کاربر ناشناس
خطبه امام حسین در منا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Salvand جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
* '''بخش اول:''' حاوی فضائل [[امیرالمومنین|امیر مؤمنان]] و [[اهل بیت(ع)|خاندان عصمت]]. | * '''بخش اول:''' حاوی فضائل [[امیرالمومنین|امیر مؤمنان]] و [[اهل بیت(ع)|خاندان عصمت]]. | ||
* '''بخش دوم:''' دعوت به [[امر به معروف و نهی از منکر]] و اهمیت این وظیفه بزرگ [[اسلام]]ی. | * '''بخش دوم:''' دعوت به [[امر به معروف و نهی از منکر]] و اهمیت این وظیفه بزرگ [[اسلام]]ی. | ||
* '''بخش سوم:''' وظیفه علما و لزوم قیام آنان در مقابل ستمگران و مفاسد و مضرات سکوت [[روحانی|روحانیون]] در مقابل زورگویان و آثار زیانبار و خطرناک سهل‌انگاری آنان از انجام این وظیفه بزرگ [[الله|الهی]].<ref>نجمی، ص۳۴۰-۳۴۱.</ref> | * '''بخش سوم:''' وظیفه علما و لزوم قیام آنان در مقابل ستمگران و مفاسد و مضرات سکوت [[روحانی|روحانیون]] در مقابل زورگویان و آثار زیانبار و خطرناک سهل‌انگاری آنان از انجام این وظیفه بزرگ [[الله|الهی]].<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا، ص۳۴۰-۳۴۱.</ref> | ||
از جمله موضوعاتی که [[امام حسین(ع)]] در این [[خطبه]] درباره آنها سخن می‌گوید چنین است: [[آیه|آیات]] و [[روایات]]ی که در شأن، منزلت و فضیلت اهل‌بیت مخصوصاً [[امام علی(ع)]] نازل و بیان شده است؛ [[سد ابواب]]؛ [[واقعه غدیر خم]]؛ [[مباهله]]؛ فتح [[خیبر]] به دست [[امیرالمؤمنین]]؛ [[حدیث ثقلین]]؛<ref>رجوع کنید به: بخش اول خطبه.</ref> وظیفه علما در ایستادگی در برابر ستمگران؛ [[امر به معروف و نهی از منکر]]؛ سازش بزرگان قوم با ظالمان و کوتاهی‌شان در مقابله با نقض پیمان [[خدا]] و [[رسول خدا(ص)|رسولش]]؛ نکوهش دل‌بستن به دنیا؛ فریبکاری حاکمان.<ref>رجوع کنید به: بخش دوم و سوم خطبه.</ref> | از جمله موضوعاتی که [[امام حسین(ع)]] در این [[خطبه]] درباره آنها سخن می‌گوید چنین است: [[آیه|آیات]] و [[روایات]]ی که در شأن، منزلت و فضیلت اهل‌بیت مخصوصاً [[امام علی(ع)]] نازل و بیان شده است؛ [[سد ابواب]]؛ [[واقعه غدیر خم]]؛ [[مباهله]]؛ فتح [[خیبر]] به دست [[امیرالمؤمنین]]؛ [[حدیث ثقلین]]؛<ref>رجوع کنید به: بخش اول خطبه.</ref> وظیفه علما در ایستادگی در برابر ستمگران؛ [[امر به معروف و نهی از منکر]]؛ سازش بزرگان قوم با ظالمان و کوتاهی‌شان در مقابله با نقض پیمان [[خدا]] و [[رسول خدا(ص)|رسولش]]؛ نکوهش دل‌بستن به دنیا؛ فریبکاری حاکمان.<ref>رجوع کنید به: بخش دوم و سوم خطبه.</ref> | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
۱. [[سلیم بن قیس هلالی]] (د ۹۰ق) به تناسب بحثی که دارد فقط بخش اول خطبه را ذکر می‌کند و تاریخ و محل ایراد خطبه را نیز مشخص می‌نماید.<ref>رجوع کنید به: سلیم بن قیس، ص۲۰۶.</ref> | ۱. [[سلیم بن قیس هلالی]] (د ۹۰ق) به تناسب بحثی که دارد فقط بخش اول خطبه را ذکر می‌کند و تاریخ و محل ایراد خطبه را نیز مشخص می‌نماید.<ref>رجوع کنید به: سلیم بن قیس، ص۲۰۶.</ref> | ||
