Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
تذکرة الاحباب (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←نسخه‌های اثر) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
احمد بن محمد مهدی بن ابی ذر نراقی، معروف به [[فاضل نراقی]] فرزند [[ملا مهدی نراقی]] از عالمان شیعه در قرن سیزدهم هجری است. وی در [[نراق]] به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی را نزد پدر گذراند. با سفر به [[عتبات عالیات]] نزد اساتیدی مانند [[سید محمد مهدی بحرالعلوم]]، [[میرزا مهدی شهرستانی]]، [[شیخ جعفر کاشف الغطا]] و [[سید علی بن محمد علی طباطبایی|صاحب ریاض]] تحصیل علم کرد<ref>معراج السعادة، ص۱۶.</ref> و پس از وفات پدر، مرجعیت عامه مردم را در زادگاه خویش عهده‌دار شد.<ref>معراج السعادة، ص۲۱.</ref> ملا احمد تألیفات بسیاری در علوم مختلف اسلامی دارد. وی در سال ۱۲۴۵ق در کاشان درگذشت. بدنش را به [[نجف]] منتقل کرده و در [[حرم امیرالمؤمنین(ع)]] به خاک سپردند. | احمد بن محمد مهدی بن ابی ذر نراقی، معروف به [[فاضل نراقی]] فرزند [[ملا مهدی نراقی]] از عالمان شیعه در قرن سیزدهم هجری است. وی در [[نراق]] به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی را نزد پدر گذراند. با سفر به [[عتبات عالیات]] نزد اساتیدی مانند [[سید محمد مهدی بحرالعلوم]]، [[میرزا مهدی شهرستانی]]، [[شیخ جعفر کاشف الغطا]] و [[سید علی بن محمد علی طباطبایی|صاحب ریاض]] تحصیل علم کرد<ref>نراقی، معراج السعادة، ص۱۶.</ref> و پس از وفات پدر، مرجعیت عامه مردم را در زادگاه خویش عهده‌دار شد.<ref>نراقی، معراج السعادة، ص۲۱.</ref> ملا احمد تألیفات بسیاری در علوم مختلف اسلامی دارد. وی در سال ۱۲۴۵ق در کاشان درگذشت. بدنش را به [[نجف]] منتقل کرده و در [[حرم امیرالمؤمنین(ع)]] به خاک سپردند. | ||
== زمان نگارش == | == زمان نگارش == | ||
این کتاب از جمله نخستین آثار و تألیف‌های ملا احمد و تاریخ تألیف آن سال ۱۲۱۲ق، مقارن آغاز سلطنت [[فتحعلی شاه قاجار]] و مصادف با وفات [[سید مهدی بحرالعلوم]] می‌باشد. ملا احمد در سنّ بیست و هفت سالگی پس از بازگشت از [[نجف اشرف]] که به همراه پدر رفته بود، این کتاب را نگاشته است. پیش از آن، در سال ۱۲۰۸، در نجف اشرف، [[عین الاصول]] را تألیف می‌کند و سپس، بر تحفۀ رضویۀ پدر حاشیه می‌زند.<ref>تذکرة الاحباب، ص۸.</ref> | این کتاب از جمله نخستین آثار و تألیف‌های ملا احمد و تاریخ تألیف آن سال ۱۲۱۲ق، مقارن آغاز سلطنت [[فتحعلی شاه قاجار]] و مصادف با وفات [[سید مهدی بحرالعلوم]] می‌باشد. ملا احمد در سنّ بیست و هفت سالگی پس از بازگشت از [[نجف اشرف]] که به همراه پدر رفته بود، این کتاب را نگاشته است. پیش از آن، در سال ۱۲۰۸، در نجف اشرف، [[عین الاصول]] را تألیف می‌کند و سپس، بر تحفۀ رضویۀ پدر حاشیه می‌زند.<ref>نراقی، تذکرة الاحباب، ص۸.</ref> | ||
== هدف از تألیف == | == هدف از تألیف == | ||
برخی از آثار ملا احمد در تکمیل آثار و مصنّفات علمی پدرش ملا مهدی نراقی بوده است. تذکرة الأحباب نیز در تکمیل تحفۀ رضویه و حاشیۀ آن نگاشته شده است؛ زیرا آن کتاب در مسائل طهارت و نماز بود و ملا احمد در تذکرة الأحباب دیگر ابواب عبادات، شامل مباحث روزه، زکات و خمس را برای مقلّدان خود برمی‌شمارد.<ref>تذکرة الاحباب، ص۸و۱۵.</ref> | برخی از آثار ملا احمد در تکمیل آثار و مصنّفات علمی پدرش ملا مهدی نراقی بوده است. تذکرة الأحباب نیز در تکمیل تحفۀ رضویه و حاشیۀ آن نگاشته شده است؛ زیرا آن کتاب در مسائل طهارت و نماز بود و ملا احمد در تذکرة الأحباب دیگر ابواب عبادات، شامل مباحث روزه، زکات و خمس را برای مقلّدان خود برمی‌شمارد.<ref>نراقی، تذکرة الاحباب، ص۸و۱۵.</ref> | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
نگاشتن فقه به زبان فارسی در دورۀ [[صفویان]] رواج یافت و با کم رنگ شدن فعالیت حوزه‌های علمیۀ شیعی در ایران، در اواخر عصر صفوی و اوایل عصر قاجار، فقه فارسی نیز در انزوا قرار گرفت. فارسی‌نویسی فقه در عصر صفوی آن قدر به کمال خود رسیده بود که [[میر داماد]] کتاب فقهی استدلالی خود [[شارع النجاة]] را نیز به زبان فارسی تألیف می‌کند و رساله‌های مختلف تک نگاری در موضوعات [[نماز جمعه]]، [[جهاد]] و... نیز که عموما استدلالی و پژوهشی بوده‌اند، در این عصر بسیار بروز و ظهور پیدا می‌کنند. پس از یک دوره رکود، ملا مهدی و ملا احمد نراقی با نثر فارسی بسیار شیوا و آراستۀ خود، و به فراخور فهم عامۀ مردم، به دور از زبان تخصّصی علمی، به احیاء [[فقه فتوایی]] فارسی روی می‌آورند و آثاری چون [[انیس التجار|أنیس التجّار]] و [[تحفه رضویه|تحفۀ رضویه]] توسط ملا مهدی نراقی و کتاب حاضر و چند کتاب دیگر توسط ملا احمد به منصۀ ظهور می‌رسند. | نگاشتن فقه به زبان فارسی در دورۀ [[صفویان]] رواج یافت و با کم رنگ شدن فعالیت حوزه‌های علمیۀ شیعی در ایران، در اواخر عصر صفوی و اوایل عصر قاجار، فقه فارسی نیز در انزوا قرار گرفت. فارسی‌نویسی فقه در عصر صفوی آن قدر به کمال خود رسیده بود که [[میر داماد]] کتاب فقهی استدلالی خود [[شارع النجاة]] را نیز به زبان فارسی تألیف می‌کند و رساله‌های مختلف تک نگاری در موضوعات [[نماز جمعه]]، [[جهاد]] و... نیز که عموما استدلالی و پژوهشی بوده‌اند، در این عصر بسیار بروز و ظهور پیدا می‌کنند. پس از یک دوره رکود، ملا مهدی و ملا احمد نراقی با نثر فارسی بسیار شیوا و آراستۀ خود، و به فراخور فهم عامۀ مردم، به دور از زبان تخصّصی علمی، به احیاء [[فقه فتوایی]] فارسی روی می‌آورند و آثاری چون [[انیس التجار|أنیس التجّار]] و [[تحفه رضویه|تحفۀ رضویه]] توسط ملا مهدی نراقی و کتاب حاضر و چند کتاب دیگر توسط ملا احمد به منصۀ ظهور می‌رسند. | ||
