کاربر ناشناس
مستدرک الوسائل (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
تصحیح اعداد و نویسه ها و ...
جز (←پیوند به بیرون) |
imported>Sama (تصحیح اعداد و نویسه ها و ...) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = مستدرک الوسائل | | عنوان = مستدرک الوسائل | ||
| عنوان اصلی = | | عنوان اصلی = | ||
| برگرداننده = | | برگرداننده = | ||
| تصویر = مستدرک الوسائل.jpg | | تصویر = مستدرک الوسائل.jpg | ||
| زیرنویس تصویر = [[پرونده:مستدرک الوسائل.jpg|بندانگشتی]] | | زیرنویس تصویر = [[پرونده:مستدرک الوسائل.jpg|بندانگشتی]] | ||
| نویسنده = [[میرزا حسین نوری]] (متوفای | | نویسنده = [[میرزا حسین نوری]] (متوفای ۱۳۲۰ ق) | ||
| تصویرگر = | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد = | | طراح جلد = | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| مجموعه = | | مجموعه = ۲۹ جلد | ||
| موضوع = [[فقه]] | | موضوع = [[فقه]] | ||
| سبک = روایی | | سبک = روایی | ||
| ناشر = آل البیت | | ناشر = آل البیت | ||
| ناشر فارسی = | | ناشر فارسی = | ||
| محل انتشارات = بیروت | | محل انتشارات = بیروت | ||
| تاریخ نشر = | | تاریخ نشر = | ||
| تاریخ نشر فارسی = | | تاریخ نشر فارسی = | ||
| محل ناشر فارسی = | | محل ناشر فارسی = | ||
| نوع رسانه = | | نوع رسانه = | ||
| صفحه = | | صفحه = | ||
| قطع = | | قطع = | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
''' | '''مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل''' مشهور به '''مستدرک''' کتابی فقهی تألیف [[میرزا حسین نوری]]، مشهور به محدث نوری از علمای [[شیعه]] (متوفای ۱۳۲۰ هجری) است. این کتاب در [[مستدرک نویسی|استدراک]] و تتمیم «[[وسائل الشیعه]]» اثر [[شیخ حر عاملی]] نگاشته شده و مهم‌ترین اثر میرزای نوری به شمار می‌آید. | ||
== معرفی و اعتبار کتاب == | == معرفی و اعتبار کتاب == | ||
* محدث | * محدث نوری در مستدرک الوسائل، به جمع‌آوری بیش از ۲۳۰۰۰ روایت که در وسائل الشیعه نیامده پرداخته است. | ||
* | * کتاب مستدرک الوسائل از مجموعه‌های [[حدیث|روایی]] معتبر [[شیعه]] به شمار می‌آید که در قرن اخیر نگاشته شده است. | ||
* | * برای اجتهاد و استنباط احکام شرعی بعد از مراجعه به کتاب وسائل الشیعه برای جستجوی کامل تر در میان روایات، به این کتاب نیز مراجعه می‌شود تا یقین به جستجوی کامل و عدم معارض حاصل شود. | ||
* محدث | * محدث نوری با جستجوی عمیق خود به بسیاری از منابع و کتاب‌های معتبر روایی دست یافته است که در وسائل الشیعه شیخ حر عاملی نیامده‌اند. | ||
* | * این منابع شامل ۷۵ کتاب روایی شیعه است که محدث نوری در خاتمه، اعتبار هر یک از آنها را به اثبات رسانده است. | ||
* مؤلف، | * مؤلف، روایات فراوانی از کتاب‌های معتبر روایی شیعه را که در معرض فراموشی بوده جمع‌آوری کرده و پس از تحقیق در صحت و اعتبار آنها، به مجموعه‌های روایی شیعه اضافه نموده و غنای آنها را بیش از پیش کرده است. | ||
== | == انگیزهٔ نگارش == | ||
[[محدث نوری]]، | [[محدث نوری]]، انگیزهٔ خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می‌کند: | ||
::''عالم | ::''عالم کامل، متبحر خبیر، محدث نقاد و آگاه، نشر دهندهٔ آثار، جمع‌آورندهٔ روایات، شیخ محمد بن حسن [[حر عاملی]] در کتاب [[وسائل الشیعه]] روایات و احادیث فراوانی را از میان کتاب‌های روایی علما و اصحاب جمع‌آوری نموده است. روایاتی که برای جان لذّت‌بخش و برای دیده، نور چشم است. این کتاب به شکر خدا مرجع [[شیعه]] و جمع‌آورندهٔ دستورات شریعت است که هیچ کتابی به پای آن نمی‌رسد و هیچ [[مجتهد]] فقیهی برای استنباط [[احکام شرعی]] از آن بی نیاز نیست.'' | ||
