Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| آثار = [[الجامع]]، [[المسائل]] | | آثار = [[الجامع]]، [[المسائل]] | ||
}} | }} | ||
'''عبیدالله بن علی حلبی''' راوی، [[حدیث|محدّث]] و [[فقیه]] نامدار [[شیعه|شیعی]] در [[قرن دوم]] و از [[:رده:یاران امام صادق|اصحاب ]] [[امام صادق(ع)]]. بیشترین شهرت عبیدالله حلبی به سبب تألیف کتابی با عنوان [[الجامع]] یا الکتاب بوده است که به همین جهت مورد ستایش امام صادق (ع) نیز قرار گرفت. | '''عبیدالله بن علی حلبی''' راوی، [[حدیث|محدّث]] و [[فقیه]] نامدار [[شیعه|شیعی]] در [[قرن دوم]] و از [[:رده:یاران امام صادق|اصحاب]] [[امام صادق(ع)]]. بیشترین شهرت عبیدالله حلبی به سبب تألیف کتابی با عنوان [[الجامع]] یا الکتاب بوده است که به همین جهت مورد ستایش امام صادق(ع) نیز قرار گرفت. | ||
== نسب == | == نسب == | ||
جدّ ابوعلی عبیدالله حلبی ابوشُعْبه، از [[:رده:راویان حدیث|راویان حدیث]] از [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] بود. خانواده حلبی یکی از اقوام [[شیعه]] مشهور به [[ثقه|وثاقت]] و مورد استناد در [[کوفه]] بودند و به نام جدشان، به خاندان ابی شعبه شهرت داشتند.<ref>نجاشی، رجال، ص۲۳۰ | جدّ ابوعلی عبیدالله حلبی ابوشُعْبه، از [[:رده:راویان حدیث|راویان حدیث]] از [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] بود. خانواده حلبی یکی از اقوام [[شیعه]] مشهور به [[ثقه|وثاقت]] و مورد استناد در [[کوفه]] بودند و به نام جدشان، به خاندان ابی شعبه شهرت داشتند.<ref>نجاشی، رجال، ص۲۳۰ ۲۳۱</ref> | ||
[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، رجال، ص۲۳۰</ref> از پیوند ولاء بین این خاندان و قبیله بنی تَیم اللات بن ثعلبه سخن گفته و [[شیخ طوسی]]<ref>رجال، ص۲۳۴</ref> آنان را از موالی بنوعِجْل دانسته است. | [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، رجال، ص۲۳۰</ref> از پیوند ولاء بین این خاندان و قبیله بنی تَیم اللات بن ثعلبه سخن گفته و [[شیخ طوسی]]<ref>رجال، ص۲۳۴</ref> آنان را از موالی بنوعِجْل دانسته است. | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==تالیفات== | ==تالیفات== | ||
*'''کتاب الجامع''' | *'''کتاب الجامع''' | ||
عمده شهرت عبیدالله حلبی به سبب تألیف کتابی با عنوان الجامع یا الکتاب بوده است. گفته شده نخستین اثر [[فقه|فقهی]] در میان شیعیان بوده است.<ref>مدرسی طباطبائی، ج۱، ص۳۸۰</ref> اما به نظر میرسد نخستین کتاب فقهی شیعیان، کتاب [[علی بن ابی رافع]] از اصحاب [[امام علی (ع)]] باشد که حدود یک قرن قبل میزیسته است. | عمده شهرت عبیدالله حلبی به سبب تألیف کتابی با عنوان الجامع یا الکتاب بوده است. گفته شده نخستین اثر [[فقه|فقهی]] در میان شیعیان بوده است.<ref>مدرسی طباطبائی، ج۱، ص۳۸۰</ref> اما به نظر میرسد نخستین کتاب فقهی شیعیان، کتاب [[علی بن ابی رافع]] از اصحاب [[امام علی(ع)]] باشد که حدود یک قرن قبل میزیسته است. | ||
