وسائل الشیعة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
گسترش مدخل
جز (ویرایش پاورقی ها و منابع و افزودن منابع) |
جز (گسترش مدخل) |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
{{اصلی|شیخ حر عاملی}} | {{اصلی|شیخ حر عاملی}} | ||
محمد بن حسن بن علی معروف به حُر عاملی، از [[محدث|محدثان]] و [[مجتهد|فقهای امامیه]] در قرن یازدهم قمری است. عاملی به '''صاحب وسائل''' نیز شهرت دارد. او در شهر [[مشهد]] درگذشت و آرامگاهش در [[حرم امام رضا(ع)|حرم رضوی]] است.<ref>حر عاملی، اثبات الهداة، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۲۱.</ref> | محمد بن حسن بن علی معروف به حُر عاملی، از [[محدث|محدثان]] و [[مجتهد|فقهای امامیه]] در قرن یازدهم قمری است. عاملی به '''صاحب وسائل''' نیز شهرت دارد. او در شهر [[مشهد]] درگذشت و آرامگاهش در [[حرم امام رضا(ع)|حرم رضوی]] است.<ref>حر عاملی، اثبات الهداة، ۱۴۲۵ق، مقدمه شهاب‌الدین مرعشی نجفی، ج۱، ص۲۱.</ref> | ||
== انگیزه== | == انگیزه== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
نام ۵۰ بخش موضوعیِ وسائل الشیعه: ۱. مقدمه عبادات، ۲. کتاب<ref>کتاب در اینجا به معنای فصل یا بخش است که در عنوان همه بخش‌ها آمده اما ما برای اختصار در اینجا آن را حذف کرده‌ایم.</ref> الطهارة، ۳. الصلاة، ۴. الزکاة، ۵. الخمس، ۶. الصیام، ۷. الاعتکاف، ۸. الحج، ۹. الجهاد، ۱۰. الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، ۱۱. التجارة، ۱۲. الرهن، ۱۳. الحجر، ۱۴. الضمان، ۱۵. الصلح، ۱۶. الشرکة، ۱۷. المضاربه، ۱۸. المزارعة و المساقاة، ۱۹. الودیعه، ۲۰. العاریه، ۲۱. الاجاره، ۲۲. الوکالة، ۲۳. الوقوف و الصدقات، ۲۴. السکنی و الحبیس، ۲۵. الهبات، ۲۶. السبق و الرمایه، ۲۷. الوصایا، ۲۸. النکاح، ۲۹. الطلاق، ۳۰. الخلع و المباراة، ۳۱. الظهار، ۳۲. الإیلاء و الکفارات، ۳۳. العتق، ۳۴. التدبیر و المکاتبه و الاستیلاد، ۳۵. الاقرار، ۳۶. الجعالة، ۳۷. الأیمان، ۳۸. النذر و العهد، ۳۹. الصید و الذبائح، ۴۰. الاطعمه و الاشربه، ۴۱. الغصب، ۴۲. الشفعه، ۴۳. احیاء الموات، ۴۴. اللُقطه، ۴۵. الفرائض و المواریث، ۴۶. القضاء، ۴۷. الشهادات، ۴۸. کتاب الحدود و التعزیرات، ۴۹. القصاص، ۵۰. الدیات. | نام ۵۰ بخش موضوعیِ وسائل الشیعه: ۱. مقدمه عبادات، ۲. کتاب<ref>کتاب در اینجا به معنای فصل یا بخش است که در عنوان همه بخش‌ها آمده اما ما برای اختصار در اینجا آن را حذف کرده‌ایم.</ref> الطهارة، ۳. الصلاة، ۴. الزکاة، ۵. الخمس، ۶. الصیام، ۷. الاعتکاف، ۸. الحج، ۹. الجهاد، ۱۰. الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، ۱۱. التجارة، ۱۲. الرهن، ۱۳. الحجر، ۱۴. الضمان، ۱۵. الصلح، ۱۶. الشرکة، ۱۷. المضاربه، ۱۸. المزارعة و المساقاة، ۱۹. الودیعه، ۲۰. العاریه، ۲۱. الاجاره، ۲۲. الوکالة، ۲۳. الوقوف و الصدقات، ۲۴. السکنی و الحبیس، ۲۵. الهبات، ۲۶. السبق و الرمایه، ۲۷. الوصایا، ۲۸. النکاح، ۲۹. الطلاق، ۳۰. الخلع و المباراة، ۳۱. الظهار، ۳۲. الإیلاء و الکفارات، ۳۳. العتق، ۳۴. التدبیر و المکاتبه و الاستیلاد، ۳۵. الاقرار، ۳۶. الجعالة، ۳۷. الأیمان، ۳۸. النذر و العهد، ۳۹. الصید و الذبائح، ۴۰. الاطعمه و الاشربه، ۴۱. الغصب، ۴۲. الشفعه، ۴۳. احیاء الموات، ۴۴. اللُقطه، ۴۵. الفرائض و المواریث، ۴۶. القضاء، ۴۷. الشهادات، ۴۸. کتاب الحدود و التعزیرات، ۴۹. القصاص، ۵۰. الدیات. | ||
نخستین روایت در کتاب طهارت وسائل الشیعه از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] در باره پایه های اسلام است که فرمود: اسلام بر پنج پایه بنیان گذاری شده است [[نماز]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[روزه]] و [[ولایت]].<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۳.</ref>آخرین روایت در کتاب دیات در ابواب عاقله، از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] از پدرانش از [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین (ع)]] است که فرمود: [[ام ولد]] هرگاه سید (مالک) خودش را اشتباهی بکشد (قتل خطائی) آزاد می‌شود و دیه‌ای بر عهده او نیست؛ اما اگر به عمد او را بکشد، با [[قصاص]] کشته می‌شود.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۹، ص۴۰۴.