وی در ادامه، مبنای مستدرک نویسی را در سه بخش قابل تقسیم | وی در ادامه، مبنای مستدرک نویسی را در سه بخش قابل تقسیم می‌داند: | ||
# | # روایاتی که در کتاب‌های روایی معتبر و قدیمی بوده ولی به دست شیخ حُر عاملی نرسیده است. | ||
# | # روایاتی که در کتاب‌هایی بوده که ایشان به نام آن و نام مؤلف آن دسترسی پیدا نکرده و ما با تحقیقات خود که در خاتمه مستدرک آورده‌ایم به نام و نام مؤلفان و اعتبار آنها پی برده‌ایم. | ||
# | # برخی روایات در کتاب‌های معتبری که در اختیار ایشان بوده وجود داشته، اما وی از آنها اعراض کرده و یا متوجه آنها نشده است. | ||
پس از آن | پس از آن که به این روایات دسترسی پیدا کردم، دیدم که جمع‌آوری آنها و الحاقشان به کتاب وسائل از بهترین عبادات و اعمال برای نزدیکی به درگاه خداوند متعال است؛ چرا که در جمع‌آوری آنها فوائد بزرگ و مهمی برای حفظ روایات [[اهل بیت]](ع) است و اساس دین با آن کامل گشته و شریعت [[پیامبر اکرم]](ص) با آن درخشان تر خواهد شد.<ref>مستدرک الوسائل، ج۱، ص۶۰-62.</ref> | ||
== شیوه نگارش == | == شیوه نگارش == | ||
محدث | محدث نوری کتاب مستدرک را به شیوهٔ کتاب وسائل نگاشته است. | ||
# | # وی ترتیب باب‌های کتاب را مانند ترتیب باب‌های وسائل نامگذاری کرده تا مراجعه کننده به راحتی بتواند روایات مورد نظر را پیدا کند و اگر نظر وی با صاحب وسائل در نامگذاری برخی باب‌ها فرق می‌کرده باز هم رعایت هماهنگی شده تا دو کتاب نوشته یک نفر به نظر آید. | ||
# اگر در باب | # اگر در باب خاصی روایات جدیدی نیافته آن باب را حذف نموده است. | ||
# در | # در این کتاب از صاحب وسائل به «شیخ» تعبیر شده و از کتاب وسائل به عنوان اصل نام برده می‌شود. | ||
# در | # در پایان بیشتر ابواب نکات مهمی درباره مباحث ابواب آمده، مانند احکامی که باید در آن باب‌ها مطرح می‌شد یا نباید مطرح می‌شد و دیگر مباحث مربوط به آن. | ||
# | # گاهی روایتی را شیخ حر عاملی در باب خاصی نیاورده ولی در جای دیگری آورده است. محدث نوری آن روایت را در آن باب خاص نیز که به نظر وی لازم بوده آورده است. | ||
== | == تاریخ نگارش == | ||
محدث | محدث نوری در حدود سال ۱۲۹۵ هجری در شهر [[سامرا]] در جوار حرم [[امام هادی]](ع) و [[امام عسکری]](ع) و در خدمت [[میرزای شیرازی]] نگارش آن را شروع و در سال ۱۳۱۳ هجری یعنی یک سال بعد از وفات میرزای شیرازی بخش اصلی آن را به اتمام رسانده است و در سال ۱۳۱۹ در شهر [[نجف]] و در شب دهم [[ربیع الثانی]] سالروز تولد امام حسن عسکری(ع) بخش دوم کتاب را که خاتمه آن است، به پایان رساند.<ref>الذریعه، ج۲۱، ص۸.</ref> | ||
== | == ویژگی‌های کتاب == | ||
* | * برخی از روایات ضعیف در کتاب وسائل در این کتاب با سند صحیح آمده است. | ||
* | * کثرت و فراوانی برخی روایات غریب و نادر در کتاب وسائل، در این کتاب ثابت شده است. | ||
* سند | * سند بعضی روایات مرسله در این کتاب آمده است. | ||
* | * بعضی روایات موقوف در این کتاب مستند شده است. | ||
* دلالت | * دلالت برخی روایات غیر ظاهر روشن و آشکار گردیده است. | ||
* | * روایات برخی آداب شرعی و فروع و احکام که در وسائل برای آنها روایتی نیامده در این کتاب آمده است. | ||
== سخن بزرگان == | == سخن بزرگان == | ||
[[آقا بزرگ تهرانی]] از شاگردان محدث | [[آقا بزرگ تهرانی]] از شاگردان محدث نوری درباره این کتاب می‌نویسد: اعتبار این کتاب مانند دیگر مجموعه‌های روایی معتبری است که در این اواخر نگاشته شده است و بر همه مجتهدین لازم است تا در استنباط احکام شرعی به روایات این کتاب نیز توجه نموده تا فحص و جستجوی آنان در روایات کامل شده و یقین به عدم معارض حاصل نمایند.<ref>الذریعه، ج۲۱، ص۸.</ref> | ||
