آیه ۱۷ سوره مریم

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از سوره مریم آیه ۱۷)
آیه ۱۷ سوره مریم
مشخصات آیه
جزء۱۶
اطلاعات محتوایی
دربارهنزول فرشته خداوند بر حضرت مریم


آیه ۱۷ سوره مریم به نزول فرشته خداوند در شکل انسانی کامل بر حضرت مریم(س) اشاره دارد.[۱]

مریم در مکان شرقی کناره گرفت[۲] و میان خود و دیگران مانعی قرار داد.[۳] قرآن در مورد اینکه این مکان شرقی کجا بوده[۴] و همچنین مقصود از حجابی که مریم میان خود و دیگران قرار داده چه بوده[۵] و چرا چنین حجابی قرار داده، توضیحی نمی‌دهد.[۶] با این حال برخی مفسران مقصود از مکان شرقی را بخش شرقی مسجدالاقصی دانسته‌اند.[۷] مقصود از حجاب در آیه ۱۷ سوره مریم را پرده‌ای دانسته‌اند که او را از دیگران جدا می‌کرد.[۸]

در مورد اینکه چرا مریم خود را از دیگران جدا کرد دو دیدگاه مطرح شده است:

  • مریم برای پرداختن به عبادت از دیگران کناره گرفت[۹] تا خلوتگاه او از هر نظر کامل شود.[۱۰] محمدتقی مدرسی عالم و مفسر شیعه براساس این آیه احتمال داده که نماز زن در خانه بهتر از مکان‌های دیگر باشد.[۱۱]
  • برخی نقل کرده‌اند که مریم برای انجام غسل از دیگران کناره گفته بود.[۱۲] علامه طباطبایی این کلام را بدون دلیل می‌داند.[۱۳]

در خلوتگاه مریم، فرشته‌ای بر وی ظاهر شد که در سوره آل‌عمران با تعبیر ملائکه[۱۴] و در سوره مریم با تعبیر «رُوحَنا؛ روح ما»[۱۵] از وی یاد شده است. مفسران در اینکه مقصود از این تعبیر کیست اختلاف کرده‌اند؛ با این حال بیشتر مفسران آن را جبرئیل دانسته‌اند.[۱۶] خداوند برای شرافت بخشیدن به جبرئیل، وی را روح خود خوانده است.[۱۷]

در انتهای آیه ۱۷ سوره مریم آمده که فرشته به شکل انسان بر مریم ظاهر گردید.[۱۸] فرشته خداوند در ظاهری انسانی که خداوند برای او در نظر گرفته بود ظاهر شد.[۱۹] برخی مفسران معتقدند فرشته واقعاً تبدیل به بشر نمی‌شود بلکه خداوند تَصَرُّفی در شخص می‌کند که فرشته را به صورت یک انسان می‌بیند.[۲۰] علامه طباطبایی معتقد است فرشته بشر نیست و معنای صورت انسانی فرشته این است که او در نگاه افراد به صورت بشر دیده شود بدون اینکه در واقع در قالب بشری قرار گرفته باشد.[۲۱]

ظاهرشدن فرشته بر مریم موجب ترس وی گشت[۲۲] و گفت: «من از شر تو، به خدای رحمان پناه می‌برم».[۲۳] فرشته خود را فرستاده خداوند خواند[۲۴] و بشارت خدواند را به او گفت[۲۵] که فرزندی از وی به وجود خواهد آمد.[۲۶]

﴿فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا ۝١٧ [مریم:17]
﴿و در برابر آنان پردهای بر خود گرفت پس روح خود را به سوی او فرستادیم تا به [شکل] بشری خوشاندام بر او نمایان شد ۝١٧


پانویس

  1. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۴.
  2. سوره مریم، آیه ۱۶.
  3. سوره مریم، آیه۱۷.
  4. مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۷۵.
  5. مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۱۷۵.
  6. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳.
  7. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۴.
  8. ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۱۳، ص۶۵.
  9. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۵.
  10. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳.
  11. مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۲۵.
  12. حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۳۱۸.
  13. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۵.
  14. سوره آل‌عمران، ایه ۴۵.
  15. سوره مریم، آیه ۱۷.
  16. فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۵۲۰.
  17. طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۸۳.
  18. سوره مریم، آیه۱۷.
  19. مدرسی، من هدی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۷، ص۲۵.
  20. کوثر، ج۶، ص۵۰۶.
  21. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۵.
  22. زحیلی، تفسیر الوسیط، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۴۶۸.
  23. نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۲، ص۳۱۵.
  24. سوره مریم، آیه۱۹.
  25. سوره آل‌عمران، ایه ۴۵.
  26. حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۷۸.

منابع

  • ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق: محمدجعفر یاحقی، دکتر محمد مهدی ناصح، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۴۰۸ق
  • حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت،‌ دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
  • حسینی همدانی، سید محمدحسین، انوار درخشان، تحقیق: محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
  • زحیلی، وهبة بن مصطفی، تفسیر الوسیط، دمشق، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
  • طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
  • فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
  • مدرسی، سید محمدتقی، من هدی القرآن، تهران،‌ دار محبی الحسین، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
  • مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران،‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
  • نجفی خمینی، محمدجواد، تفسیر آسان، تهران، اسلامیة، چاپ اول، ۱۳۹۸ق.