کاربر ناشناس
حدوث و قدم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حدوث و قِدَم'''، یکی از مباحث و مسائل [[فلسفه]] و [[كلام اسلامى]] | '''حدوث و قِدَم'''، یکی از مباحث و مسائل [[فلسفه]] و [[كلام اسلامى]] و مربوط به آغاز پیدایش جهان است. حدوث زمانی به معنای این است که پیدایش جهان، توسط خداوند از یک زمانی آغاز شده است و قبل از آن زمان، عالمی در کار نبوده است. قدم زمانی نیز به این معناست که جهان از ازل وجود داشته است و هیچ زمانی نبوده که جهان در آن زمان وجود نداشته باشد. | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==واژه شناسی== | ==واژه شناسی== | ||
===معنای لغوی=== | ===معنای لغوی=== | ||
حدوث، از ریشه "ح د ث" و به معناى پدید آمدن و به وجود آمدن چیزی، پس از نبودنش است. | حدوث، از ریشه "ح د ث" و به معناى پدید آمدن و به وجود آمدن چیزی، پس از نبودنش است.بر این اساس، قدیم نیز که از ریشه "ق د م" گرفته شده برخلاف حدوث، سابقه نیستی و نبودن ندارد. و مدت زمان زیادی بر آن گذشته است.<ref>الصحاح: تاج‌اللغة و صحاح‌العربیة، ذیل «حدث»، «قدم»</ref> | ||
تعبیر قدیم در «'''كَالْعُرجُونِ الْقَدیم'''» <ref>یس(36):39</ref> و «'''اِفْكٌ قَدیم'''» <ref>اَحقاف(46):11</ref> نیز به همین معنا به کار رفته است. <ref>شرح الاصول الخمسة، ص 117؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص 109</ref> در زبان فارسی، واژه «دیرینه شدن» معادل معنای قدیم است. <ref>رجوع کنید به كشاف اصطلاحات الفنون، ج 2، ص 1211</ref> | |||
تعبیر قدیم در «'''كَالْعُرجُونِ الْقَدیم'''» <ref>یس(36):39</ref> و «'''اِفْكٌ قَدیم'''» <ref>اَحقاف(46):11</ref> نیز به همین معنا به کار رفته است. <ref>شرح الاصول الخمسة، ص 117؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص 109</ref> | |||
در زبان فارسی، واژه «دیرینه شدن» معادل معنای قدیم است. <ref>رجوع کنید به كشاف اصطلاحات الفنون، ج 2، ص 1211</ref> | |||
===معنای اصطلاحی=== | ===معنای اصطلاحی=== | ||
اصطلاحات كلامى حدوث و قدم و نیز حادث و قدیم با معانى لغوى پیش‌گفته ارتباط دارد. | اصطلاحات كلامى حدوث و قدم و نیز حادث و قدیم با معانى لغوى پیش‌گفته ارتباط دارد. | ||
در اصطلاح متكلمان، برای کلمه حادث تعریف هاى مختلفى بیان شده است. | در اصطلاح متكلمان، برای کلمه حادث تعریف هاى مختلفى بیان شده است. برخی آن را به موجودی که بعد از نبودن، به وجود آمده تعریف کرده‌اند و برخی دیگر، به آنچه براى وجودش ابتدایى هست یا آنچه سابقه عدم دارد یا آنچه قبل از آن موجود دیگری بوده است. <ref>رجوع کنید به اعلام النبوة، ص 31؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص113ـ114؛ كتاب المعتمد فى اصول‌الدین، ص85؛ نهایة الاقدام فى علم الكلام، ص 18، 34؛ محصل افكار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحكماء و المتكلمین، ص 117؛ انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 51؛ المواقف فى علم الكلام، ص76</ref> | ||
برخی آن را به موجودی که بعد از نبودن، به وجود آمده تعریف کرده‌اند و برخی دیگر، به آنچه براى وجودش ابتدایى هست یا آنچه سابقه عدم دارد یا آنچه قبل از آن موجود دیگری بوده است. <ref>رجوع کنید به اعلام النبوة، ص 31؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص113ـ114؛ كتاب المعتمد فى اصول‌الدین، ص85؛ نهایة الاقدام فى علم الكلام، ص 18، 34؛ محصل افكار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحكماء و المتكلمین، ص 117؛ انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 51؛ المواقف فى علم الكلام، ص76</ref> | |||
