کاربر ناشناس
بحیرا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mohamadhaghani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mohamadhaghani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بَحیرا'''، راهبی از [[اهل کتاب]] که بر اساس روایتی مشهور، حضرت [[محمد (ص)]] را در نوجوانی دید و نبوت وی را پیشگویی کرد. درباره هویت و سرگذشت او و همچنین در جزئیات این روایت، و به‌ندرت در اصل وقوع آن، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. | '''بَحیرا'''، راهبی از [[اهل کتاب]] که بر اساس روایتی مشهور، حضرت [[محمد (ص)]] را در نوجوانی دید و نبوت وی را پیشگویی کرد. درباره هویت و سرگذشت او و همچنین در جزئیات این روایت، و به‌ندرت در اصل وقوع آن، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. | ||
== نام بحیرا == | |||
نامش را بَحیری یا بَحیرا،<ref>ابن‌اسحاق، کتاب السیر و المغازی، ص 73؛ ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج 1، ص 191؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ص 60</ref> سَرْجِس <ref>مسعودی، مروج الذهب، ج 1، ص 83</ref> از قبیلة عبدالقیس، <ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج 1، ص 191؛ ابن‌کثیر، السیرة النبویة، ج 1، ص 250</ref> بُحیری یا بُحیرا <ref>ابن‌سعد، ترجمة فارسی، ج 1، ص 116؛ و اکثر منابع متأخر، همچون حسن ابراهیم حسن، تاریخ الاسلام، ج 1، ص 75</ref> ضبط کرده‌اند (که صورت اخیر، يعنی بُحیرا، کاملاً متأخر و احتمالاً برای آن است که به واژه‌ای غیرعربی، وزن آشنا و معمول در عربی داده شود). <ref>نولدکه، ص 704</ref> اما برخی نیز چون طبری <ref> تاریخ الرسل و الملوک، سلسله اول، ص 1125</ref> و ترمذی <ref> الجامع الصحیح، ج 5، ص 590ـ591</ref> نام او را ذکر نکرده‌اند. | |||
واژه بحْیرا از واژه آرامی «بخیره» به معنای «برگزیده» است. <ref>نولدکه، ص 705</ref> با توجه به این معنا، شاید بحیرا صفت سرجیوس راهب بوده که بعدها جانشین نام خاص وی در منابع اسلامی شده است. | |||
او را حِبْری (یعنی دانشمند یهود) از شهر تیماء (در اطراف شام)، <ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج 1، ص 191</ref> راهبی نصرانی، <ref>ابن‌اسحاق، کتاب السیر و المغازی، ص73</ref> سریانی <ref>نولدکه، ص 705</ref> یا نَسطوری (از فرقه‌های مسيحی) <ref>رشید رضا، الوحی المحمّدی، ص 72</ref> دانسته‌اند که در علم هیئت و نجوم دست داشت و منکر الوهیت مسیح و تثلیث و قائل به وحدانیت خداوند بود <ref>بستانی، دائرة‌المعارف، ذیل «بحیرا»</ref> و به این سبب، از کلیسای برّیة الشام و سپس طور سینا طرد شد و ناگزیر در دیری در بُصری اقامت گزید <ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج 1، ص 191؛ سامی، قاموس الاعلام، ذیل «بحیرا»</ref> و در همین مکان، یا در نزدیكی دروازه شهر نصیبین، <ref>بلعمی، تاریخنامة طبری، ج 1، ص 20</ref> با [[پیامبر (ص)]] دیدار کرد. | |||
== روایت دیدار بحیرا با محمد (ص) == | == روایت دیدار بحیرا با محمد (ص) == | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۷: | ||
