بحث:الملل و النحل (شهرستانی)

این مدخل ارتباطی به شیعه ندارد. برای این که به شیعه مربوط شود باید جایگاه تشیع در این کتاب و نحوه معرفی شیعه در آن در محتوای مدخل ذکر شودمحمد کاظم حقانی فضل (بحث)

پیشنهاد

ترجمه ای نو از کتاب الملل و النحل شهرستانی از مترجمی نزاری چاپ شده

ملل ‌و ‌نحل‌نویسی، نوعی از نگارش‌ است که به شرح و توصیف عقاید گروه‌های دینی گوناگون، و در برخی موارد نقد و نقض عقاید آنان، اختصاص دارد. دستنویس‌های کهن متعددی که از الملل و النحل شهرستانی بر جای مانده، گواه تداول و شهرت این اثر در زمانی نزدیک به روزگار مؤلف است. ترجمه‌های فارسی کتاب، از سوی دیگر، می‌تواند نشانۀ توجه به این متن در محیط فارسی‌زبان باشد. دستنویس منحصربه‌فردی که اینک به صورت نسخه‌برگردان منتشر است، به شمارۀ 2371 در کتابخانۀ ایاصوفیا (استانبول) نگهداری می‌شود. این ترجمه بر اساس متن تجدیدنظرکردۀ شهرستانی فراهم آمده است؛ متنی که وی در آن، مقدمۀ نخست خود را حذف و تلخیص کرده و مقدمۀ کوتاهی را جایگزین آن ساخته است. نسخه از آغاز و انجام کامل است، ولی در آغاز و انجام آن هیچ یادداشتی که نشانی از مترجم، کاتب و تاریخ کتابت آن به دست دهد نمی‌توان یافت؛ همچنان‌که هیچ مقدمه و مؤخره‌ای از مترجم در این ترجمه نیست. با این حال، به قرینۀ متن فارسی اثر و خط نسخه می‌باید آن را از قرن ششم دانست، یعنی در روزگاری نزدیک به زندگانی شهرستانی و یا حتی معاصر با حیات او. نشانه‌هایی در این ترجمۀ فارسی هست که نشان می‌دهد مترجم - یا دست کم کاتب - از نزاریان اسماعیلی است؛ چنان‌که به هنگام ذکر «اصحاب دعوة جدیدة» و در ذیل نام «حسن بن علی الصبّاح» ، به خطی که خط کاتب می‌نماید و افزودۀ او به متن اصلی، عبارت «قدّس الله روحه» و در ذیل «امام» (که مقصود از آن امام فاطمی مصر است) عبارت «لذکره السلم» افزوده شده است. برخی ویژگی‌های گویشی که در نسخه‌های آثار نزاری الموت دیده می‌شود در این متن نیز به چشم می‌آید. با توجه به آنکه نزاریان شهرستانی را از داعیان خود به شمار می‌آورده‌اند، دور نیست که کسی از آنان الملل و النحل او را - با وجود وجهۀ ظاهراً بی‌طرفانه و حتی مخالف آن با نزاریان- از سر ارادت و احترام به فارسی برگردانده باشد. این ترجمه از کتاب ملل و نحل شهرستانی با مقدمه سید محمد عمادی حائری و توسط مرکز پژوهشی میراث مکتوب با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلی (لندن) منتشر شده است.(مرکز پژوهشی میراث مکتوب در : http://www.mirasmaktoob.ir/fa/news/6027) Foadian (بحث) ‏۷ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۲۰:۱۲ (+0430)