آخرالزمان: تفاوت میان نسخه‌ها

==مفهوم‌شناسی==

اصطلاح آخرالزمان در قرآن کریم نیامده است، ولی آیاتی درباره آینده جوامع انسانی در قرآن دیده می‌شود که بر حکومت [[توحید]] و [[عدل]] در آینده زندگی انسان و خلافت و وراثت صالحان بر زمین و پیروزی حق بر باطل دلالت می‌کند.<ref>سوره اعراف، آیه ۱۲۸و۱۳۷؛ سوره انبیاء، آیه ۱۰۵و۱۰۶؛ سوره اسراء، آیه‌ ۸۱؛ سوره قصص، آیه ۵و۶؛ سوره نور، آیه ۵۵؛ سوره ابراهیم، آیه ۱۳-۱۵؛ سوره نساء، آیه ۱۰۵؛ سوره صافات، آیه ۱۷۱-۱۷۳؛ سوره انفال، آیه ۷۱؛ سوره توبه، آیه ۳۳؛ سوره فتح، آیه ۲۸؛ سوره مجادله؛ آیه ۲۱؛ سوره حج، آیه ۴۱.</ref>  

آخرالزمان در روایات اسلامی در دو معنا به کار رفته است؛ مدت‌زمان بین آغاز نبوت [[پیامبر اسلام]](ص) تا وقوع قیامت، و دیگری دوران ظهور امام دوازدهم(ع) بنابر برخی روایات، پیامبر اسلام(ص)، پیامبر آخرالزمان دانسته شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۸۶.</ref> همچنین در بسیاری از روایات اسلامی<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار الکتب العلمیة، ج۴، ص۴۹۱؛ اربلی، کشف الغمّه، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۲۶۵؛ یوسف بن یحیی، عقد الدرر، ۱۴۲۵ق، ص۹۱.</ref> اصطلاح آخرالزمان به معنای زمانی دانسته شده که در آن منجی ([[امام مهدی|مهدی موعود(عج)]]) ظهور می‌کند.<ref>ترمذی، صحیح ترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۴۶.</ref> در روایات اسلامی و شیعی، ویژگی‌هایی برای آخر الزمان بیان شده است؛ از جمله آزمون‌های سخت و [[فتنه‌های آخرالزمان]]،<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۷.</ref> ظهور منجی و جدال بین حق و باطل،<ref>اربلی، کشف الغمّه، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۲۶۶و۲۶۷.</ref> و همچنین غلبه حق بر باطل و عصر طلایی جهان.<ref>اربلی، کشف الغمّه، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۲۶۲و۲۶۳.</ref>

در روایات اسلامی، نه‌تنها به تاریخ دقیق این مقطع زمانی اشاره‌ای نشده، بلکه تعیین تاریخ دقیق آن تکذیب شده است.<ref>کلینی، الکافی، ج۳، ص۱۱.</ref> بنابر روایات، وقت ظهور منجی را کسی جز خدا نمی‌داند و از مصادیق [[علم غیب]] به شمار می‌آید. [[امام رضا]](ع) از [[پیامبر(ص)]] نقل می‌کند که زمان قیام موعود، مانند [[قیامت]] است که کسی جز خداوند آن را نمی‌داند و به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد.<ref>موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ۱۳۸۳ق، ج۲، ص۱۶۰.</ref>  

در روایات اسلامی برای این دوران، نشانه‌هایی بیان شده است که به نشانه‌های آخرالزمان معروف است و از این لحاظ ظهور موعود به قیامت تشبیه شده است، زیرا همچنان که قیامت علائمی دارد (اشراط الساعه)، ظهور موعود نیز دارای نشانه‌هایی است که قبل از آن رخ می‌دهند.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین وتمام النعمة، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ص۵۸۸.</ref>  

در بعضی از کتاب‌ها این نشانه‌ها از آن رو که رویدادهای مهم عصر ظهور هستند، به [[علائم ظهور]] معروف شده‌اند.<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ۱۳۵۰ش، ص۳۴۰.</ref> برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:

*خروج [[سفیانی]]<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ۱۳۵۰ش، ص۳۰۴.</ref>  

*ظهور [[سید حسنی]]، اختلاف [[بنی عباس]] در مُلک و ریاست<ref>اربلی، کشف الغمّة، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۷ و ۲۵۱.</ref>  

*طلوع خورشید از مغرب<ref>شبّر، حق الیقین فی معرفة اصول الدین، ۱۳۷۵ق، ص۱۲۶.</ref>  

*قتل [[نفس زکیه]]<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ج۲، ص۶۴۹.</ref>  

*خرابی [[مسجد کوفه]]، خروج [[یمانی]]، [[حلال]] شمرده شدن خون و مال مردم<ref>قزوینی، الإمام المهدي من المهد إلی الظهور، منشورات مؤسسة النور للمطبوعات، ص۳۱۱؛ أربلي، کشف الغمّة، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۷.</ref>  

*خروج [[دجال|دجّال]]<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۸۱؛ قشیري نيشابوري، صحيح مسلم، دار الكتب العلمية، ج۴، ص۲۲-۲۱.</ref> که در روایات اسلامی آمده است که وی چهل روز در زمین درنگ می‌کند<ref>غزنوی حنفی، اصول الدین، دار البشائر الإسلامية، ص۲۰۱؛ بيهقي، شعب الإيمان، دار الکتب العلمية، ج۱، ص۳۰۸.</ref> و بسیاری از افراد سست ایمان به او می‌گرایند و این به علت کارهای خارق العاده‌ای است که انجام می‌دهد.<ref>سید بن طاووس، الملاحم والفتن، منشورات الرضي، ص۹۷.</ref>  

*پدید آمدن جنگ‌ها و کشتارها و از میان رفتن نشانه‌های حق<ref>یزدی حائری، الزام الناصب، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص۱۰۲ به بعد.</ref>  

*ظهور فسادهای بزرگ در دنیا<ref>رجب البرسی، مشارق انوار الیقین، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص۷۲.</ref>  

*ناقص شدن عقول مردم<ref>خزاعی مروزی، الفتن، دار الكتب العلمية، ص۳۶.</ref>  

*زیاد شدن هرج و مرج و سست شدن ایمان مردم<ref>ابن اثیر دمشقی، النهاية، دار الجلیل، ص۴۰-۴۱.</ref>  

*قرار گرفتن افراد نالایق در مدیریت جامعه، اطاعت مرد از همسر خویش، بزرگ شمردن مال دنیا، عدم امنیت<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۷.</ref>  

*ظهور فتنه‌های مختلف در میان عرب<ref>خزاعی مروزی، الفتن، دار الكتب العلمية، ص۲۷.</ref>  

*از بین رفتن حیا در زنان و کودکان<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۷.</ref>  

*رواج [[ربا]]<ref>رجب البرسی، مشارق انوار الیقین، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص۷۲.</ref>  

*وقوع قتلهای عظیم در دنیا و ظهور فتنه‌ها<ref>غزنوی حنفی، اصول الدین، دار البشائر الإسلامية، ص۲۰۶.</ref>  

*بی‌نیاز شدن مرد از زن و زن از مرد<ref>حاکم النیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار الکتب العلمیة، ج۴، ص۴۸۴.</ref>  

*[[شرب خمر|نوشیدن شراب]] و پوشیدن لباس‌های حریر<ref>خزاعی مروزی، الفتن، دار الكتب العلمية، ص۶۳.</ref>  

در [[قرآن کریم]]<ref>سوره محمد، آیه ۸۱.</ref> و [[روایات]] اسلامی، اصطلاحی به نام [[اشراط الساعه]] وجود دارد که به معنای مجموعه حوادثی است که تحقق آنها نشانه وقوع [[قیامت]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۰۲ق، ج۸، ص۲۳۶.</ref> از این رو،  صاحبان [[جوامع حدیثی]] بابی با عنوان «اشراط الساعة» گشوده‌اند.<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۸۱؛ قشیري نيشابوري، صحيح مسلم، دار الكتب العلمية، ج۴، ص۲۲-۴۸.</ref>

اما در برخی از منابع [[اهل سنت]] و برخی [[جوامع حدیثی شیعه]]، نشانه‌های ظهور مهدی(عج)  با علامت‌های نزدیک شدن برپایی قیامت آمیخته شده است. در حالی‌که آخرالزمان ناظر به قسمت پایانی همین عالم است ولی اشراط الساعه نشانه‌های برپایی قیامت است.