۲. [[ابن شعبه حرانی|حسن بن شعبه حرّانی]] از محدثان قرن چهارم در [[تحف العقول]]<ref>رجوع کنید به: حرانی، ص۱۶۸.</ref> به نقل بخش دوم و سوم خطبه اکتفا کرده است. [[علامه مجلسی]] نیز در [[بحار الانوار]]<ref>رجوع کنید به: مجلسی، ج۱۰۰، ص۷۹، ح۳۷.</ref> به نقل از تحف العقول، این دو بخش را آورده است. | ۲. [[ابن شعبه حرانی|حسن بن شعبه حرّانی]] از محدثان قرن چهارم در [[تحف العقول]]<ref>رجوع کنید به: حرانی، ص۱۶۸.</ref> به نقل بخش دوم و سوم خطبه اکتفا کرده است. [[علامه مجلسی]] نیز در [[بحار الانوار]]<ref>رجوع کنید به: مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۷۹، ح۳۷.</ref> به نقل از تحف العقول، این دو بخش را آورده است. | ||
۳. [[احمد بن علی طبرسی]] (د ۵۸۸) ضمن اشاره به انگیزه ایراد این [[خطبه]] - که ظلم و فشار بیش از حد [[معاویه]] بوده - خلاصه‌ای از آن را در چند سطر نقل و تصریح می‌کند این خطبه دو سال قبل از مرگ معاویه و در [[منا|مِنا]] و در حضور بیش از هزار نفر از شخصیت‌های مذهبی آن روز ایراد گردیده است.<ref>نجمی، ص۳۴۱-۳۴۲؛ رجوع کنید به: طبرسی، ج۲، ص۱۷.</ref> | ۳. [[احمد بن علی طبرسی]] (د ۵۸۸) ضمن اشاره به انگیزه ایراد این [[خطبه]] - که ظلم و فشار بیش از حد [[معاویه]] بوده - خلاصه‌ای از آن را در چند سطر نقل و تصریح می‌کند این خطبه دو سال قبل از مرگ معاویه و در [[منا|مِنا]] و در حضور بیش از هزار نفر از شخصیت‌های مذهبی آن روز ایراد گردیده است.<ref>نجمی، ص۳۴۱-۳۴۲؛ رجوع کنید به: طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۱۷.</ref> | ||
===دو خطبه=== | ===دو خطبه=== | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==انگیزه و شرایط محیطی== | ==انگیزه و شرایط محیطی== | ||
[[امام حسین(ع)]] این [[خطبه]] را در سال ۵۸ق، دو سال قبل از مرگ [[معاویه]] و در [[منا]] خواند؛<ref>نجمی، ص۳۴۰.</ref> یعنی در زمانی که فشار معاویه بر [[شیعیان]] و در نتیجه خفقان بیداد می‌کرد.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، ج۱، ص۳۹۲.</ref> | [[امام حسین(ع)]] این [[خطبه]] را در سال ۵۸ق، دو سال قبل از مرگ [[معاویه]] و در [[منا]] خواند؛<ref>نجمی، ص۳۴۰.</ref> یعنی در زمانی که فشار معاویه بر [[شیعیان]] و در نتیجه خفقان بیداد می‌کرد.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۳۹۲.</ref> | ||
[[سلیم بن قیس]] برای نشان‌دادن انگیزه امام حسین(ع) از خواندن این خطبه و توضیح شرایط محیطی آن روزگار، پیش از نقل خطبه، چهار بخشنامه معاویه به کارگزارانش را می‌آورد و درباره پیامدهای آنها سخن می‌گوید.<ref>نجمی، ص۳۴۳.</ref> | [[سلیم بن قیس]] برای نشان‌دادن انگیزه امام حسین(ع) از خواندن این خطبه و توضیح شرایط محیطی آن روزگار، پیش از نقل خطبه، چهار بخشنامه معاویه به کارگزارانش را می‌آورد و درباره پیامدهای آنها سخن می‌گوید.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا، ص۳۴۳.</ref> | ||
