مقام صافیصفا: تفاوت میان نسخهها
اصلاح متن و اصلاح ارجاعات بر اساس شیوهنامه
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←موقعیت جغرافیایی) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (اصلاح متن و اصلاح ارجاعات بر اساس شیوهنامه) |
||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''صافیصَفا''' مکانی تاریخی، زیارتی و فرهنگی در جنوب [[شهر نجف]] که محل [[عبادت]] و خلوتگاه [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] بوده است. همچنین گفته شده این مکان، مرقد مردی از اهالی [[یمن]] است که طبق [[وصیت]] خودش، در این مکان، [[دفن]] شده است. طبق برخی شواهد تاریخی، مقام صافیصفا، محل عبادت [[موسی(ع)]] و بخشی از [[کوه جودی]] و [[طور سیناء]] بوده است. این مکان در طول تاریخ، بارها مورد حمله و خرابی قرار گرفته و سپس مرمت و بازسازی شده است. هماکنون این مقام در ۴ طبقه با کاربریهای فرهنگی، علمی و تاریخی، محل [[زیارت]] و بازدید زائران [[عتبات عالیات]] است. | '''مقام صافیصَفا''' مکانی تاریخی، زیارتی و فرهنگی در جنوب [[شهر نجف]] که محل [[عبادت]] و خلوتگاه [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] بوده است. همچنین گفته شده این مکان، مرقد مردی از اهالی [[یمن]] است که طبق [[وصیت]] خودش، در این مکان، [[دفن]] شده است. طبق برخی شواهد تاریخی، مقام صافیصفا، محل عبادت [[موسی(ع)]] و بخشی از [[کوه جودی]] و [[طور سیناء]] بوده است. این مکان در طول تاریخ، بارها مورد حمله و خرابی قرار گرفته و سپس مرمت و بازسازی شده است. هماکنون این مقام در ۴ طبقه با کاربریهای فرهنگی، علمی و تاریخی، محل [[زیارت]] و بازدید زائران [[عتبات عالیات]] است. | ||
==درباره مکان== | ==درباره مکان== | ||
«صافیصَفا»، [[بقعه|مرقد]] اُثیب الیمانی و مقام (محل اقامت و [[عبادت]]) [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] است.<ref>حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، | «صافیصَفا»، [[بقعه|مرقد]] اُثیب الیمانی و مقام (محل اقامت و [[عبادت]]) [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] است.<ref>حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۸۲؛ بحرالعلوم، [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/1/5 زیارتگاههای عراق]، سازمان حج و زیارت، ج۱، ص۷۳.</ref> این مکان از آثار تاریخی و مذهبی [[نجف]] بهشمار میرود.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/613006/ «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی أُثیب الیمانی»]</ref> بهگفته تولیت این بارگاه، مقام صافیصفا پس از [[حرم امام علی(ع)]] در [[نجف اشرف]]، از جایگاه والایی نزد مردم برخوردار است. بهگفته تولیت، دلیل نامگذاری این مکان به صافیصفا انتساب آن به «صفاة الصفا» است؛ صفا بهمعنای سنگ و صفاة الصاف در قدیم مکانی جهت استراحت کاروانیان بوده است.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/613006/ «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی أُثیب الیمانی»]، خبرگزاری شفقنا.</ref> بنابر بعضی نقلهای تاریخی، اُثَیب یمانی (از یاران امام علی) در این مکان، مدفون است.<ref>بحرالعلوم، [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/1/5 زیارتگاههای عراق]، سازمان حج و زیارت، ج۱، ص۷۳.</ref> این مکان با نامهایی چون «صُفّه صافیصفا»، «مسبل»، «العماره» نیز شناخته میشود.<ref>[https://aghigh.ir/fa/news/85750/ «مردی از یمن که با دستان امام علی بهخاک سپرده شد»]، پایگاه اطلاعرسانی عقیق.</ref> | ||
بهگفته عبدالرزاق حرزالدین، این مکان از | بهگفته عبدالرزاق حرزالدین، این مکان از قدیم محل برگزاری جلسات علمی و ادبی و شعر نیز بوده است.<ref>حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ۱۸۲.</ref> | ||
===موقعیت جغرافیایی=== | ===موقعیت جغرافیایی=== | ||
