سید محمد فشارکی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سید محمد طباطبائی فشارکی''' (۱۲۵۳-۱۳۱۶ق) از مجتهدان و مدرسان [[فقه]] و [[اصول]] در [[حوزه علمیه نجف]] و [[حوزه علمیه سامراء]] در قرن چهاردم هجری است. پس از رحلت [[میرزا محمدحسن شیرازی]]، علمای حوزه از وی خواستند [[مرجع تقلید شیعیان|مرجعیت تقلید شیعه]] را بر عهده بگیرد اما او امتناع کرد و به تدریس پرداخت. او را مردی [[تقوا|پرهیزگار]] و بی‌اعتنا به دنیا معرفی کرده‌اند. عالمانی چون [[میرزا محمدتقی شیرازی]]، [[عبدالکریم حائری]]، [[محمدرضا مسجدشاهی]] و [[آقا ضیاء عراقی]] در کلاس‌های درس او حاضر می‌شدند. وی از نزدیکان و شاگردان میرزا محمدحسن شیرازی بود و گفته‌شده نقش مهمی در صدور [[فتوای تنباکو]] از سوی میرزا داشته است.

سید محمد فشارکی از فقیهان شیعه در قرن چهارده قمری است. او را استاد کبیر،<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۴، ص۳۴۲.</ref> علامه<ref>قمی، الکنی و الألقاب، ۱۴۲۹ق، ص۶۸۹.</ref> و نابغه زمان خوانده‌اند.<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۸۲.</ref> وی از مدرسان [[فقه]] و [[اصول]] در [[نجف]] و [[سامرا]]<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۸۲.</ref>  

سید محمد فشارکی ارتباط بسیار نزدیکی با میرزا محمدحسن شیرازی معروف به [[میرزای مجدد]] داشت. او را محرم اسرار میرزا می‌دانستند. میرزا او را بسیار گرامی می‌داشت و در مسائل مهم با وی مشورت می‌کرد و مدیریت [[حوزه علمیه سامرا]] را بدو سپرده بود.<ref>مسجدشاهی، وقایة الاذهان، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۴.</ref> وی حتی جایگاه تدریس خود را به سید محمد واگذار کرد.<ref>جناب، رجال و مشاهیر اصفهان، اصفهان، ۱۳۸۵،‌ ص۴۱۷.</ref> فشارکی که معتقد بود تحریم تنباکو اهمیت زیادی در حفظ عزت مسلمانان دارد، نقش مهمی در ترغیب میرزا در صدور [[فتوای تحریم تنباکو]] ایفا کرد.<ref>جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه، گلشن ابرار، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۳۱۲.</ref>

او در شش سالگی پدرش، میرزا ابوالقاسم را از دست داد<ref>معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۶۴، ج۴، ص۱۴۳۶</ref> و در یازده‌سالگی همراه مادرش برای تحصیل علوم دینی به [[عراق]] رفت و در [[شهر کربلا]] سکونت نمود و تحت تکفل برادر بزرگترش سید ابراهیم کبیر قرار گرفت.<ref>مسجدشاهی، وقایة الاذهان، ص۱۴۳.</ref>  

* [[فاضل اردکانی|شیخ محمدحسین اردکانی]] (درگذشت۱۳۰۵ق)<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۴۲۷ق، ج۹، ص۴۶.</ref>

فشارکی در سال ۱۲۸۶ق به [[نجف اشرف]] رفت تا از محفل درس [[میرزا محمدحسن شیرازی]] استفاده کند.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۴۲۷ق، ج۹، ص۴۶.</ref> او درس‌ها را با یار دیرین و برادر خانمش، میرزا محمدتقی شیرازی مباحثه می‌کرد.<ref>انصاری قمی، اختران فقاهت، ج۱، ص۲۷۱.</ref>

شاگردان محفل درسی سید محمد فشارکی را تا سیصد نفر نوشته‌اند.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۱، ص۲۸۳.</ref> گفته‌اند چون از سامرا به نجف برگشت، بسیاری از شاگردان [[فقهاء|فقهای]] دیگر در کلاس او حاضر گشتند. غالب کلاس‌های او در مقبره [[سید محمدحسن شیرازی]] و [[مسجد جامع هندی]] برگزار می‌شد.<ref>مسجدشاهی، وقایة الاذهان، ص۱۴۴.</ref><br>

