پرش به محتوا

بنی‌قریظه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۴۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۷ مهٔ ۲۰۱۸
اصلاح متن و بازنویسی
imported>Mgolpayegani
(اصلاح متن و بازنویسی)
خط ۱: خط ۱:
{{تاریخ صدر اسلام}}
{{تاریخ صدر اسلام}}
'''بنی قُریظه'''، قبیله یهودی ساکن [[مدینه]] (یَثْرِب) در نخستین سال‌های پس از [[هجرت]] [[پیامبر اکرم (ص)]]. آخرین جنگ پیامبر (ص) با [[یهودیان مدینه]]، با این قبیله بود که [[غزوه بنی قریظه]] نام گرفت.
'''بنی قُریظه'''، قبیله یهودی ساکن [[مدینه]] (یَثْرِب) در نخستین سال‌های پس از [[هجرت]] [[پیامبر اکرم (ص)]]. آخرین جنگ پیامبر (ص) با [[یهودیان مدینه]]، با این قبیله بود که [[غزوه بنی قریظه]] نام گرفت.
== نسب ==
بنی قریظه، در برخی منابع، به همراه بنی نضیر، از نسل [[حضرت هارون |هارون]] برادر [[حضرت موسی]] (ع) دانسته شده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۹۹۴م، ج۲۲، ص۳۴۳؛ مقدسی، البدء والتاریخ، ۱۸۹۹-۱۹۱۹م، ج۴، ص۱۲۹-۱۳۰؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۴.</ref> برخی دیگر از منابع، این قبیله را از طایفة جُذام سکنة [[فلسطین]] می‌دانند که در عهد عادیابن سموئل (شموئل؛ حک ح۱۰۷۵-۱۰۴۵ قم). به دین یهود گرویدند.<ref>یعقوبی، ج۱، ص۴۰۸.</ref>


== پیش از اسلام ==
==اطلاعات کلی==
درباره پیشینه تاریخی و زمان مهاجرت بنی قریظه به مدینه گزارش‌های متفاوتی وجود دارد. گفته شده است آنان پیش از رویداد سیل عَرِم که به مهاجرت قبایل عربِ اَوْس و خَزْرَجْ به [[یثرب]] انجامید، به مدینه مهاجرت کردند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۹۹۴م، ج۲۲، ص۳۴۳؛ مقدسی، البدء والتاریخ، ۱۸۹۹-۱۹۱۹م، ج۴، ص۱۲۹-۱۳۰؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۴.</ref> بر اساس این نقل‌ها، به دنبال جنگ رومیان با یهود (۷۰ میلادی)، بنی قریظه به [[حجاز]] گریخته و در مَهزور از نواحی یثرب ساکن شده بودند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۹۹۴م، ج۲۲، ص۳۴۴.</ref> برخی دیگر از منابع، این قبیله را از طایفة جُذام سکنة [[فلسطین]] می‌دانند که در عهد عادیا بن سموئل (شموئل؛ حک ح۱۰۷۵-۱۰۴۵ قم). به دین یهود گرویدند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۴۰۸.</ref>
بنی قریظه، در برخی منابع، به همراه بنی نضیر، از نسل [[حضرت هارون |هارون]] برادر [[حضرت موسی]] (ع) دانسته شده‌ است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۹۹۴م، ج۲۲، ص۳۴۳؛ مقدسی، البدء والتاریخ، ۱۸۹۹-۱۹۱۹م، ج۴، ص۱۲۹-۱۳۰؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۴.</ref> با این حال، منابع دیگری، آن را از طایفة جُذام در [[فلسطین]] می‌دانند که در عهد عادیا بن سموئل به دین یهود گرویدند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۴۰۸.</ref>
بنی قریظه در کنار دیگر قبایل یهود توانستند اداره و حکومت شهر یثرب را به دست گیرند. فرمانروای آنان القیطوان یا فطیون خراجگزار مرزبان ایرانی الزاره (در بحرین) بود.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۳، ۸۵.</ref>


شکست دولت یهودی [[یمن]] از پادشاه مسیحی [[حبشه]] که تحت حمایت [[روم]] بود (سال ۵۲۵ میلادی)، قدرت یهودیان را در مدینه کاهش داد. سرانجام، در جنگ قبیلة [[خزرج]] با یهودیان، فرمانروای یهود به قتل رسید و اعراب اداره شهر را به دست گرفتند.<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، ۱۸۹۹-۱۹۱۹م، ج۴، ص۱۳۰. </ref>
گفته شده است یهودیان بنی قریظه، پیش از مهاجرت قبایل عربِ اَوْس و خَزْرَجْ به [[یثرب]]، در آن شهر زندگی می‌کرده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۹۹۴م، ج۲۲، ص۳۴۳؛ مقدسی، البدء والتاریخ، ۱۸۹۹-۱۹۱۹م، ج۴، ص۱۲۹-۱۳۰؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۴.</ref> بر این اساس، به دنبال جنگ رومیان با یهودیان در سال ۷۰ میلادی، بنی قریظه به [[حجاز]] گریخته و در مَهزور از نواحی یثرب ساکن شده بودند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۹۹۴م، ج۲۲، ص۳۴۴.</ref>


