نرجس: تفاوت میان نسخه‌ها

| تاریخ مرگ = ۲۶۰ق.

مادر [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(ع)]] به نام‌های متعددی خوانده شده است: نرجس،<ref>ر.ک: شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۳۲؛ خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۸؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۳،</ref> سوسن،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۳۲؛ ابن ابی الثلج، «تاریخ الائمه»، ۱۳۹۶ق، ص۲۶؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۱۲۱.</ref> صَقِیل یا صیقل،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۳۲؛ ابن حزم، جمهره انساب العرب، ۱۹۸۲م، ص۶۱؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۷۲؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۱۲۱.</ref> ریحانه،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۳۲</ref> حدیثه، حکیمه، ملیکه و خَمط.<ref>خدامراد سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۳۷۱.</ref> همچنین در گزارشی ــ که [[شهید ثانی]] آن را ضعیف می‌داند ــ نام وی، مریم بنت زید العلویه گفته شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۵۱، ص۲۸</ref> در میان این نام‌ها معروف‌ترین نام نرجس است؛ در قدیمی‌ترین گزارش (گزارش مسعودی)<ref>ر.ک: مسعودی، إثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق‏، ص۲۵۸.</ref> که نام مادر امام زمان را بیان می‌کند<ref>جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۱۴.</ref> و همچنین در [[حدیث|روایت]] [[حکیمه دختر امام جواد|حکمیه خاتون]] که مشهورترین<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت (۱)، ص۱۸۲.</ref> روایت درباره تولد حضرت مهدی است، نام مادر امام زمان، نرجس ذکر شده است.<ref>ر.ک: مجلسی، بحار الانوار، ۱۳۶۳ش، ج۵۱، ص۲</ref>

گفته شده تعدد نام‌ها به این دلیل است که در فرهنگ عربیِ آن دوران، تعدد نام برای کنیزان مرسوم بوده و بیشتر از اسامی گل‌ها استفاده می‌شده است.<ref>صدر، موسوعة الامام المهدی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> برخی نیز احتمال داده‌اند بسیاری از این نام‌ها ناظر به القابی است که نرجس به سبب زادن امام مهدی(ع) متصف به آن شده است؛ مثلا صیقل یا صقیل وصفی است که وی به سبب وجود نور امام مهدی(ع)یا به سبب درخشندگی و نورانی‌بودن چهره، به آن متصف شده است.<ref>ر.ک: محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۹۶؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۴۳۲.</ref> در عین حال گفته شده مادر امام زمان قبل از ولادت امام نیز نامش «صقیل» بوده است.<ref>علوی، المجدی فی انساب الطالبین، ص۱۳۱.</ref>

در میان گزارش‌هایی که مادر امام را کنیز معرفی کرده‌اند، برخی وی را کنیز [[حکیمه دختر امام جواد|حکیمه خاتون]] (عمه امام حسن عسکری) دانسته‌اند<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ص۴۲۶، ح۲؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص۲۸۲.</ref> و برخی گفته‌اند کنیزی بوده که تربیتش به حکیمه خاتون سپرده شده بود.<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۴۹۹، ح۴۹۰. طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۹، ح۲۰۷.</ref> برخی دیگر نیز گفته‌اند کنیزی سیاه بوده است: «همانا در صاحب این امر، سنتی از [[یوسف|یوسف(ع)]] است و آن اینکه او فرزند کنیزی سیاه است.»<ref>خدامراد سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۷۴. نعمانی، الغیبة، ۱۳۹۷ق، ص ۱۶۳؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۵۹ق، ج ۱، ص ۳۲۹.</ref> همچنین نقل شده وی کنیزی از «نوبه» (در شمال سودان) بوده است.<ref>کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۱۰۷، ح۱۴.</ref>  

این داستان را برای اولین بار [[شیخ صدوق]] (۳۰۵ ـ ۳۸۱ق) در کتاب [[کمال الدین]] آورده و محمد بن جریر طبری در [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الإمامة]]<ref>طبری، دلائل الإمامة، ص ۲۶۲.</ref> آن را با سندی متفاوت نقل کرده است.<ref>سلیمیان، فرهنگ‌نامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۳۷۲.</ref> همچنین [[شیخ طوسی]] در [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)|کتاب الغیبه]] با همان سند طبری اما با یک واسطه بیشتر، آن را نقل کرده است.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۴۱۷، ح۱۷۸.</ref>

گزارش‌شده است مادر امام زمان(ع) قبل از [[شهادت]] [[امام عسکری(ع)]] (۲۶۰ق) درگذشت؛<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/2662/1/333?ProjectID=91242 شیخ صدوق، كمال الدین، ۱۳۵۹، ص۴۳۱.]</ref> اما نقل‌های تاریخی دیگری وجود دارد که می‌گویند وی پس از شهادت امام نیز زنده بوده است؛ برای مثال شیخ صدوق نقل می‌کند او هنگام شهادت امام عسکری(ع) بر بالین امام بود.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/2662/1/333?ProjectID=91242 شیخ صدوق، كمال الدین، ۱۳۵۹، ص۴۷۴.]</ref> همچنین [[احمد بن علی نجاشی|نجّاشی]] می‌نویسد مادر امام زمان پس امام عسکری(ع) نیز در قید حیات و در خانه محمد بن علی بن حمزه بود.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۲۶۸.</ref> قبر نرجس خاتون در [[حرم عسکریین]] در [[سامرا]] و در کنار قبر [[امام هادی علیه السلام|امام هادی]] و امام حسن عسکری (ع) قرار دارد.<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ص۳۰۹.</ref> [[ابن مشهدی]] [[زیارتنامه|زیارتنامه‌ای]] برای وی نقل می‌کند که البته از طرف امام معصوم نیست.<ref>ر.ک: ابن مشهدی، المزار الکبیر، ص۶۶۰.</ref>

  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد