جبر و اختیار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←نظریه امر بین الامرین
جز (←نقد نظریه تفویض) |
|||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
در اینجا نظریه دیگری وجود دارد که به «[[امر بین الامرین]]» معروف است، این نظریه توسط [[ائمه اهل بیت]] علیهم السلام مطرح گردیده و مورد قبول متکلمان [[امامیه]] و نیز حکمای اسلامی قرار گرفته است. <ref>مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۵، ص۱۲. | در اینجا نظریه دیگری وجود دارد که به «[[امر بین الامرین]]» معروف است، این نظریه توسط [[ائمه اهل بیت]] علیهم السلام مطرح گردیده و مورد قبول متکلمان [[امامیه]] و نیز حکمای اسلامی قرار گرفته است. <ref>مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۵، ص۱۲. | ||
</ref> | </ref> | ||
بر اساس این نظریه هم انسان مالک فعل خویش و قادر بر آن است، و هم فعل او مملوک خدا و مقدور الهی است و این دو، در طول یکدیگرند نه در عرض یکدیگر. پس تعارضی بین این دو نیست. به عبارت دیگر کار انسان در عین این که مستند به انسان است، مستند به اراده ذات بارى تعالى نیز است؛ اما اراده و اختیار انسان در عرض اراده الهى نیست تا شریک در اراده الهى شود، بلکه در طول اراده الهى است؛ یعنى اراده و اختیار و قدرت انسان، یکى از اجزای علت تامه افعال اختیارى او است. پس انسان مجبور نیست؛ زیرا ملاک اختیار؛ یعنى قدرت و اراده در او موجود است و در عین حال او مختار على الاطلاق نیز نیست؛ زیرا مقدمات کار در اختیار او نیست. و این همان معناى امر بین امرین است که بر تمام افعال صادره از انسان حاکم است. <ref> | بر اساس این نظریه هم انسان مالک فعل خویش و قادر بر آن است، و هم فعل او مملوک خدا و مقدور الهی است و این دو، در طول یکدیگرند نه در عرض یکدیگر. پس تعارضی بین این دو نیست. به عبارت دیگر کار انسان در عین این که مستند به انسان است، مستند به اراده ذات بارى تعالى نیز است؛ اما اراده و اختیار انسان در عرض اراده الهى نیست تا شریک در اراده الهى شود، بلکه در طول اراده الهى است؛ یعنى اراده و اختیار و قدرت انسان، یکى از اجزای علت تامه افعال اختیارى او است. پس انسان مجبور نیست؛ زیرا ملاک اختیار؛ یعنى قدرت و اراده در او موجود است و در عین حال او مختار على الاطلاق نیز نیست؛ زیرا مقدمات کار در اختیار او نیست. و این همان معناى امر بین امرین است که بر تمام افعال صادره از انسان حاکم است. <ref>مطهری، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج۳، ص ۱۶۳-۱۷۴.</ref> | ||
==== تفسیر فلسفی أمر بین الأمرین ==== | ==== تفسیر فلسفی أمر بین الأمرین ==== | ||