سلطه قبایل عرب بر [[مدینه]] موجب شد که بسیاری از یهودیان مدینه را ترک کنند. در دوران نزدیک به ظهور [[اسلام]]، قبایل یهود در بیرون شهر در دژها و قلاع خود زندگی می‌کردند. بنی قریظه، که در این زمان به لحاظ جمعیت و نفوذ از دو قبیله دیگر یعنی [[بنی نضیر]] و [[بنی قینقاع|بنی قینقاع]] مقتدرتر بودند، در جنوب شرقی مدینه سکونت داشتند و عمدتاً کشاورزی می‌کردند.
بنی قریظه در کنار دیگر قبایل یهودی، اداره حکومت شهر یثرب را به دست داشته‌اند. فرمانروای آنان القیطوان یا فطیون، خراجگزار مرزبان ایرانی، الزاره در بحرین گزارش شده است.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۳، ۸۵.</ref> منابع تاریخی، از کاهش قدرت یهودیان در مدینه، پس از شکست حکومت یهودی [[یمن]] از پادشاه مسیحی [[حبشه]] خبر داده‌اند. حکومت حبشه، تحت حمایت [[روم]] بوده است. سرانجام، در جنگ قبیلة [[خزرج]] با یهودیان، فرمانروای آنان به قتل رسیده و اعراب، اداره شهر را به دست گرفته‌اند.<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، ۱۸۹۹-۱۹۱۹م، ج۴، ص۱۳۰.</ref>


==پس از اسلام==
سلطه قبایل عرب بر [[مدینه]]، عامل خروج بسیاری از یهودیان از این شهر دانسته شده است. همچنین گزارش شده است که در دوران نزدیک به ظهور [[اسلام]]، قبایل یهودی در بیرون شهر و در دژها و قلعه‌های خود زندگی می‌کرده‌اند. بنی قریظه، در این زمان، جمعیت و نفوذ بیشتری در مقایسه با [[بنی نضیر]] و [[بنی قینقاع|بنی قینقاع]]، داشته و در جنوب شرقی مدینه ساکن بوده و عمدتا به کشاورزی می‌پرداخته‌اند.
 
==غزوه بنی قریظه==
{{اصلی|غزوه بنی قریظه}}
{{اصلی|غزوه بنی قریظه}}
تنها گزارشِ مستقل درباره بنی قریظه راجع به جنگ مسلمانان با آنان در سال پنجم هجری است. سایر گزارش‌هایی که درباره تاریخ و احوال این قبیله وجود دارد، در ضمنِ مطالب مربوط به تاریخ اوس و خزرج ذکر شده است.
تنها گزارشی که به طور مستقل درباره بنی قریظه در منابع اسلامی وجود دارد، مربوط به‌جنگ مسلمانان با آنان در سال پنجم هجری است. سایر گزارش‌ها درباره تاریخ و احوال این قبیله، در ضمن مطالب مربوط به تاریخ اوس و خزرج ذکر شده است.
 
غزوه بنی قریظه، در اواخر [[ذیقعده]] و اوایل [[ذیحجه]] سال [[سال ۵ قمری|پنجم هجری]]، آخرین جنگ مسلمانان با یهودیان [[مدینه]] گزارش شده است. بنابر منابع اسلامی، [[پیامبر(ص)]] بلافاصله پس از پایان جنگ احزاب و پراکنده شدن دشمنان، به جنگ با بنی قریظه شتافته است. بر این اساس، مسلمانان قلعه‌ها و خانه‌های بنی قریظه را ۱۵ روز محاصره کردند<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۷.</ref> و سرانجام بنی قریظه پیشنهاد صلح داده و داوری [[سعد بن معاذ]] را پذیرفتند.<ref>ابن عبد ربه، العقد الفرید، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۳۲۷.</ref>


غزوه بنی قریظه که در اواخر [[ذیقعده]] و اوایل [[ذیحجه]] سال [[سال ۵ قمری|پنجم هجری]] رخ داد، آخرین جنگ مسلمانان با یهود [[مدینه]] بود. علت این جنگ، پیمان‌شکنی بنی قریظه و همکاری با مشرکان در [[جنگ احزاب]] علیه مسلمانان بود. از این رو [[پیامبر(ص)]] بلافاصله پس از پایان جنگ احزاب و پراکنده شدن دشمنان، به جنگ بنی قریظه رفت.
بنابر منابع تاریخی، سعد بن معاذ، در حالی که مجروح و بیمار بود، از چادر خود به طرف بنی قریظه رفت و برخلاف انتظار طایفه‌اش که هم‌پیمان بنی قریظه بودند، حکم کرد که سزای مردان جنگجوی بنی قریظه قتل است و باید اموال‌شان تقسیم و کودکانشان اسیر گردند.<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۲۲-۲۲۳.</ref> در منابع آمده است که پیامبر(ص)، این حکم سعد بن معاذ را حکم خدا دانسته است.<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۲۲-۲۲۳؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۴۱۲، ج۲، ص۵۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۷-۵۹؛ مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۰۲.</ref> علت روی‌دادن این جنگ، پیمان‌شکنی بنی قریظه و همکاری با مشرکان در [[جنگ احزاب]] علیه مسلمانان دانسته شده است.
مسلمانان قلعه‌ها و خانه‌های بنی قریظه را ۱۵ روز محاصره کردند<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۷.</ref> و چون آنها توان مقابله را در خود نمی‌دیدند، پیشنهاد صلح دادند و داوری [[سعد بن معاذ]] را پذیرفتند.<ref>ابن عبد ربه، العقد الفرید، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۳۲۷.</ref> سعد در حالتی که مجروح و بیمار بود، از چادر خود به طرف محل بنی قریظه رفت و برخلاف انتظار طایفه‌اش که هم پیمان بنی قریظه بودند، حکم کرد که سزای مردان جنگجوی بنی قریظه قتل است و باید اموال‌شان تقسیم و کودکانشان اسیر گردند.<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۲۲-۲۲۳.</ref> در منابع آمده است پیامبر(ص) درباره این حکم سعد فرمود: او همان حکم خدا را گفت.<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۲۲-۲۲۳؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۴۱۲، ج۲، ص۵۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۷-۵۹؛ مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۰۲.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
۴۴۱

ویرایش