فشارکی را مردی باهیبت و نسبت به مقامات دنیوی بسیار بی‌اعتنا توصیف کرده‌اند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ۱۲۵.</ref> بسیار م[[تواضع]] و فروتن بود. در حیاط خانه‌اش روی زمین می‌نشست و به سوالات ابتدایی طلابی که تازه به حوزه آمده بودند، جواب می‌گفت.<ref>معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۶۴، ج۴، ص۱۴۳۶</ref> از لحاظ معیشتی بسیار تنگدست بود، اما در امور خیر مخصوصا برپا نمودن [[عزاداری امام حسین|عزای امام حسین]] پیشقدم بود.<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۸۲.</ref> چون درگذشت چیزی به [[ارث]] نگذاشت.<ref>جناب، رجال و مشاهیر اصفهان، اصفهان، ۱۳۸۵،‌ ص۴۱۷.</ref><br>

[[سید حسن صدر]] که چندین سال با او معاشرت نزدیکی داشت، می‌نویسد وی در مسئله [[طهارت]] و [[نجاست]] بسیار حساس بود آن چنان که نام خدا و اسماء [[امامان شیعه]] را بر روی کاغذ نمی‌نوشت. مردی بسیار [[تقوای الهی|پرهیزگار]] بود و هیچ‌گاه از او خطایی ندیدم.<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۸۳.</ref>

پس از رحلت میرزا محمدحسن شیرازی بزرگان [[حوزه علمیه]] از سید محمد فشارکی خواستند تا [[مرجع تقلید شیعیان|مرجعیت دینی شیعیان]] را برعهده بگیرد. اما او چون معتقد بود ریاست دینی غیر از علم به فقه و اصول توانایی و دانش سیاسی می‌طلبد،<ref>صدر، تکملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۵، ص۸۲.</ref> نپذیرفت و پیشنهاد داد این امر مهم را به [[میرزا محمدتقی شیرازی]] بسپارند.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۴۲۷ق، ج۹، ص۴۷.</ref> خود نیز به نجف برگشت و به تدریس فقه و اصول پرداخت.<ref>غروی، مع علماء النجف الأشرف، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۳۵۶.</ref>

شیخ عبدالکریم حائری نقل کرده‌است زمانی در شهر سامرا بیماری وبا شیوع پیدا کرد. سید محمد فشارکی به علما و مردم توصیه کرد تا ده روز [[زیارت عاشورا]] بخوانند و [[ثواب]] آن را به [[مادر امام زمان]] اهدا کنند و او را واسطه قرار دهند تا [[خداوند]] این بیماری را از شیعیان دور کند. با عمل کردن مردم به این توصیه دیگر کسی از [[شیعیان]] در اثر ابتلا به وبا از دنیا نرفت. وقتی اهل سنت شهر این واقعه را دیدند آنان نیز به خواندن زیارت روی آوردند تا از آن بیماری مصون گردند.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۳، ص۳۳۰.</ref>{{یادداشت| این قضیه به [[میرزای دوم]] نیز نسبت داده شده است. رک: جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه، گلشن ابرار، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۳۱۴.}}

[[سید موسی شبیری زنجانی]] از [[مراجع تقلید]]، در [[جرعه‌ای از دریا (کتاب)|کتاب جرعه‌ای از دریا]] با دو واسطه نقل کرده است که زمانی سید محمد فشارکی در یک مسئله علمی مشکلی پیش می‌آید. برای خلوت کردن به کنار رودخانه [[فرات]] می‌رود. در همان حال تفکر و تنهایی، مردی در لباس عرب از مشکل علمی‌اش می‌پرسد، اما سید بی‌اعتنایی می‌کند. آن مرد خودش مسئله علمی را بازگو می‌کند و محل اشکال و نیز اشتباهات فشارکی را بیان می‌کند. فشارکی تعجب کرده بلند می‌شود تا آن فرد را ببیند، اما هرچه می‌گردد دیگر پیدایش نمی‌کند.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۳ش، ج۳، ص۳۲۸.</ref>