به اصحاب نزدیک خود اعلام کرده بود. در هر یک از کتاب‌های [[الکافی (کتاب)|الکافی]]،<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۰۷-۳۱۱.</ref> [[ارشاد المفید|ارشاد]]،<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۶-۲۲۲.</ref> [[اعلام الوری]]<ref> طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷-۱۶.</ref> و [[بحارالانوار]]،<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۸، ص۱۲-۲۹.</ref> بابی درباره نصوص امامت موسی بن جعفر(ع) وجود دارد که به ترتیب ۱۶، ۴۶، ۱۲ و ۱۴ روایت را در این باره نقل کرده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان، مجموعه مقالات سیره و زمانه امام کاظم، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۷۹، ۸۱.</ref> | علمای [[امامیه]] منکر وجود نص بر امامت اسماعیل بوده‌اند و روایاتی را نقل کرده‌اند که امامت اسماعیل را رد کرده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۷۰-۷۱.</ref> از جمله روایات [[حدیث لوح]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ص۵۲۷-۵۲۸.</ref> و [[حدیث جابر]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۸۲.</ref> است که بر اساس آنها پیامبر(ص)، اسامی [[امامان دوازده‌گانه]] را بیان کرده است و در آنها امام پس از جعفر بن محمد، فرزندش موسی معرفی شده است نه اسماعیل. همچنین امام صادق(ع) در موارد متعددی امامت موسی بن جعفر را به اصحاب نزدیک خود اعلام کرده بود. در هر یک از کتاب‌های [[الکافی (کتاب)|الکافی]]،<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۰۷-۳۱۱.</ref> [[ارشاد المفید|ارشاد]]،<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۶-۲۲۲.</ref> [[اعلام الوری]]<ref> طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷-۱۶.</ref> و [[بحارالانوار]]،<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۸، ص۱۲-۲۹.</ref> بابی درباره نصوص امامت موسی بن جعفر(ع) وجود دارد که به ترتیب ۱۶، ۴۶، ۱۲ و ۱۴ روایت را در این باره نقل کرده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان، مجموعه مقالات سیره و زمانه امام کاظم، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۷۹، ۸۱.</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
*بدوی، عبدالرحمان، شخصیات قلقة، قاهره، ۱۹۶۴م. | *بدوی، عبدالرحمان، شخصیات قلقة، قاهره، ۱۹۶۴م. | ||
*جعفر بن منصور الیمن، سرائر و اسرار النطقاء، به‌کوشش مصطفی غالب، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م. | *جعفر بن منصور الیمن، سرائر و اسرار النطقاء، به‌کوشش مصطفی غالب، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م. | ||
*جمعی از نویسندگان، مجموعه مقالات همایش سیره و زمانه امام کاظم علیه‌السلام، قم، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۲ش. | |||
*جوینی، عطاملک بن محمد، تاریخ جهانگشای، تصحیح محمد قزوینی، تهران، دنیای کتاب، ۱۳۸۵ش. | *جوینی، عطاملک بن محمد، تاریخ جهانگشای، تصحیح محمد قزوینی، تهران، دنیای کتاب، ۱۳۸۵ش. | ||
*حبیبی مظاهری، مسعود، «اسماعیل بن جعفر» در دایرة المعارف بزرگ اسلامی(ج۸)، تهران، | *حبیبی مظاهری، مسعود، «اسماعیل بن جعفر» در دایرة المعارف بزرگ اسلامی(ج۸)، تهران، | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۲: | ||
*کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی- اختیار معرفة الرجال، تلخیص محمد بن طوسی، تصحیح حسن مصطفوی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، ۱۴۰۹ق. | *کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی- اختیار معرفة الرجال، تلخیص محمد بن طوسی، تصحیح حسن مصطفوی، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، ۱۴۰۹ق. | ||
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | *کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | ||
*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، ۱۴۰۳ق. | |||
*مطری، محمد بن احمد، التعریف بما انست الهجره من معالم دارالهجره، تحقیق سلیمان رحیلی، ریاض، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق/۲۰۰۵م. | *مطری، محمد بن احمد، التعریف بما انست الهجره من معالم دارالهجره، تحقیق سلیمان رحیلی، ریاض، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق/۲۰۰۵م. | ||
*مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | *مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | ||