کاربر ناشناس
احمد بن منیر طرابلسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابوالحسين احمد بن منير طرابلسى'''، مشهور به '''اِبْن‌ِ مُنير''' ملقب به مهذب‌الدين و عين‌الزمان (473- 548ق/1080-1153م)، شاعر هجو سرای [[شیعه|شيعى]]. | '''ابوالحسين احمد بن منير طرابلسى'''، مشهور به '''اِبْن‌ِ مُنير''' ملقب به مهذب‌الدين و عين‌الزمان (473- 548ق/1080-1153م)، شاعر هجو سرای [[شیعه|شيعى]]. | ||
==زادگاه و نسب== | ==زادگاه و نسب== | ||
وی در طرابلس شام به دنيا آمد. پدرش كه به رفوگری اشتغال داشت،<ref>تدمری، 34- 35</ref> چندان به خاندان اهل بيت(ع) عشق مى‌ورزيد كه اشعار عونى شاعر شيعى را در ستايش خاندان پيامبر (ص) در بازارهای طرابلس به صدايى خوش مى‌خواند.<ref>ر.ک:ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، 2/788، التاريخ الكبير، 2/97</ref> احتمالاً ابن منير چندی شغل پدر را پيشه خود ساخته بود، چه گاه وی را شاعرِ «رفّاء» (رفوگر) ناميده‌اند.<ref>ذهبى، سير، 2/224، العبر، 3/5</ref> با اين حال وی به تحصيل پرداخت و سپس شاعری پيشه كرد. | وی در [[طرابلس|طرابلس]] [[شام]] به دنيا آمد. پدرش كه به رفوگری اشتغال داشت،<ref>تدمری، 34- 35</ref> چندان به خاندان [[اهل بیت(ع)|اهل بيت(ع)]] عشق مى‌ورزيد كه اشعار عونى شاعر شيعى را در ستايش خاندان [[پیامبر(ص)|پيامبر (ص)]] در بازارهای طرابلس به صدايى خوش مى‌خواند.<ref>ر.ک:ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، 2/788، التاريخ الكبير، 2/97</ref> احتمالاً ابن منير چندی شغل پدر را پيشه خود ساخته بود، چه گاه وی را شاعرِ «رفّاء» (رفوگر) ناميده‌اند.<ref>ذهبى، سير، 2/224، العبر، 3/5</ref> با اين حال وی به تحصيل پرداخت و سپس شاعری پيشه كرد. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
از استادان وی آگاهى نداريم، اما احتمالاً نزد استادان دارالعلم | از استادان وی آگاهى نداريم، اما احتمالاً نزد استادان دارالعلم [[طرابلس|طرابلس]]، از جمله [[ابو عبدالله طلیللی|ابوعبدالله طليطلى]]، دانش آموخت.<ref>تدمری، 11-12</ref> گويند هم آنان بودند كه وی را به رفض و غلو در [[تشیع]] رهنمون شدند،<ref>ابن فضل‌الله، 15/518 - 519</ref> اما بى‌شك جامعه شيعى مذهب طرابلس آن روزگار در اين امر تأثير فراوان داشته است.<ref>ر.ک:ناصرخسرو، 17؛ تدمری، 25</ref> وی لغت و ادب را نيك فراگرفت، [[قرآن|قرآن كريم]] و [[جمهره]] [[ابن درید|ابن دريد]] را از بر كرد<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، 2/788؛ ابن عديم، 147</ref> و چندان دانش آموخت تا به استادی رسيد و حلقه درسى پيرامون او تشكيل گرديد.<ref>ابن مستوفى، 1/291</ref> | ||
==در طرابلس== | ==در طرابلس== | ||
ظاهراً وی 30 سال نخست زندگى خويش را در طرابلس گذراند و پس از سقوط آن شهر به دست صليبيان (503ق/1109م)، احتمالاً به همراه گروهى از مردم شهر به دمشق رفت.<ref>عمادالدين، قسم شعراء الشام، 1/77؛ تدمری، 14</ref> | ظاهراً وی 30 سال نخست زندگى خويش را در [[طرابلس|طرابلس]] گذراند و پس از سقوط آن شهر به دست [[صلیبیان|صليبيان]] (503ق/1109م)، احتمالاً به همراه گروهى از مردم شهر به [[دمشق|دمشق]] رفت.<ref>عمادالدين، قسم شعراء الشام، 1/77؛ تدمری، 14</ref> | ||
==در دمشق== | ==در دمشق== | ||
با ورود به دمشق، زندگى پركشاكش وی آغاز شد. او كه به سبب مذهب و نيز زبان گزنده‌اش، مورد كينه رقيبان بود، اتابك طغتكين را مدح گفت تا شايد به او نزديك گردد، اما بدخواهان از نادانى سلطان ترك زبان بهره جستند و همان مديحه را وسيله سعايت قرار دادند.<ref>ابن عديم، 149- 150</ref> طغتكين بر وی خشم گرفت و در صدد مجازاتش برآمد، اما يوسف بن فيروز كه حاجب حرم بود.<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، 2/788-789، التاريخ الكبير، 2/97</ref> وی را از مهلكه رهانيد و همراه كاروان بريد به بغداد فرستاد.