سپس بحیرا به نزد [[ابوطالب]] رفت و به او گفت: این پسر را به شهر و دیار خود بازگردان و از یهودیان محافظتش کن و مواظب باش تا آنان او را نشناسند که به خدا سوگند اگر از آنچه من در مورد این جوان می‌دانم آگاه شوند نابودش می‌کنند. سپس گفت: «ای ابو طالب بدان که کار این برادرزاده‌ات بزرگ و عظیم خواهد گشت» و در پایان سخنانش گفت: «من آنچه لازم بود به تو گفتم و مواظب بودم این نصیحت را به تو بنمایم». ابوطالب نیز پس از این گفت‌وگو محمد (ص) را به [[مكه]] بازگرداند. <ref>نقل با تلخیص از رسولی محلاتی، درس‌هایی تحلیلی از تاریخ اسلام، ج 1، 259-266</ref> | سپس بحیرا به نزد [[ابوطالب]] رفت و به او گفت: این پسر را به شهر و دیار خود بازگردان و از یهودیان محافظتش کن و مواظب باش تا آنان او را نشناسند که به خدا سوگند اگر از آنچه من در مورد این جوان می‌دانم آگاه شوند نابودش می‌کنند. سپس گفت: «ای ابو طالب بدان که کار این برادرزاده‌ات بزرگ و عظیم خواهد گشت» و در پایان سخنانش گفت: «من آنچه لازم بود به تو گفتم و مواظب بودم این نصیحت را به تو بنمایم». ابوطالب نیز پس از این گفت‌وگو محمد (ص) را به [[مكه]] بازگرداند. <ref>نقل با تلخیص از رسولی محلاتی، درس‌هایی تحلیلی از تاریخ اسلام، ج 1، 259-266</ref> | ||
== منبع رویات دیدار بحیرا با محمد (ص) == | == منبع رویات دیدار بحیرا با محمد (ص) == | ||
| خط ۵۲: | خط ۴۶: | ||
برخی نیز داده‌های محدود و پراکنده و غیرمستند درباره هویت و زندگانی بحیرا را موجب تردید دانسته‌اند تا آنجا که او را شخصیتی افسانه‌ای و شبحی مشکوک و دست‌نیافتنی به شمار آورده‌اند؛ <ref>ماسینیون، ص 10</ref> با این‌همه، بیشتر سیره‌نویسان قدیم <ref>ترمذی، الجامع الصحیح، ج 5، ص 590ـ؛ همچنین می‌توان از حاکم، ابونعیم، خرائطی، ابن‌عساکر و ابن‌ابی‌شیبة نیز نام برد، سهیلی، الروض الاُنُف، ج 2، ص 224</ref> و مورخان تاریخ اسلام و زندگانی پیامبر در دوران معاصر <ref>همچون حسن ابراهیم حسن، تاریخ الاسلام، ج 1، ص 75 و زریاب خویی، سیرة رسول اللّه، ص 91ـ92</ref> وقوع ماجرا را به اجمال پذیرفته‌اند. شهرت این روایت نزد «اهل مغازی» احتمال وقوع آن را افزایش می‌دهد.<ref>سیوطی، الخصائص الکبری، ج 1، ص 84</ref> | برخی نیز داده‌های محدود و پراکنده و غیرمستند درباره هویت و زندگانی بحیرا را موجب تردید دانسته‌اند تا آنجا که او را شخصیتی افسانه‌ای و شبحی مشکوک و دست‌نیافتنی به شمار آورده‌اند؛ <ref>ماسینیون، ص 10</ref> با این‌همه، بیشتر سیره‌نویسان قدیم <ref>ترمذی، الجامع الصحیح، ج 5، ص 590ـ؛ همچنین می‌توان از حاکم، ابونعیم، خرائطی، ابن‌عساکر و ابن‌ابی‌شیبة نیز نام برد، سهیلی، الروض الاُنُف، ج 2، ص 224</ref> و مورخان تاریخ اسلام و زندگانی پیامبر در دوران معاصر <ref>همچون حسن ابراهیم حسن، تاریخ الاسلام، ج 1، ص 75 و زریاب خویی، سیرة رسول اللّه، ص 91ـ92</ref> وقوع ماجرا را به اجمال پذیرفته‌اند. شهرت این روایت نزد «اهل مغازی» احتمال وقوع آن را افزایش می‌دهد.<ref>سیوطی، الخصائص الکبری، ج 1، ص 84</ref> | ||
== مقام بحیرا در منابع == | |||
درباره مقام پارسایی او روایت شده است که هاتفی غیبی بحیرا، رئاب الشّنّی از عبدالقیس و نفر سومِ مُنْتَظَر ([[حضرت محمد]]) را بهترین کسان اعلام کرده است. <ref>ابن‌قتیبه، کتاب المعارف، ص 29</ref> همچنين او را مصداق مسیحیانی دانسته‌اند که در قرآن <ref>مائده: 82</ref> از آنان به نیکی یاد می‌شود. <ref>رسائل الجاحظ، ص 259</ref> | |||
به گفته ابن‌حجر عسقلانی <ref>لسان المیزان، ج 3، ص 39</ref> بحیرا بعثت را درک نکرده است. | |||
== ذكر نام بحیرا در رویدادهای دیگر == | == ذكر نام بحیرا در رویدادهای دیگر == | ||