حدیبیه: تفاوت میان نسخه‌ها

پس از توافق دو طرف در مورد آزادى اسرا، میان پیامبر و نماینده قریش پیمان صلحى به امضا رسید. پیامبر چون به فواید این صلح آگاه بود، انعطاف زیادى نشان داد که موجب انتقاد و خشم برخى صحابه شد و حتى سخنان درشت و سؤالات طعنه‌آمیزى در مورد پیامبر از آنان شنیده می‌شد.<ref>رجوع کنید به ابن‌هشام، ج 2، ص 783؛ نیز رجوع کنید به واقدى، ج 2، ص 609ـ611؛ ابن‌سعد، ج 2، ص 101</ref> نمونه‌اى از انعطاف پیامبر، قبول درخواست سهیل‌بن عمرو بود مبنى بر حذف «بسم‌اللّه‌الرحمن‌الرحیم» از ابتداى صلح‌نامه و نوشتن «باسمک‌اللهم» به‌جاى آن، و نیز حذف عنوان رسول‌اللّه بعد از نام آن حضرت و نوشتن «محمدبن عبداللّه» به‌جاى آن.<ref>رجوع کنید به یعقوبى، ج 2، ص 54؛ طبرسى، 1417، ج 1، ص 371ـ 372؛ حلبى، ج 3، ص 20</ref>

=== مفاد صلح‌نامه ===

سهیل بن‌عمرو گفت: من این عنوان را به رسمیت نمى‏شناسم، باید همان عنوان رسمى ما را بنویسى ‏«بسمک اللهم‏» و على(ع) نیز به دستور رسول خدا(ص) همان گونه نوشت.

سهیل گفت: اگر ما تو را به عنوان ‏«رسول الله‏» مى‏شناختیم که این همه با تو جنگ و کارزار نمى‏کردیم، باید این عنوان نیز پاک شود و به جاى آن ‏«محمد بن‌عبدالله‏» نوشته شود، پیغمبر قبول کرد و چون متوجه شد که براى على بن‌ابیطالب دشوار است عنوان ‏«رسول الله‏» را از دنبال نام پیغمبر پاک کند خود آن حضرت انگشتش را پیش برده و فرمود: یا على جاى آن را به من نشان ده و بگذار من خود این عنوان را پاک کنم

#ده سال میان طرفین صلح برقرار گردد تا مردم در امنیت و آرامش زندگى کنند.<ref>قس یعقوبى، ج 2، ص 54</ref>

#مسلمانان آن سال بدون زیارت خانه خدا به مدینه بازگردند و سال بعد براى به جا آوردن عمره وارد مکه شوند، مشروط بر اینکه جز سلاح مسافر، سلاحى به همراه نداشته باشند و بیش از سه روز در مکه اقامت نکنند، قریش نیز در این مدت شهر را ترک خواهند کرد.

#مسلمانان متعهد شدند افرادى را که از مکه به مدینه می‌گریزند، به مکه بازگردانند، اما طرف مقابل چنین تعهدى نسبت به فراریان مدینه نداشت.

#سایر قبایل در هم‌پیمانى با قریش و مسلمانان آزاد و مختار باشند.<ref>واقدى، ج 2، ص 611ـ612؛ ابن‌هشام، ج 2، ص 784؛ ابن‌اثیر، ج 2، ص 204؛ قس یعقوبى، ج 2، ص 54</ref>

== بازگشت به مدینه ==

بنا بر روایات مختلف، مسلمانان ده روز و اندى، و به قولى بیست روز، در سرزمین حدیبیه اقامت کردند.<ref>رجوع کنید به واقدى، ج 2، ص 616؛ ابن‌سعد، ج 2، ص 98</ref> رسول خدا در خارج از منطقه [[حرم]] خیمه زده بود، ولى در حرم نماز می‌گزارد. چون نوشتن صلح‌نامه پایان یافت و مردانى از مسلمانان و مشرکان بر آن گواهى دادند، پیامبر به همراهانش فرمان داد که به نشانه حج، شتران خود را قربانى کنند و سرهایشان را بتراشند. بیشتر اصحاب، به‌دلیل ناخرسندى از به جا نیاوردن حج و چون صلح حدیبیه را نوعى شکست می‌دانستند، از فرمان پیامبر سرپیچى کردند، اما پس از آنکه رسول‌خدا به تنهایى اقدام به به‌جا آوردن این اعمال کرد، آنان نیز تبعیت کردند،<ref>واقدى، ج 2، ص 613؛ یعقوبى، ج 2، ص 55؛ قس ابن‌هشام، ج 2، ص 785</ref> سپس رسول خدا و مسلمانان به مدینه بازگشتند.<ref>یعقوبى، ج 2، ص 55</ref>