بارگاه صافیصفا در خیابان کمربندی در جنوب [[نجف]]، | بارگاه صافیصفا در خیابان کمربندی در جنوب [[نجف]]، ۵۰۰ متری غرب [[حرم امام علی(ع)]] و در قسمت انتهایی [[صحن حضرت زهرا(س)]] واقع شده است،<ref>بحرالعلوم، [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/1/5 زیارتگاههای عراق]، سازمان حج و زیارت، ج۱، ص۷۳.</ref> این مکان مُشرف به [[بحر نجف]] بوده و در سمت جنوبی آن [[مقام زینالعابدین(ع)]] واقع شده است.<ref>بحرالعلوم، [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/1/5 زیارتگاههای عراق]، سازمان حج و زیارت، ج۱، ص۷۳؛ حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۳۷.</ref> | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
به نقل برخی تاریخنویسان، صافیصفا محل عبادت پیامبرانی چون [[موسی (پیامبر)|موسی(ع)]] بوده است. همچنین این مکان بخشی از کوه | به نقل برخی تاریخنویسان، صافیصفا محل عبادت پیامبرانی چون [[موسی (پیامبر)|موسی(ع)]] بوده است. همچنین گفته شده این مکان بخشی از کوه [[طور سیناء]] و [[کوه جودی|جودی]] است که [[کشتی نوح|کشتی نوح(ع)]] بر آن قرار گرفته است.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/613006/ «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی أُثیب الیمانی»]، خبرگزاری شفقنا.</ref> | ||
بر اساس اشعار منقّش بر سنگنگاشتههای قدیمی [[محراب]] این بارگاه، این مکان را محل اقامت و عبادت امام علی(ع)<ref>حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، | بر اساس اشعار منقّش بر سنگنگاشتههای قدیمی [[محراب]] این بارگاه، این مکان را محل اقامت و عبادت امام علی(ع)<ref>حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۳۸؛ بحرالعلوم، [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/1/5 زیارتگاههای عراق]، سازمان حج و زیارت، ج۱، ص۷۳.</ref> و اولین [[مسجد|مسجدی]] که وی آنرا به جهت عبادت بناکرد لقب دادهاند.<ref>حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۳۸.</ref> همچنین گفته میشود که اُثیب یمانی در [[سال ۳۸ قمری]] توسط امام علی(ع) در این مکان [[دفن]] گردید.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/613006 «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی «أُثیب الیمانی»»]، خبرگزاری شفقنا.</ref> | ||
=== نقل واقعه تاریخی === | === نقل واقعه تاریخی === | ||
در [[ارشاد القلوب (کتاب)|ارشاد القلوب]] نقل شده است | در [[ارشاد القلوب (کتاب)| کتاب ارشاد القلوب]] نقل شده است که روزی [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] برای عبادت به خارج از کوفه (صحرای نجف) رفته بود و ناگاه فردی سوار بر شتر، در حالی که جنازهای را حمل میکرد به امام نزدیک شد و خود را از اهالی [[یمن]] و آن جنازه را جسد پدرش معرفی کرد. وی گفت: «پدرم چنین [[وصیت]] کرده تا او را در اینجا [[دفن]] کنیم؛ چرا که مردی در اینجا دفن خواهد شد که به [[شفاعت]] او به تعداد ربیعه و مُضر (دو قبیله بزرگ عرب) آمرزیده میشوند». امام علی(ع) فرمود: «آن مرد را میشناسی؟ به خدا آن مرد منم. حال برخیز و پدرت را به خاک بسپار».<ref>دیلمی، ارشاد القلوب، ذوی القربی، ج۲، ص۳۵۲.</ref> گفته میشود قبری که در مقبره صافیصفا است، قبر اُثیب یمانی است.<ref>دیلمی، ارشاد القلوب، ذوی القربی، ج۲، ص۳۵۲؛ [https://fa.shafaqna.com/news/613006/ «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی أُثیب الیمانی»]، خبرگزاری شفقنا.</ref> به گفته برخی، اُثیب یمانی همان شخصیتی است که در زمان خلافت علی(ع) به کوفه رفت و امام علی(ع) به او دعایی آموخت که به [[حرز یمانی]] معروف است. او را شخصیتی نیکوکار، ثروتمند، و از یاران علی(ع) دانستهاند.<ref>[https://www.labbayk.ir/index.php/main/detail/amaken/663 «اثیب یمانی معروف به صافیصفا یمانی»]، ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان.</ref> | ||
==تاریخچه بنا== | ==تاریخچه بنا== | ||