با توجه به فتوایی و غیر استدلالی بودن کتاب، مخاطب آن در وهلۀ نخست عموم مردم و مقلّدان مؤلف هستند، گرچه تنوّع فروعات و نوع بیان آنها، این کتاب را بر هر پژوهشگر فقه پرفایده و مطالعه آن را لازم می‌کند.<ref>تذکرة الاحباب، ص۸و۹.</ref> | با توجه به فتوایی و غیر استدلالی بودن کتاب، مخاطب آن در وهلۀ نخست عموم مردم و مقلّدان مؤلف هستند، گرچه تنوّع فروعات و نوع بیان آنها، این کتاب را بر هر پژوهشگر فقه پرفایده و مطالعه آن را لازم می‌کند.<ref>نراقی، تذکرة الاحباب، ص۸و۹.</ref> | ||
== ویژگی‌های تألیف == | == ویژگی‌های تألیف == | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
*'''بیان دیگر اقوال''': مؤلف بر خلاف روش پدرش در أنیس التجّار و تحفه، اقوال و نظریات دیگر را، البته اغلب بدون بیان نام اشخاص، ارائه می‌دهد. | *'''بیان دیگر اقوال''': مؤلف بر خلاف روش پدرش در أنیس التجّار و تحفه، اقوال و نظریات دیگر را، البته اغلب بدون بیان نام اشخاص، ارائه می‌دهد. | ||
* '''مخالفت با مشهور''': مبانی مستحکم فقهی و اصولی نراقی سبب شده در برخی مسأله‌ها، موافق قول مشهور سلوک نکند و بر اساس قول نادر فتوا دهد.<ref>تذکرة الاحباب، ص۹و۱۰.</ref> | * '''مخالفت با مشهور''': مبانی مستحکم فقهی و اصولی نراقی سبب شده در برخی مسأله‌ها، موافق قول مشهور سلوک نکند و بر اساس قول نادر فتوا دهد.<ref>نراقی، تذکرة الاحباب، ص۹و۱۰.</ref> | ||
== نسخه‌های اثر == | == نسخه‌های اثر == | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
# نسخۀ عکسی کتابخانۀ [[مرکز احیاء التراث الاسلامی]]، قم، به شمارۀ ۱۶۴۷، تاریخ کتابت آن ۱۲۲۳.ق است | # نسخۀ عکسی کتابخانۀ [[مرکز احیاء التراث الاسلامی]]، قم، به شمارۀ ۱۶۴۷، تاریخ کتابت آن ۱۲۲۳.ق است | ||
# نسخۀ کتابخانۀ ملّی، تهران، به شمارۀ ۱۶۵۳/ ف، قرن ۱۳هجری | # نسخۀ کتابخانۀ ملّی، تهران، به شمارۀ ۱۶۵۳/ ف، قرن ۱۳هجری | ||
# نسخۀ دانشکدۀ حقوق، تهران، به شمارۀ ۳۴۷، مصطفی قلی کاشانی، رمضان ۱۲۳۶ق.<ref>تذکرة الاحباب، ص۱۱.</ref> | # نسخۀ دانشکدۀ حقوق، تهران، به شمارۀ ۳۴۷، مصطفی قلی کاشانی، رمضان ۱۲۳۶ق.<ref>نراقی، تذکرة الاحباب، ص۱۱.</ref> | ||
تذکرة الاحباب، از سوی ناشران متعددی به چاپ رسیده است. یکی از چاپها با تحقیق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در انتشارات بوستان کتاب قم منتشر شده است. | تذکرة الاحباب، از سوی ناشران متعددی به چاپ رسیده است. یکی از چاپها با تحقیق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در انتشارات بوستان کتاب قم منتشر شده است. | ||