مکاشفه و تماشا (کتاب)

مکاشفه و تماشا

اطلاعات کتاب
تاریخ نگارش	۲۰۱۷م
موضوع	مکان‌های مقدس شیعه
سبک	عکس‌نگاره
زبان	فارسی و آلمانی
تعداد جلد	۱
تعداد صفحات	۲۴۹
اطلاعات نشر
ناشر	Kehrer
محل نشر	آلمان

مکاشفه و تماشا، کتابی مشتمل بر تصاویری از اماکن مقدس شیعه در ایران و عراق و نیز تصاویر هانس گئورگ برگر عکاس آلمانی از حوزه‌های علمیه ایران است. عکس‌های منتشرشده در این اثر، در دوره قاجار و نیز سال‌های ۱۳۷۵ش تا ۱۳۸۵ش گرفته شده‌اند.

این اثر در سال ۲۰۱۷م/۱۳۹۶ش در آلمان و به زبان‌های آلمانی و فارسی منتشر شده‌ است. وجود تصاویری چون تصاویر هوایی از نجف و قم و همین‌طور تلاش برگر در تهیه عکس از حوزه‌های علمیه، از امتیازات این اثر برشمرده شده‌است.

اهمیت و موضوع

کتاب مکاشفه و تماشا، حاوی تصاویری با حوزه‌های علمیه و اماکن مقدس شیعیان در ایران و عراق است. تصاویری که هانس گئورگ برگر، عکاس آلمانی، از حوزه‌های علمیه ایران گرفته‌ است، بخش عمده تشکیل‌دهنده این اثر است. برگر این تصاویر را در بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ش به ثبت رسانده‌ است. محسن اَلویری، تاریخ‌پژوه شیعه، در خصوص اهمیت این کتاب می‌نویسد: «اهمیت این کتاب در این است که پندار انحصار گفت‌وگو در قالب‌های متعارف را می‌شکند.»

نام کامل کتاب، «مکاشفه و تماشا، سه سفر به قلب جهان شیعه، عکس‌هایی از هانس گئورگ برگر و اولین عکاس‌های ایرانی» است. هدف از نگارش آن، خلق و بازنمایی هویت جغرافیایی تشیع و نشان دادن روند بازسازی عتبات عالیات در ده‌های گذشته عنوان شده‌ است.

محتوا

محتوای کتاب، شامل تصاویری منتخب از کربلا از آلبوم ناصری و مظفری است که در کاخ گلستان نگهداری می‌شوند. این آلبوم متعلق به سفر ناصرالدین شاه قاجار به عتبات عالیات در سال ۱۲۸۷ق است که به همراه مجموعه تصاویری دیگر، در این اثر گنجانده شده‌ است. مطالب دیگر این کتاب را مختصات و ویژگی‌های هویتی اماکن شیعه ایران و عراق و نیز سلسله عکس‌هایی از هانس گئورگ برگر، هنرمند آلمانی است که در فاصلهٔ سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶م طی سفرهایی که به شهرهای اصفهان، قم و مشهد داشته، تصاویری را از حوزه‌های علمیه و اماکن مقدس، با رویکرد توجه به نظام آموزشی و سلسله مراتب حوزه و ویژگی‌های تربیتی روحانیان شیعه تهیه کرده است. همچنین تصاویر هوایی از شهرهای نجف، سامرا و قم در این مجموعه استفاده شده است که به وسیله بالن گرفته شده‌اند.

این اثر شامل شش مقاله است که به ترتیب عبارتند از: «تصاویر دیگران» اثر کاترین کرون بایکس، «جهان شیعه از نگاه دوربین» اثر سیدعلی موجانی، «نگاهی به نظام آموزشی و تربیتی روحانیون شیعه» اثر سعید عدالت‌نژاد، «شاهان قاجار در نجف و کربلا: عکاسی و خطاطی در زمان ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه» اثر کارمن پرز گونزالز، «سکوت طالبان علم» اثر هانس گئورگ برگر. مقاله پایانی کتاب، در مورد تحلیل عکس‌های برگر است که با عنوان «نگاه آزاد» و به قلم بوریس فون براوخیچ است.

از انتقادهایی که به کتاب وارد شده‌است، نبود فهرست یا نمایه برای عکس‌هاست که کار پیدا کردن عکس مورد نظر را سخت می‌کند. نبود معادل‌های تاریخی از میلادی به شمسی یا قمری، از دیگر ضعف‌های کتاب برشمرده شده‌ است.

انتشار

کتاب مکاشفه و تماشا در آلمان و به سال ۲۰۱۷م/۱۳۹۶ش منتشر شده‌ است. ناشر این اثر انتشارات Kehrer است که کتاب را در ۲۴۹ صفحه به‌چاپ رسانده‌ است. وزارت امور خارجه آلمان در تدوین این اثر مشارکت داشته‌ است. در ایران نیز کاخ موزه گلستان، وزارت امور خارجه ایران با حمایت معنوی کمیسیون ملی یونسکو از تهیه‌کنندگان این اثر بودند. این کتاب به زبان‌های فارسی و آلمانی منتشر شده‌است. این اثر به کوشش «سعید عدالت‌نژاد» و «بوریس فون براوخیچ» به چاپ رسیده‌ است.