به نوشته [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، رجال، ص۲۳۱</ref> و شیخ طوسی<ref>فهرست، ص۳۰۵</ref>، او کتاب خود را به [[امام صادق(ع)]] عرضه کرد و امام آن را ستود. این کتاب از متون رایج در میان [[امامیه]] بوده است. | به نوشته [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، رجال، ص۲۳۱</ref> و شیخ طوسی<ref>فهرست، ص۳۰۵</ref>، او کتاب خود را به [[امام صادق(ع)]] عرضه کرد و امام آن را ستود. این کتاب از متون رایج در میان [[امامیه]] بوده است. | ||
[[شیخ طوسی]]<ref>فهرست، ص۳۰۵</ref> چند طریق در روایت این کتاب را ذکر و تصریح کرده است که این کتاب محلّ اعتماد علما و [[:رده:محدثان|محدّثان]] است.<ref>بهبودی، ص۲۶۱ | [[شیخ طوسی]]<ref>فهرست، ص۳۰۵</ref> چند طریق در روایت این کتاب را ذکر و تصریح کرده است که این کتاب محلّ اعتماد علما و [[:رده:محدثان|محدّثان]] است.<ref>بهبودی، ص۲۶۱ ۲۶۲</ref> | ||
'''الجامع و اسماعیلیه''' | '''الجامع و اسماعیلیه''' | ||
روایت کتاب حلبی در میان [[اسماعیلیه]] نیز متداول بوده است. گفتهاند که دو داعی برجسته اسماعیلی، به نامهای حلوانی و سفیانی، که قبل از تشکیل حکومت [[فاطمیان]] در شمال [[آفریقا]] در آن نواحی فعالیت داشتند، کتاب حلبی را روایت کردهاند.<ref>ابن هیثم، کتاب المناظرات، ص۱۲۲؛ قرشی، تاریخ الخلفاء الفاطمیین بالمغرب، ص۲۱۱</ref> | روایت کتاب حلبی در میان [[اسماعیلیه]] نیز متداول بوده است. گفتهاند که دو داعی برجسته اسماعیلی، به نامهای حلوانی و سفیانی، که قبل از تشکیل حکومت [[فاطمیان]] در شمال [[آفریقا]] در آن نواحی فعالیت داشتند، کتاب حلبی را روایت کردهاند.<ref>ابن هیثم، کتاب المناظرات، ص۱۲۲؛ قرشی، تاریخ الخلفاء الفاطمیین بالمغرب، ص۲۱۱</ref> | ||
داعی اسماعیلی، ابوعبداللّه جعفربن احمدبن هیثم، این کتاب را، به نقل از افلح بن هارون عبانی (داعی، شیخ و [[فقیه]] قبیله مَلُوسَه، از قبایل طرفدار اسماعیلیه)، روایت کرده است.<ref>ابن هیثم، کتاب المناظرات، ص۱۲۱ | داعی اسماعیلی، ابوعبداللّه جعفربن احمدبن هیثم، این کتاب را، به نقل از افلح بن هارون عبانی (داعی، شیخ و [[فقیه]] قبیله مَلُوسَه، از قبایل طرفدار اسماعیلیه)، روایت کرده است.<ref>ابن هیثم، کتاب المناظرات، ص۱۲۱ ۱۲۲</ref> | ||
[[قاضی نعمان]] از این کتاب در تألیف کتاب خود، الایضاح، استفاده و مطالب متعددی از آن نقل کرده است.<ref>قاضی نعمان، الایضاح، ص۴۰، ۴۶، ۴۹؛ مدرسی طباطبائی، تربت پاکان، ج۱، ص۳۸۱ </ref> | [[قاضی نعمان]] از این کتاب در تألیف کتاب خود، الایضاح، استفاده و مطالب متعددی از آن نقل کرده است.<ref>قاضی نعمان، الایضاح، ص۴۰، ۴۶، ۴۹؛ مدرسی طباطبائی، تربت پاکان، ج۱، ص۳۸۱ </ref> | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