پس از ظهور این نشانه‌ها نوبت به ظهور منجی می‌رسد که از مهم‌ترین رویدادهای آخرالزمان دانسته شده است.<ref>طباطبائی، طباطبایی، المیزان، ۱۴۰۲ق، ج۷، ص۳۹۱، خزاعی مروزی، الفتن، دار الكتب العلمية، ص۶۰.</ref> از مهمترین رویدادهای پس از ظهور امام مهدی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

*مبارزه با ظلم و فساد و ریشه‌کن کردن آن<ref>قندوزی حنفی، ینابیع المودة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۲۸.</ref>  

*نجات بشریت از تنگنای گناه و ظلم و جور و فساد یکی از آرمان‌های اوست که در این زمان تحقق می‌یابد، چنان که [[حضرت علی]](ع) می‌فرماید: «در عصر حکومت مهدی(عج) بساط [[زنا]]، شراب خواری و [[ربا]] برچیده خواهد شد».<ref>صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ۱۴۲۲ق، ص۴۷۴.</ref>  

*برقرار شدن و برپایی اسلام حقیقی و پرستش خداوند و [[توحید|یکتاپرستی]] در سراسر جهان<ref>اهدلی، البرهان فی تفسیر القرآن، المکتبة العصریة، ج۲، ص۱۲۱.</ref>  

*عمومیت و گستردگی دین<ref>طبرسی، مجمع البیان، مکتبة العلمیة الإسلامیة، ج۳، ص۲۵.</ref>  

*عمل به فضایل و ارزش‌های دینی و اهتمام به احکام و دستورهای دین به صورت دقیق<ref>صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ۱۴۲۲ق، ص۴۷۵.</ref>  

*برقراری عدالت و مساوات؛ به گونه‌ای که اموال در جامعه میان مردم به طور یکسان تقسیم می‌گردد<ref>نورالابصار، ص۳۴۷؛ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۷۴.</ref>  

*برقراری امنیت؛ به گونه‌ای که جان، مال و حیثیت افراد جامعه از تجاوز دیگران در امان می‌باشد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۳۱.</ref> و به واسطه منجی راه‌ها امنیت می‌یابد<ref>مفید، الإرشاد، ج۲، ص۳۸۱ و شیخ طوسی، الغیبة، ۱۳۵۰ش، ص۴۶۸.</ref>  

*برقرار شدن آسایش و رفاه برای عموم مردم<ref>عقد الدرر، ص۲۱۱.</ref> به گونه‌ای که همه خوردنی‌ها در اختیار بشر قرار می‌گیرد و افراد به سهولت می‌توانند از اموال استفاده کنند<ref>حاکم النیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار الکتب العلمیة، ج۴، ص۵۵۸.</ref>  

*توسعه عمران و آبادی در سراسر جهان<ref>امالی، ص۲۳۱؛ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ۱۴۲۲ق، ص۱۶۸.</ref>  

*متکامل شدن عقول و آمادگی بشر برای بهره‌مندی از تعالیم الهی<ref>صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ۱۴۲۲ق، ص۴۸۳.</ref>  

طبق روایات اسلامی یکی از رویدادهای مهم عصر ظهور، نزول حضرت عیسی از آسمان می‌باشد.<ref>رجب البرسی، مشارق انوار الیقین، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص۷۴.</ref> از این روایات برمی‌آید که وی در انقلاب جهانی آخرالزمان شرکت و حضور دارد و برای اقامه قسط و عدل از آسمان فرود می‌آید، اما زیر لوای امام مهدی است و مستقل عمل نمی‌کند. [[عیسی]](ع) در سرزمین [[فلسطین]] فرود می‌آید و بر مهدی(عج) سلام می‌کند و پشت سر آن حضرت [[نماز]] می‌گزارد و به او در کشتن [[دجال]] کمک می‌کند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۴۸۵.</ref>