الباب الحادی عشر (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''الباب الحادي عَشَر'''، باب یازدهم از ''[[منهاج الصّالح فی مختصر المصباح]]'' و از کتاب‌های [[علم کلام|کلامی]] و آموزشی در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] [[شیعه|شیعی]]، اثر [[علامه حلّی]] و در اثبات اصول عقاید شیعه.

'''ابومنصور جمال‌الدین، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی''' (۶۴۸-۷۲۶ قمری) معروف به '''علامه حلّی'''، از [[:رده:علمای شیعه قرن8(قمری)|علمای شیعه قرن هشتم قمری]] است. مناظرات و آثار او موجب گرایش [[اولجایتو|سلطان محمد خدا بنده]] به [[تشیع]] و رواج مذهب شیعه در ایران گردید. علامه حلی دارای تالیفات بسیاری در علوم [[فقه]]، [[اصول]]، [[کلام|عقاید]]، فلسفه، منطق، [[دعا]] و... است از جمله [[تبصرة المتعلمین فی احکام الدین]]، [[کشف المراد]]، [[نهج الحق و کشف الصدق]]، [[باب حادی عشر]]، [[خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال]]، [[الجوهر النضید]]. او نخستین کسی بود که به علت فضل و دانش بسیارش با لقب [[آیت الله]] خوانده شد.

 

علامه حلّی در این بابِ یازدهم، از اصول دین آنچه را به [[اجماع|اجماعِ]] علما بر هر مسلمانی واجب است چنین برمی شمارد:

#'''فصل دوم''' در [[صفات ثبوتیه]] او که عبارت است از قدرت و اختیار، علم، حیات، اراده و کراهت، ادراک، قدیم و ازلی وباقی وابدی بودن او، تکلم ، صدق؛

#'''فصل سوم''' در [[صفات سلبیه]] او که عبارت است از مرکب نبودن، جسم و عرض و جوهر نبودن، لذت و الم نداشتن، متحد به چیزی نشدن، محل حوادث نبودن ، رؤیت بصری نداشتن، شریک نداشتن، از معانی و احوال به دور بودن؛

#'''فصل چهارم''' در عدل که [[جبر و اختیار|اختیار]] بشر و استحاله قبح بر خداوند و لطف او را به اثبات می رساند؛

#'''فصل پنجم''' در نبوت که پس از تعریف واژه «نبی» به اثبات نبوّتِ [[پیامبر اسلام]] (ص) و وجوب [[عصمت]] او و اینکه او فاضلترین مردمان بوده و از دنائت پدران و ناپاکی مادران و رذائلِ خُلقی و عیوبِ خَلقی برکنار است می پردازد؛

#'''فصل ششم''' در [[امامت]] (ریاست عامه در امور دنیا و دین برای یک شخص به عنوان نیابت از پیغمبر) که آن را عقلاً واجب می داند و بیان می کند که امام باید معصوم و منصوصٌ علیه و فاضلترین مردمان باشد. سپس از راههای عقلی و نقلی به ذکر امامت بلافصل [[علی بن ابی طالب]] (ع) پس از پیغمبر (ص) می پردازد؛

#'''فصل هفتم''' در معاد که آن را از طریق عقلی ثابت می کند و سپس آیاتی را که بر آن دلالت دارد شرح می دهد؛ در این فصل مسئله ثواب و عقاب و [[توبه]] و [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]] بیان شده است.

 

''باب حادی عشر'' به سبب برخورداری از ویژگی اختصار و جامعیّت، از دیرباز در کانون توجه علاقه‌مندان به علم کلام و اعتقادات شیعی بوده و همواره به صورت مستقل از ده باب دیگر تدوین و طبع شده است. علمای شیعه، شروح و تعلیقات بسیاری بر آن نگاشته و به تدریس آن در حوزه‌های عملیه اهتمام داشته‌اند. [[آقا بزرگ طهرانی]] در [[الذریعة|الذریعَة]] بیش از بیست شرح برای آن برشمرده است. از میان شروح باب حادی عشر، شرح [[فاضل مقداد]] (متوفی ۸۲۶ق) به نام ''[[النافع یوم الحشر فی شرح باب حادی عشر]]'' بیش از شروح دیگر مورد توجه اهل علم و تدریس در مدارس و حوزه‌ها قرار گرفته و بارها طبع و نشر شده است.

{{پانویس|30em}}