[[ابن شهر آشوب]]<ref>ابن شهر آشوب، ص۱۷۹</ref> از کتابی به نام المسائل، تألیف حلبی، نام برده که ظاهراً این کتاب را ندیده و اطلاعاتش براساس نقل قولهایی از آن در الایضاح [[قاضی نعمان]] بوده است. | [[ابن شهر آشوب]]<ref>ابن شهر آشوب، ص۱۷۹</ref> از کتابی به نام المسائل، تألیف حلبی، نام برده که ظاهراً این کتاب را ندیده و اطلاعاتش براساس نقل قولهایی از آن در الایضاح [[قاضی نعمان]] بوده است. | ||
عبیدالله حلبی در کتاب المسائل، همانند دیگر آثار تألیف شده به این نام در عصر حضور [[ائمه اطهار|ائمه]]، <ref>مدرسی طباطبائی، تربت پاکان، ج۱، ص۳۴۷، ۳۸۱</ref>نخست پرسشهای خود را از امام و در ادامه، پاسخهای امام را آورده است. | عبیدالله حلبی در کتاب المسائل، همانند دیگر آثار تألیف شده به این نام در عصر حضور [[ائمه اطهار|ائمه]]،<ref>مدرسی طباطبائی، تربت پاکان، ج۱، ص۳۴۷، ۳۸۱</ref>نخست پرسشهای خود را از امام و در ادامه، پاسخهای امام را آورده است. | ||
کتاب المسائل حلبی حاوی پرسشهای او از [[امام صادق(ع)]] و پاسخهای حضرت به آنها بوده است. | کتاب المسائل حلبی حاوی پرسشهای او از [[امام صادق(ع)]] و پاسخهای حضرت به آنها بوده است. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
[[شیخ صدوق]] از این اثر در [[من لایحضره الفقیه|کتاب مَن لایحضُرُه الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لایحضر، ج۱، ص۸۳، ۹۹ و ج۲، ص۴۰، ۳۴۴ و ج۳، ص۴۰، ۴۷</ref> مطالبی نقل کرده است. | [[شیخ صدوق]] از این اثر در [[من لایحضره الفقیه|کتاب مَن لایحضُرُه الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لایحضر، ج۱، ص۸۳، ۹۹ و ج۲، ص۴۰، ۳۴۴ و ج۳، ص۴۰، ۴۷</ref> مطالبی نقل کرده است. | ||
کتاب المسائل همچنین در اختیار قاضی نعمان بوده و او نقل | کتاب المسائل همچنین در اختیار قاضی نعمان بوده و او نقل قولهایی از آن را در [[الایضاح]]<ref>قاضی نعمان، الایضاح، ص۳۰، ۳۶</ref>آورده است.<ref>مدرسی طباطبائی، تربت پاکان، ج۱، ص۳۸۱</ref> | ||
==راویان از عبیدالله حلبی== | ==راویان از عبیدالله حلبی== | ||
از مشهورترین کسانی که از عبیداللّه بن علی حلبی حدیث نقل کردهاند، میتوان به [[حماد بن عثمان]]<ref>کلینی، ج۵، ص۳۵۶؛ شیخ صدوق، خصال، ص۲۹۴</ref>، [[ابراهیم بن عبدالحمید]]، <ref>کلینی، ج۲، ص۱۱۴</ref> [[علی بن رئاب]]<ref>شیخ صدوق، خصال، ج۱، ص۱۲۹، ۱۵۱</ref> و [[احمد بن عائذ]]<ref>کلینی، ج۲، ص۶۳۹</ref>اشاره کرد. | از مشهورترین کسانی که از عبیداللّه بن علی حلبی حدیث نقل کردهاند، میتوان به [[حماد بن عثمان]]<ref>کلینی، ج۵، ص۳۵۶؛ شیخ صدوق، خصال، ص۲۹۴</ref>، [[ابراهیم بن عبدالحمید]]،<ref>کلینی، ج۲، ص۱۱۴</ref> [[علی بن رئاب]]<ref>شیخ صدوق، خصال، ج۱، ص۱۲۹، ۱۵۱</ref> و [[احمد بن عائذ]]<ref>کلینی، ج۲، ص۶۳۹</ref>اشاره کرد. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
*نجاشی، احمد، ''فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی''، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق. | *نجاشی، احمد، ''فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال النجاشی''، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون == |