بحث:سید ابوالحسن اصفهانی
- سید ابوالحسن اصفهانی دو همسر داشت : نخست دختر حاج عبدالرحیم بوشهری و دیگری دختر حاج ابوتراب . وی همچنین دارای 9 فرزند بود . پدر بزرگ او سید عبدالحمید که از علمای بزرگ نجف بود و نسب ایشان با 32 واسطه به امام موسی کاظم (ع) می رسد .
آیت الله اصفهانی در نهضت استقلال عراق به همراه علمای دیگر نقش مؤثری داشت، بطوریکه 1340 نشست مهم در خانه آیت الله اصفهانی تشکیل شد که بر ردّ قیمومیت انگلیس و از میان برداشتن هرگونه قدرت خارجی برای حکومت عراق تأکید داشت، اقدامات وی و سایر علما مقامات انگلیس و فیصل را سخت خشمگین ساخت و آنها تصمیم به مقاومت جدی در برابر علما گرفتند. یکی از اقدامات آنها تبعید شیخ محمد خالصی زاده و سید محمد صدر از کاظمین به ایران و تبعید شیخ مهدی خالصی به حجاز بود. آیات عظام اصفهانی و نائینی و سایر علمای شیعه از این اقدام برآشفتند و به عنوان اعتراض از عراق خارج شدند و رهسپار قم گشتند اما این تصمیمی موقت بود و عاقبت فرمانروای انگلیسی عراق به تغییر تبعیدگاه خالصی از حجاز به ایران و نیز بازگشت مراجع تقلید از ایران به عراق رضا داد. در پی آن، آیت الله اصفهانی و همراهانش پس از حدود 11 ماه اقامت در ایران 18 رمضان 1342 به عراق بازگشتند. اصفهانی پیش از بازگشتش به عراق، صرفا بر امور فرهنگی به عنوان جزئی از وظایف دینی خود متمرکز شد، ایشان نسبت به تأسیس مدارس غیردولتی و دایر نمودن انتشارات اسلامی، تقویت موقعیت حوزه علمیه نجف و ساخت مساجد و حسینیه ها و تربیت علماء اهتمام داشت.
- حمایت از رشید عالی گیلانی ( 1941 ) و صدور فتوی جهاد ضد انگلیسی هایی که قصد داشتند با بازگرداندن ولیعهد به پادشاهی بعد از خلع وی توسط گیلانی امور را به روال سابق بازگردانند، نقش سیاسی جدیدی را از ناحیه وی رقم زد. وی در فتوی خود نگاشت: وظیفۀ دینی بر همۀ مسلمانان لازم میدارد که در حفظ ثغور اسلام و بلاد اسلامی تا آنجا که قدرت دارند بکوشند و بر همۀ ما واجب و لازم است که سرزمین عراق را که مشاهد ائمه و مراکز دینی ما در آنجاست از تسلط کفار حفظ نموده و از نوامیس دینی آن دفاع کنیم من شما را بر این موضوع دعوت کرده و ترغیب مینمایم خداوند ما و شما را برای خدمت به اسلام و مسلمین موفق فرماید.[۱]