خاکساریه: تفاوت میان نسخه‌ها

==درویشان عجم و خاکساریه==

در عهد قاجار، درویشان عجم جزء سلسله خاكساریه محسوب مى شدند. آنان پس از طى مراحل سلوك در طریقت خود، به خاكساریه مى پیوستند و گروههاى دیگر خاكسار آنان را پست تر از خود و خدمتگزار و فرّاش خودشان مى شمردند<ref>مدرسى عالم، 1338ش، ص 68؛ زریرى، ص375؛ محجوب، شهریور 1337، ص 533</ref>. فرقه عجم در نقالى تبحر داشتند و شبهاى ماه رمضان در قهوه خانه ها مراسم مشاعره اى به نام سخنورى اجرا مى كردند<ref>محجوب، شهریور 1337، ص 532</ref>. عجم ها، [[شیخ|مشایخ]] خود را، [[بابا]] مى نامیدند<ref>فتوّت نامه ها و رسائل خاكساریه، ص 266، پانویس 5</ref>

درویشان عجم، زیرشاخه اى از خاكساریه بودند<ref>رجوع کنید به فتوّت نامه ها و رسائل خاكساریه، ص 232 و براى تفصیل بیشتر درباره آداب و مراحل سلوك فرقه عجم رجوع کنید به همان، ص 255ـ279</ref>. بااین حال، رساله وسیلةالنجاة كه از یكى از درویشان عجم عهد [[قاجاریه|قاجار]] به جامانده است، نشان مى دهد كه برخى از درویشان عجم با خاكساریه اختلاف داشتند و خود را فرقه اى مستقل مى دانستند<ref>رجوع کنید به فتوّت نامه ها و رسائل خاكساریه، ص 231، 282ـ283، پانویس 6</ref>).

فرقه عجم، پیشه ور بودند و خود را هفده سلسله مى دانستند و مقصودشان هفده صنف بود كه عبارت بودند از: درویش، روضه خوان، چاووش، سقا، بابا، پهلوان، بوجار، شاطر، مُكارى، قصاب، نعل بند، شبرو، شاطر، جلودار، پاره دوز، غسال، سلمانى و قهوه چى<ref>محجوب، آبان 1337، ص 631</ref>. این اصناف در نوشته هاى [[درویش|درویشان]] عجم، متفاوت ذكر شده اند<ref>رجوع کنید به فتوّتنامهها و رسائل خاكساریه، ص 231ـ232</ref>.

مراسم تشرف به آیین درویشان عجم، [[لسان دادن]] نام داشته است<ref>براى شرح آن رک به فتوّتنامه ها و رسائل خاكساریه، ص 256ـ258</ref>.

مراتب سلوک آنان عبارتند از؛ [[كودك ابدالى]]، [[غزاوت]]، [[مفرد ابدالى|مُفِرد ابدالى]]، [[درویش اختیارى]]، [[علمدارى]]، [[دست نقیب]] و [[نقیب|نقیبى]].

درویشان عجم، به هر یك از مراتب [[سلوك]] كه مى رسیدند، از پیر خود پروانه یا اجازه نامه اى به نام مُجَلّا همراه با ابزارها و جامه هایى خاص به نام وصله دریافت مى كردند<ref>رک فتوّتنامه ها و رسائل خاكساریه، ص262ـ276</ref>