</ref> | نخستین روایت در کتاب طهارت وسائل الشیعه از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] در باره پایه های اسلام است که فرمود: اسلام بر پنج پایه بنیان گذاری شده است [[نماز]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[روزه]] و [[ولایت]].<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۳.</ref>آخرین روایت در کتاب دیات در ابواب عاقله، از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] از پدرانش از [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین (ع)]] است که فرمود: [[ام ولد]] هرگاه سید (مالک) خودش را اشتباهی بکشد (قتل خطائی) آزاد می‌شود و دیه‌ای بر عهده او نیست؛ اما اگر به عمد او را بکشد، با [[قصاص]] کشته می‌شود.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۲۹، ص۴۰۴.</ref> | ||
== ویژگی‌های کتاب == | == ویژگی‌های کتاب == | ||
کتاب وسائل الشیعه را شاخص‌ترین کتاب در زمینه تقطیع احادیث دانسته‌اند.<ref>معارف و دیگران، «تقطیع روایات در وسائل الشیعه»، ص۴.</ref> تقطیع روایات به معنای بخش‌بخش کردن احادیث برخی از دانشمندان شیعه همچون [[موسی نجفی خوانساری]]، <ref>خوانساری، رسالة فی قاعدة نفی الضرر، ۱۳۷۳ق، ص۱۹۳.</ref> [[سید محمد حجت کوه‌کمری|حجت کوه‌کمره‌ای]]، <ref>حجت کوه‌کمره‌ای، النجم الزاهر فی صلاة المسافر، ۱۴۱۰ق، ص۱۶.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی|خوئی]]<ref>خوئی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۸ق، الصلاة 1، ص۴۷۸.</ref> و [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]<ref>مکارم شیرازی، القواعد الفقهیه، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۴۴.</ref> تقطیع اخبار را عادت صاحب وسائل دانسته‌اند. به باور برخی محققان [[جامع احادیث الشیعه (کتاب)|جامع احادیث الشیعه]] توسط [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] جمع‌آوری شد تا نقصان تقطیع احادیث در وسائل الشیعه جبران شود.<ref>مهدوی راد و دلیری، «بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات»، ص۱۵۲.</ref> | |||
البته برخی معتقدند که صاحب وسائل منافع تقطیع را بیش از مضرات دیده که دست به تقطیع زده است.<ref>نوری، «تقطیع روایات و تاثیر آن در استنباط فقهی»، ص۳۳۲.</ref> همچنین گفته شده که شیخ حر عاملی با بیان اسناد و اشاره به نسخه‌های دیگر یک [[حدیث|روایت]] در کتاب‌های دیگر، مواضع تقطیع را برای خوانندگان خود مشخص ساخته است.<ref>علی‌اکبریان و دیگران، «تقطیع روایت در کتاب من لایحضره الفقیه؛ مصادیق، انگیزه‌ها و آسیب‌ها»، ص۹۴.</ref> بعضی از محققان بر این باورند که درباره حجم اشکالات ناشی از تقطیع در وسائل الشیعه بزرگ‌نمایی شده و موارد خطای ناشی از تقطیع در این کتاب نسبت به حجم تقطیع، بسیار نادر و اندک است.<ref>معارف و دیگران، «تقطیع روایات در وسائل الشیعه»، ص۲۴.</ref> | |||
از دیگر ویژگی‌های کتاب وسائل الشیعه به موراد زیر اشاره شده است: | |||
# نقل سند تمامی احادیث. | # نقل سند تمامی احادیث. | ||
# ذکر روایات یک مسأله در یک باب. | # ذکر روایات یک مسأله در یک باب. | ||
# توضیحات مولف در ذیل احادیث، به ویژه در جمع روایات متعارض. | # توضیحات مولف در ذیل احادیث، به ویژه در جمع روایات متعارض. | ||
# استنباط مؤلف از روایات و قراردادن عنوان ابواب. | # استنباط مؤلف از روایات و قراردادن عنوان ابواب. | ||
# ارجاع هر باب به ابواب مناسب. این ارجاعات در چاپ‌های جدید توسط مصصحان و محققان با رقم و عدد در پاورقی‌ها مشخص شده است. | # ارجاع هر باب به ابواب مناسب. این ارجاعات در چاپ‌های جدید توسط مصصحان و محققان با رقم و عدد در پاورقی‌ها مشخص شده است. | ||
# آغازنمودن هر باب با روایات صحیح و معتبر و آوردن [[حدیث مرسل|روایات مرسل]] یا ضعیف در پایان. | # آغازنمودن هر باب با روایات صحیح و معتبر و آوردن [[حدیث مرسل|روایات مرسل]] یا ضعیف در پایان. | ||
# فوائد | # فوائد دوازده گانه معرفی مصادر و برخی مباحث علوم و رجال در پایان کتاب.<ref>نرم افزار جامع فقه اهل بیت</ref> | ||
==مقایسه با سایر جوامع حدیثی== | ==مقایسه با سایر جوامع حدیثی== | ||