<ref>ابن عديم، 149</ref> گويند دليل خشم سلطان، تغزل ابن منير به يكى از نزديكان وی بوده است، اما احتمالاً، بنا به گفته ابن عديم<ref>ابن عدیم، ص 149-150</ref> اين هر دو عامل در اين امر تأثير داشته است. | با ورود به دمشق، زندگى پركشاكش وی آغاز شد. او كه به سبب مذهب و نيز زبان گزنده‌اش، مورد كينه رقيبان بود، [[اتابک طغتکین|اتابك طغتكين]] را مدح گفت تا شايد به او نزديك گردد، اما بدخواهان از نادانى سلطان ترك زبان بهره جستند و همان مديحه را وسيله سعايت قرار دادند.<ref>ابن عديم، 149- 150</ref> طغتكين بر وی خشم گرفت و در صدد مجازاتش برآمد، اما [[یوسف بن فیروز|يوسف بن فيروز]] كه حاجب حرم بود.<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، 2/788-789، التاريخ الكبير، 2/97</ref> وی را از مهلكه رهانيد و همراه كاروان بريد به [[بغداد]] فرستاد.<ref>ابن عديم، 149</ref> گويند دليل خشم سلطان، تغزل ابن منير به يكى از نزديكان وی بوده است، اما احتمالاً، بنا به گفته [[ابن عدیم|ابن عديم]]<ref>ابن عدیم، ص 149-150</ref> اين هر دو عامل در اين امر تأثير داشته است. | ||
==در بغداد== | ==در بغداد== | ||
ابن منير در بغداد با بسياری از بزرگان علم و سياست، از جمله شريف | ابن منير در [[بغداد]] با بسياری از بزرگان علم و سياست، از جمله [[شریق موسوی|شريف موسوی]]، نقيب علويان كه برخى وی را با [[شریف رضی|شريف رضى]] و نيز [[شریف مرتضی|شريف مرتضى]] اشتباه كرده‌اند،<ref>ابن حجه، 327؛ انطاكى، 1/363؛ صنعانى، 1/79؛ بحرانى، 1/426</ref> فقيه [[عبدالوهاب بن عبدالواحد|عبدالوهاب بن عبدالواحد]]، شيخ [[حنبلی|حنبليان]] و معروف به شرف‌السلام<ref>ابن رجب، 1/237، 239</ref> و نيز [[ابن صدقه |ابن صدقه]] وزير [[المسترشد بالله|المسترشد بالله]] دوستى و پيوند يافت و در قصيده‌ای ابن صدقه را ستود.<ref>تدمری، 35، 134-136</ref> | ||
==بازگشت به دمشق== | ==بازگشت به دمشق== | ||
پس از مرگ طغتكين (522ق/1128م) ابن منير بار ديگر به دمشق بازگشت و ظاهراً كوشيد تا ضمن تقرب به تاج‌الملوك بوری بن | پس از مرگ [[طغتکین|طغتكين]] (522ق/1128م) ابن منير بار ديگر به [[دمشق|دمشق]] بازگشت و ظاهراً كوشيد تا ضمن تقرب به [[تاج الملوک بوری بن طغتکین|تاج‌الملوك بوری بن طغتكين]]،<ref>ابن منير، 172</ref> با ریشخند و هجا از دشمنان خويش انتقام كشد، اما بخت با وی يار نشد و سلطان به جرم هجو بزرگان دمشق او را به زندان افكند و فرمان به قطع زبان وی داد. اين بار نيز [[یوسف بن فیروز|يوسف بن فيروز]] در برابر سلطان به شفاعت برخاست و سلطان از وی درگذشت، اما فرمان داد كه دمشق را ترك گويد. | ||
==در حلب== | ==در حلب== | ||
پس از اين تبعيد ابن منير به حلب رفت<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، 2/789، التاريخ الكبير، 2/97</ref> و گويا در همين روزگار بود كه با ابن قيسرانى (ه م) شاعر همروزگار خويش آشنايى يافت و بين آن دو پيوندی رقابت‌آميز پديد آمد كه تا پايان عمرِ آنان استوار بود.<ref>عمادالدين، قسم شعراء الشام، 1/76؛ ابن خلكان، 1/156؛ صفدی، 8/193</ref> | پس از اين تبعيد ابن منير به حلب رفت<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، 2/789، التاريخ الكبير، 2/97</ref> و گويا در همين روزگار بود كه با ابن قيسرانى (ه م) شاعر همروزگار خويش آشنايى يافت و بين آن دو پيوندی رقابت‌آميز پديد آمد كه تا پايان عمرِ آنان استوار بود.<ref>عمادالدين، قسم شعراء الشام، 1/76؛ ابن خلكان، 1/156؛ صفدی، 8/193</ref> | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
* ياقوت، ادبا. | * ياقوت، ادبا. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
این مقاله با تلخیص از [http://www.cgie.org.ir دائره المعارف بزرگ اسلامی] اخذ شده است. | این مقاله با تلخیص از [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3330 دائره المعارف بزرگ اسلامی] اخذ شده است. | ||