کوه نور: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کوه حِراء'''، در شهر [[مکه]]، اولین جایگاه نزول [[وحی]] بر [[حضرت محمد (ص)]] که به همین دلیل '''جبل النور''' ('''کوه نور''') هم خوانده می‌شود. غار حِراء در این کوه واقع است و [[پیامبر(ص)]] پیش از [[اسلام]] هر سال مدتی را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند<ref>فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۲۷۹</ref> و خدا آن حضرت را در آنجا به رسالت مبعوث کرد.

کوه حِراء در شمال شرقی مکه قرار دارد. این کوه شکلی مخروطی دارد و از دیگر کوه‌هایی که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷</ref> فاصله کوه حراء تا [[مسجد الحرام]] یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج ۱، ص ۱۵۸</ref> یا سه میل<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص ۱۹۲؛ یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۲۸۰؛ قس حمیری، الروض المعطار، ص۱۹۰</ref> (حدود شش کیلومتر) است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷</ref> این کوه که مشرف بر [[منا|مِنا]] و در کنار مسیر مِنا ـ عرفات است،<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج ۱، ص ۱۵۸؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷</ref> در گذشته با مکه فاصله داشته؛ اما امروزه، به‌سبب توسعه شهر مکه، داخل شهر قرار گرفته و ساختمان‌های مسکونی آن را احاطه کرده است.  

ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است<ref>عبدالغنی، تاریخ امراء المکه، ص ۲۲</ref> و فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهی است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref>حمیری، الروض المعطار، ص ۱۹۰</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه</ref> قله حراء حدود چهل متر مربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعی در برابر کسی که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد.

]]غار حِراء در بالاترین نقطه‌ی کوه حراء واقع شده است و فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. برای رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج ۲، ص ۱۵۷</ref>

انتهای غار کاملاً به سوی [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]]، و دهانه آن تقریباً به سمت [[بیت‌المقدس]] است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۸</ref> از بالای کوه حراء مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج ۲، ص ۱۵۷</ref> وسعت دهانه غار به اندازه‌ای است که یک شخص متوسط القامت می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به [[نماز]] بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرمای سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷ـ۱۰۸</ref>

برخی مورخان، غار حراء را با [[غار ثور]] ــ که پیامبر اکرم (ص) هنگام [[هجرت]] از مکه به [[مدینه]]، به آن پناه بردــ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج ۲، ص ۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۲۸۰؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰</ref>

روایت شده است که حضرت [[آدم(ع)]] خانه کعبه را از سنگ‌های پنج کوه بنا کرد که یکی از آنها کوه حراء بود.<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۹۱</ref> گفته شده که کوه حراء همان کوه فاران است که در [[تورات]]<ref>کتاب اول سموئیل نبی، ۱:۲۵</ref> از آن یاد شده، اما ظاهراً فاران نامی است که به همه کوه‌های مکه اطلاق شده است نه فقط کوه حراء.<ref>عاملی، الصحیح، ج ۱، ص۱۹۷</ref>

گفته‌اند از معجزات [[پیامبر اکرم]] آن بود که کوه حراء در زیر پای آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر(ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، ج ۲، ص۴۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۱، ص۳۲۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج ۵، ص۵۷</ref>

این کوه در [[دوره جاهلیت]] نیز محترم بوده و در اشعار جاهلی از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف بن‌اَحْوَص و [[ابوطالب]] عموی پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکری، معجم، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص۲۸۱؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰</ref> نخستین کسی که در کوه حراء [[اعتکاف]] نمود، [[عبدالمطلب]]، نیای پیامبر، بود.<ref>ابن‌اثیر، ج ۲، ص۱۵</ref> (نک: [[تحنث]])

برخی فقها [[زیارت]] غار حراء را از [[مستحبات]] اعمال [[حج]] ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ج ۱، ص ۴۶۸؛ سبزواری، ذخیرة المعاد، ص ۶۹۵؛ قس ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ج ۱۵، جزء۲۶، ص ۶۸</ref> از گذشته تاکنون، مردم به زیارت [[غار حراء]] می‌روند و گفته شده است که دعا در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص ۱۹۰؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۱۹۹، ۲۸۰</ref>

*ابن بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، تحقیق محمد عبدالمنعم عریان، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.