برخی نیز حادث را به «آنچه بعد از امر ازلی ایجاد شده و بوجود آمده است» تعریف کرده اند. <ref>انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 113</ref> | برخی نیز حادث را به «آنچه بعد از امر ازلی ایجاد شده و بوجود آمده است» تعریف کرده اند. <ref>انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 113</ref> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۲: | ||
==حدوث و قدم در روایات== | ==حدوث و قدم در روایات== | ||
در [[احادیث]] [[امامان شیعه|امامان شیعه ]]علیهم السلام بیاناتی درباره حدوث عالم و نفى قدیم بودن آن آمده است. | در [[احادیث]] [[امامان شیعه|امامان شیعه ]] علیهم السلام بیاناتی درباره حدوث عالم و نفى قدیم بودن آن آمده است. | ||
از جمله در [[کتاب توحید( ابن بابویه)|توحید]] [[ابن بابویه]] در مورد اثبات حدوث عالم <ref>ص 293، 297ـ298</ref> روایتی نقل شده که فردى از [[امام رضا(ع)]] پرسید دلیل حدوث عالم | از جمله در [[کتاب توحید( ابن بابویه)|توحید]] [[ابن بابویه]] در مورد اثبات حدوث عالم <ref>ص 293، 297ـ298</ref> روایتی نقل شده که فردى از [[امام رضا(ع)]] پرسید دلیل حدوث عالم چیست؟ ایشان حادث شدن خود او را دلیل بر حدوث عالم دانست. | ||
همچنین [[امام صادق(ع)]] در پاسخ [[ابن‌ابی‌العوجاء]] درباره دلیل حدوث عالم، بیان می کند که وجود تغییر و از بین رفتن در اشیاى عالم، نشان دهنده بطلان قدیم بودن است. <ref>نیز رجوع کنید به الکافی، ج 1، ص 77؛ براى سایر روایات شیعى درباره حدوث رجوع کنید به نهج‌البلاغة، خطبه 1، 90، 152، 182، 185، 186؛ الکافی، ج 1، ص 134ـ135؛ التوحید، 1385ـ1386، ج 2، ص 607؛ بحارالانوار، ج 54، جاهاى متعدد</ref> | همچنین [[امام صادق(ع)]] در پاسخ [[ابن‌ابی‌العوجاء]] درباره دلیل حدوث عالم، بیان می کند که وجود تغییر و از بین رفتن در اشیاى عالم، نشان دهنده بطلان قدیم بودن است. <ref>نیز رجوع کنید به الکافی، ج 1، ص 77؛ براى سایر روایات شیعى درباره حدوث رجوع کنید به نهج‌البلاغة، خطبه 1، 90، 152، 182، 185، 186؛ الکافی، ج 1، ص 134ـ135؛ التوحید، 1385ـ1386، ج 2، ص 607؛ بحارالانوار، ج 54، جاهاى متعدد</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۰: | ||
==براهین اثبات حدوث عالم== | ==براهین اثبات حدوث عالم== | ||
متکلمان برای اثبات حدوث عالم، چندین دلیل ارائه کرده اند. | متکلمان برای اثبات حدوث عالم، چندین دلیل ارائه کرده اند. | ||
این ادله | این ادله به دو دسته اثباتی و نقضی تقسیم می شوند. | ||
ادله اثباتی، مستقیما حدوث عالم را اثبات می کند و ادله نقضی، قدیم و ازلی بودن عالم را نفی می کند. <ref>نهایة الاقدام فى علم الكلام، ص 11؛ دلاله الحائرین، ج 1، ص 214</ref> وقتی ازلی بودن عالم باطل شد، حدوث آن اثبات می شود. <ref>شرح الاصول الخمسة، ص 118؛ كتاب الفصل فى الملل و الاهواء و النحل، ج 1، ص 9؛ مقالة... فى ان دلیل یحیى النحوى على حدث العالم اولى بالقبول من دلیل المتكلمین اصلا، ص 246</ref> | ادله اثباتی، مستقیما حدوث عالم را اثبات می کند و ادله نقضی، قدیم و ازلی بودن عالم را نفی می کند. <ref>نهایة الاقدام فى علم الكلام، ص 11؛ دلاله الحائرین، ج 1، ص 214</ref> وقتی ازلی بودن عالم باطل شد، حدوث آن اثبات می شود. <ref>شرح الاصول الخمسة، ص 118؛ كتاب الفصل فى الملل و الاهواء و النحل، ج 1، ص 9؛ مقالة... فى ان دلیل یحیى النحوى على حدث العالم اولى بالقبول من دلیل المتكلمین اصلا، ص 246</ref> | ||