[[آخوند خراسانی]] صاحب | [[آخوند خراسانی]] صاحب کتاب [[کفایة الاصول]] در مجلس درس خود که بیش از پانصد مجتهد در آن شرکت می‌کردند می‌فرمودند: | ||
« در عصر و دوران ما بر | « در عصر و دوران ما بر هیچ مجتهدی حجت تمام نمی‌شود مگر آنکه به کتاب مستدرک الوسائل محدث نوری مراجعه کند و از روایات آن اطلاع یابد. | ||
== | == خاتمهٔ مستدرک == | ||
محدث نوری در پایان کتاب مستدرک، خاتمه را ذکر کرده که بنا بر تعبیر آقا بزرگ تهرانی | محدث نوری در پایان کتاب مستدرک، خاتمه را ذکر کرده که بنا بر تعبیر آقا بزرگ تهرانی نفیس‌ترین کتاب‌ها بوده و انسان را از تمام کتاب‌های [[درایه]] و [[علم رجال|رجال]] بی نیاز می‌سازد.<ref>الذریعه، ج۲۱، ص۸.</ref> | ||
== | == عناوین خاتمه == | ||
محدث | محدث نوری در فوائد دوازده گانه در خاتمه کتاب به این مباحث اشاره دارد: | ||
# منابع | # منابع کتاب | ||
# | # معرفی و اعتبار منابع کتاب و مؤلفین آنها. | ||
# سند محدث | # سند محدث نوری به این کتاب‌ها و مشایخ روایی وی. | ||
# شرح حال | # شرح حال کتاب [[کافی]] نوشته [[ثقة الاسلام]] [[کلینی]]. | ||
# شرح | # شرح مشیخه کتاب [[من لا یحضره الفقیه|من لا یحضره الفقیه]] نوشته [[شیخ صدوق]]. | ||
# | # نکاتی دربارهٔ کتاب [[تهذیب الاحکام]] نوشته [[شیخ طوسی]]. | ||
# اصحاب اجماع و تعداد | # اصحاب اجماع و تعداد آنها. | ||
# | # توثیق اصحاب [[امام صادق]](ع). | ||
# الفاظ دال بر وثاقت و امارات | # الفاظ دال بر وثاقت و امارات آن. | ||
# روات | # روات معتبری که در خاتمه وسائل الشیعه نام آنها برده نشده است. | ||
# | # دیدگاه [[اخباریان]] درباره حجیت قطع. | ||
# ارزش و منزلت علم [[حدیث]].<ref>الذریعه، | # ارزش و منزلت علم [[حدیث]].<ref>الذریعه، ج۲۱، ص۸.</ref> | ||
== | == نسخه‌های خطی == | ||
* | * نسخه‌ای در کتابخانه [[آستان قدس رضوی]]، [[مشهد|مشهد مقدس]]. این نسخه به خط مؤلف کتاب است. در پایان این نسخه خط آقابزرگ تهرانی نیز موجود است که این نسخه را تأیید کرده است. | ||
* | * نسخه‌ای در کتابخانه سید عبدالعزیز طباطبایی. در این نسخه حواشی آقابزرگ تهرانی بر مستدرک الوسائل نیز آمده است. | ||
* | * نسخه‌ای در کتابخانه نصیری [[تهران]]. | ||
== نشر و چاپ == | == نشر و چاپ == | ||
این کتاب در | این کتاب در ۱۸ جلد به زبان عربی و به همت انتشارات مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، در سال ۱۴۰۸ هـ .ق در [[قم]] چاپ و منتشر شده است. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[شیعه]] | * [[شیعه]] | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
* [[محدث نوری]] | * [[محدث نوری]] | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس| | {{پانویس|۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* تهرانی، [[آقابزرگ]]، [[الذریعه]] الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، | * تهرانی، [[آقابزرگ]]، [[الذریعه]] الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ ه.ق. | ||
* نوری، میرزا حسین، [[مستدرک الوسائل]]، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، | * نوری، میرزا حسین، [[مستدرک الوسائل]]، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ ه.ق. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
*[http://www.hadith.net/n340-e5418.html روش حدیثی محدث نوری در مستدرک الوسائل] | *[http://www.hadith.net/n340-e5418.html روش حدیثی محدث نوری در مستدرک الوسائل] | ||