تفسیر فرات کوفی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

[[آقا بزرگ تهرانی]] می‌نویسد: [[شیخ صدوق]] به واسطه پدرش [[علی بن بابویه]] و به واسطه محدثانی چون حسن بن محمد بن سعید هاشمی در بسیاری از تألیفات خویش از تفسیر فرات نقل کرده است.<ref>الذریعه، ج۴، ص۲۹۸ و ۲۹۹.</ref><br />

===مذهب مؤلف===

در این که فرات کوفی، شیعه بوده است، اختلافی نیست؛ اما درباره امامی یا زیدی بودن او اختلافاتی میان پژوهشگران در گرفته است. برخی با توجه به مطابقت روایات فرات کوفی با احادیث اهل بیت(ع) بر امامی بودن او تصریح کرده‌اند.<ref>مامقانی، نقیح المقال فی علم الرجال، ج ۲، بخش ۲، ص ۳.</ref> برخی دیگر با توجه به روایاتی که فرات از زیدیه نقل کرده و نیز عدم تصریح او به دوازده امام(ع) و وجود روایتی از زیدبن علی در اختصاص عصمت به پنج تن آل عبا در این تفسیر، احتمال داده‌اند که فرات هنگام نوشتن تفسیر زیدی بوده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به فرات کوفی، مقدمه محمد کاظم، ص ۱۱.</ref>با این حال، روایات فرات از صادقین و امام رضا(ع)<ref>برای نمونه رجوع کنید به همان، حدیثهایش ۳۸۴، ۳۸۵، ۶۰۱، ۶۰۴.</ref> و وجود روایات متعدد دالّ بر خروج قائم یا مهدی(ع)<ref>برای نمونه: حدیثهایش ۴۸، ۲۴۹، ۶۰۷، ۶۲۷، ۷۴۷.</ref> و نیز روایاتی درباره سرچشمه نورانی امامان(ع) که بر خلاف دیدگاههای زیدیه در این باره است، احتمال زیدی بودن فرات را ضعیف می‌کند؛ در عین حال گرایش فرات را به برخی اعتقادات زیدیه نمی‌توان از نظر دور داشت.<ref>موحدی محب، ص ۳۸۴۰.</ref>

==جایگاه کتاب==

از قرن چهارم قمری به بعد بسیاری از عالمان بزرگ شیعه فرات و تفسیرش را معتمَد دانسته و از آن روایت کرده‌اند.<ref>زنجانی اصل، دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل «تفسیر فرات کوفی».</ref> از این کسانند محمد بن حسن بن احمد بن ولید، از مشایخ صدوق، که در کتاب «فضل زیارة الحسین(ع)» از او نقل کرده و نیز حاکم حسکانی از عالمان اهل سنت در کتاب شواهد التنزیل.<ref>تفسیر فرات کوفی، ص۴۰ و ۴۱.</ref>

* منبع اصلی مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/11042 دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل «تفسیر فرات کوفی»]

* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329114759-2118-88.pdf روایات تحریف در تفسیر فرات کوفی]<br />

{{تفسیرهای روایی شیعه}}