جفر: تفاوت میان نسخه‌ها

==كتابی‌ از علی‌(ع)‌ به‌ املای‌ رسول‌ خدا(ص)==

===ویژگی های کتاب علی(ع)===

بنا بر روایاتی‌ كه‌ در وصف‌ این‌ كتاب‌ با عنوانهای‌ پیش‌ گفته‌ وارد شده‌، این‌ كتاب‌ دو ویژگی‌ بارز دارد: یكی‌ این‌ كه‌ املای‌ آن‌ را [[محمد(ص)|پیامبر اكرم‌]] و نگارش‌ آن‌ را [[علی(ع)]] برعهده‌ داشته‌ است‌<ref>كلینی‌، کافی، ج‌7، ص‌93ـ 94، 98؛</ref><ref>مجلسی‌، بحار، ج‌ 26، ص‌ 23ـ 25</ref> و دوم‌ این‌ كه‌ محتوای‌ آن‌ همه [[احكام‌]] و [[حلال‌]] و حرامهایی‌ است‌ كه‌ مردم‌ در طول‌ اعصار بدان‌ نیاز دارند، حتی‌ در پاره‌ای‌ روایات‌ برای‌ تأكید این‌ امر كه‌ مطالب‌ كتاب‌ را [[محمد(ص)|پیامبر اكرم‌]] املا فرموده‌ است‌، عبارت‌ «مِنْ فَلَقِ فیهِ» (از میان‌ دو لب‌ مباركش‌) نیز آمده‌ است‌.<ref>صفار قمی‌، بصائر الدرجات‌،ص‌ 143، 152</ref><ref>كلینی‌، کافی، ج‌ 1، ص‌ 239</ref> همچنین‌ برای‌ تأكید بر جامعیت‌ آن‌، در برخی‌ روایات‌ آمده‌ است‌ كه‌ «حتی‌ جریمه خراش‌ رساندن‌»، كه‌ از كوچك‌ترین‌ و كم‌ اهمیت‌ترین‌ موضوعات‌ است‌، در این‌ كتاب‌ وجود دارد.<ref>مجلسی‌، ج‌ 26، ص‌ 22، 24ـ 25</ref> شاید یكی‌ از علل‌ نامگذاری‌ این‌ كتاب‌ به‌ جامعه‌، احتوای‌ آن‌ بر جملگی‌ مسائل‌ احكام‌ و حلال‌ و حرام‌ باشد.

===افراد متعددی‌ کتاب جامعه را دیده اند===

امتیاز مهم‌ جامعه‌ بر دیگر كتابهای‌ منسوب‌ به‌ [[امام علی]] این‌ است‌ كه‌ به‌ رؤیت‌ افراد متعددی‌ رسیده‌، هر چند كه‌ در باره كتاب‌ جفر در روایت‌ آمده‌ است‌: «جز نبی‌ و وصی نبی‌ كسی‌ نمی‌تواند در آن‌ بنگرد».<ref>مفید، الارشاد،ج‌ 2، ص‌ 249ـ250</ref><ref>قطب‌ راوندی‌، الخرائج‌ و الجرائح‌،ج‌ 2، ص‌ 897</ref> به‌ نوشته عبدالحلیم‌ جُندی‌<ref>جندی‌، الامام‌ جعفرالصادق‌،ص‌ 200</ref> حتی‌ [[منصور عباسی‌]] نیز موفق‌ به‌ رؤیت‌ كتاب‌ جامعه‌ شده‌ است‌. برخی‌ از راویانی‌ كه‌ موفق‌ به‌ رؤیت‌ كتاب‌ جامعه‌ یا بخش هایی‌ از آن‌ شده‌اند، بدین‌ قرارند: [[ابوبصیر مرادی‌]]،<ref>صفار قمی‌، بصائر الدرجات‌،‌ص‌ 143</ref><ref>كلینی‌، کافی، ج‌ 7، ص‌ 119</ref> [[عبدالملک بن‌ اَعین‌]]،<ref>صفار قمی‌، بصائر الدرجات‌،‌ص‌ 153</ref> [[محمدبن‌ مسلم‌]]،<ref>كلینی‌، کافی، ج‌ 6، ص‌ 219ـ220</ref><ref>طوسی، تهذیب‌ الاحكام‌‌،ج‌ 9، ص‌ 2</ref> [[زُراره بن‌ اَعْین‌]]،<ref>طوسی‌، الاستبصار،ج‌ 1، ص‌ 387</ref><ref>كلینی‌، کافی، ج‌ 7، ص‌ 94ـ 95</ref> [[مُعَتَّب‌]]،<ref>صفار قمی‌، بصائر الدرجات‌،ص‌ 145</ref> [[ابن‌بُكَیر]]<ref>كلینی‌، کافی،‌ج‌ 3، ص‌ 397</ref> و [[وهْب‌بن‌ عبداللّه‌ سُوائی‌]]. <ref>ابن‌بطریق‌، عمدة عیون‌ صحاح‌الاخبار فی‌ مناقب‌ امام‌ الابرار،ص‌ 314</ref> مجید معارف‌<ref>معارف‌، پژوهشی‌ در تاریخ‌ حدیث‌ شیعه‌،ص‌ 43ـ 45</ref> نیز بیش‌ از چهل‌ تن‌ را نام‌ برده‌ كه‌ برخی‌ از آنان‌ هر چند كتاب‌ جامعه‌ را ندیده‌اند، اصل‌ وجود آن‌ را روایت‌ كرده‌اند.

==پیدایش جفر و جامعه==

[[صفار قمی‌]]<ref>صفار قمی‌، بصائر الدرجات‌،ص‌ 506 - 507</ref> آغاز جفر را در روایتی‌ منسوب‌ به‌ [[امام کاظم|امام‌ موسی‌الكاظم‌]](ع) این‌گونه‌ آورده‌ است‌ كه‌ در روزهای‌ پایانی‌ عمر [[پیامبر(ص)]]، همه اخبار گذشته‌ و آینده‌ تا روز [[قیامت‌]] و تأویل‌ همه آیات‌ و نام‌ اوصیا از خاندان‌ آن‌ حضرت‌ و آنچه‌ بر ایشان‌ می‌گذرد و نیز توصیه یكایك‌ ایشان‌ و شیعیانشان‌ به‌ صبر، بر آن‌ حضرت‌ [[وحی‌]] شد و پیامبر به‌ امر خدا آنها را بر [[امام علی|علی‌(ع)‌]] املا فرمود و آن‌ حضرت‌ نیز با مركّب‌ سبز رنگی‌ كه‌ [[جبرائیل‌]] از [[بهشت‌]] آورده‌ بود، این‌ مطالب‌ را بر روی‌ پوست‌ یك‌ جَفْرة (برّه‌ یا بزغاله ماده‌)، كه‌ آماده‌ شده‌ بود، نوشت‌. در پایان‌ این‌ روایت‌ تصریح‌ شده‌ است‌ كه‌ اوصیای‌ پیامبر همه اخبار مَلاحِم‌ را از این‌ نوشته‌ برگرفته‌اند.<ref>آملی‌، نفائس‌الفنون‌ فی‌ عرایس‌ العیون‌،ج‌ 2، ص‌ 93ـ94</ref><ref>مجلسی‌، بحار، ج‌ 26، ص‌ 26- 27</ref>