بهگفته حرزالدین در «تاریخ النجف الاشرف»، بر اساس کتبیه سنگی مکتوب در ورودی این مکان، اولین [[گنبد]] این بارگاه در دوران سلطان اویس جلائری و بهدست سید معظم علاءالدین و کمک «حاج محتشم فهمانی» در سال ۷۵۹ق بنا شده<ref>حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۳۶.</ref> و تا سال ۱۰۴۴ق، چندین بار مرمت و بازسازی شد. بنابر نقل تولیت بارگاه اُثیب الیمانی، پردهداری صافیصفا از سال ۵۵۰ق با خاندان آلالدروایش مخزومیه{{یادداشت|بهگفته حرزالدین، آلالدراویش خاندانی معروف در عراقاند که به دینداری، اخلاق، و گشادهدستی و کرامت شناخته میشوند.(حرزالدین، تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۳۷.)}} بوده است. همچنین بارگاه صافیصفای نجف، سه بار پس از شکست [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] از سوی حکومت [[صدام حسین|صدام]] و یکبار هم هنگام حمله آمریکا به [[عراق]] در ۲۰۰۳م در معرض انفجار قرار گرفت.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/613006/ «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی أُثیب الیمانی»]، خبرگزاری شفقنا.</ref> | |||
در پِی تصمیم بازسازی مراقد آسیبدیده عراق توسط اداره کل زیارتگاههای شیعه این کشور، بارگاه اثیب الیمانی در ساختمانی چهارطبقه و به مساحت ۳۷۵۰ مترمربع بازسازی شد | در پِی تصمیم بازسازی مراقد آسیبدیده عراق توسط اداره کل زیارتگاههای شیعه این کشور، بارگاه اثیب الیمانی در ساختمانی چهارطبقه و به مساحت ۳۷۵۰ مترمربع بازسازی شد<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/613006/ «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی «أُثیب الیمانی»»]</ref> و سال [[۱۳۹۸ش]]، [[مدیریت حرم حضرت عباس(ع)]] خبر از تکمیل پروژه ساخت ضریح صافیصفا داد.<ref>[http://shabestan.ir/detail/News/889680 «تکمیل ساخت ضریح صافیصفا در نجف اشرف»]، خبرگزاری شبستان.</ref> | ||
==معرفی بخشهای مختلف صافیصفا== | ==معرفی بخشهای مختلف صافیصفا== | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* حرزالدین، عبدالرزاق محمدحسین، قم، تاریخ النجف الاشرف، قم، دلیل ما، ۱۳۸۵ش. | * حرزالدین، عبدالرزاق محمدحسین، قم، تاریخ النجف الاشرف، قم، دلیل ما، ۱۳۸۵ش. | ||
* [https://fa.shafaqna.com/news/613006 | * [https://fa.shafaqna.com/news/613006/ «تاریخ مقام امیرالمومنین(ع) و مرقد صحابی أُثیب الیمانی»]، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۴ مرداد ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۵ آذرماه ۱۴۰۱ش. | ||
* [https://www.razavi.news/fa/gallery/34265/1/ | * [https://www.razavi.news/fa/gallery/34265/1/ «موزه صافیصفای یمانی در نجف اشرف»]، خبرگزاری رضوی، تاریخ درج مطلب: ۹ مهر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید، ۲۰ آذرماه ۱۴۰۱ش. | ||
* دیلمی، حسن بن محمد، | * دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، تحقیق سید هاشم میلانی، قم، ذویالقربی، چاپ دوم، ۱۴۲۹ق. | ||
* فقیه بحرالعلوم، | * فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامهیار، زیارتگاههای عراق: معرفی زیارتگاههای مشهور در کشور عراق، تهران، سازمان حج و زیارت، بیتا. | ||
* [http://shabestan.ir/detail/News/889680 «تکمیل ساخت ضریح صافیصفا در نجف اشرف»]، خبرگزاری شبستان، تاریخ درج مطلب: ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید، ۹ دی ۱۴۰۱ش. | * [http://shabestan.ir/detail/News/889680 «تکمیل ساخت ضریح صافیصفا در نجف اشرف»]، خبرگزاری شبستان، تاریخ درج مطلب: ۱۵ بهمن ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید، ۹ دی ۱۴۰۱ش. | ||
* [https://www.labbayk.ir/index.php/main/detail/amaken/663 «اثیب یمانی معروف به صافیصفا یمانی»]، ستاد عمره و عتبات | * [https://www.labbayk.ir/index.php/main/detail/amaken/663 «اثیب یمانی معروف به صافیصفا یمانی»]، ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان، تاریخ بازدید: ۹ دی ۱۴۰۱ش. | ||
* [https://aghigh.ir/fa/news/85750/ | * [https://aghigh.ir/fa/news/85750/ «مردی از یمن که با دستان امام علی به خاک سپرده شد»]، پایگاه اطلاع رسانی عقیق، تاریخ درج مطلب:۱۷ فروردین ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۹ آذر ۱۴۰۱ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||