معاویه در بخشنامه اول از کسانی که درباره [[امام علی(ع)]] و خاندانش فضیلتی نقل کنند، تبری می‌جوید و حمایتش را از آنان برمی‌دارد. او همچنین دستور می‌دهد شهادت [[شیعیان]] را نپذیرند و هر کس که برای [[عثمان]] فضیلتی نقل کرد، حقوق و مزایا معین کنند.<ref>نجمی، ص۳۴۳-۳۴۴.</ref> | معاویه در بخشنامه اول از کسانی که درباره [[امام علی(ع)]] و خاندانش فضیلتی نقل کنند، تبری می‌جوید و حمایتش را از آنان برمی‌دارد. او همچنین دستور می‌دهد شهادت [[شیعیان]] را نپذیرند و هر کس که برای [[عثمان]] فضیلتی نقل کرد، حقوق و مزایا معین کنند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا، ص۳۴۳-۳۴۴.</ref> | ||
معاویه در بخشنامه دوم دستور داد درباره فضائل [[صحابه]] و دو خلیفه ([[عمر]] و [[ابوبکر]]) [[حدیث]] نقل کنند و مشابه [[فضائل امام علی(ع)]] را برای صحابه بیاورند و این کار را باعث چشم‌روشنی خودش و کوبیدن ابوتراب خواند.<ref>نجمی، ص۳۴۴.</ref> | معاویه در بخشنامه دوم دستور داد درباره فضائل [[صحابه]] و دو خلیفه ([[عمر]] و [[ابوبکر]]) [[حدیث]] نقل کنند و مشابه [[فضائل امام علی(ع)]] را برای صحابه بیاورند و این کار را باعث چشم‌روشنی خودش و کوبیدن ابوتراب خواند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا، ص۳۴۴.</ref> | ||
او در بخشنامه سوم نوشت مراقب مردم باشند و هر کس متهم به دوستی با [[علی(ع)]] و خاندانش بود، اسمش را از دیوان و دفتر حقوق و مزایا محو کنند و سهمیه‌اش را از [[بیت المال]] قطع کنند.<ref>نجمی، ص۳۴۵.</ref> | او در بخشنامه سوم نوشت مراقب مردم باشند و هر کس متهم به دوستی با [[علی(ع)]] و خاندانش بود، اسمش را از دیوان و دفتر حقوق و مزایا محو کنند و سهمیه‌اش را از [[بیت المال]] قطع کنند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا، ص۳۴۵.</ref> | ||
در بخشنامه چهارم آمده بود: هر کسی را که متهم به دوستی خاندان علی باشد تحت فشار شدید قرار بدهید و خانه او را بر سرش خراب کنید تا برای دیگران عبرت باشد.<ref>نجمی، ص۳۴۶.</ref> | در بخشنامه چهارم آمده بود: هر کسی را که متهم به دوستی خاندان علی باشد تحت فشار شدید قرار بدهید و خانه او را بر سرش خراب کنید تا برای دیگران عبرت باشد.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا، ص۳۴۶.</ref> | ||
==اهمیت خطبه== | ==اهمیت خطبه== | ||
[[محمدصادق نجمی]] در اهمیت این [[خطبه]] می‌نویسد: یکی از نکات مهم در این خطبه شریفه قبل از بیان محتوای آن، انتخاب زمان حساس و مکان مناسب و دعوت از شخصیت‌های اسلامی و شرکت دادن زنان و مردان نخبه [[بنی‌هاشم]] و [[اصحاب]] [[هجرت|مهاجر]] و [[انصار]] [[رسول خدا]]ست که دویست نفر از حضار مجلس را کسانی تشکیل می‌دادند که افتخار [[صحابه|صحابگی]] و درک فیض حضور [[پیامبر(ص)]] را داشتند و بیش از هشتصد نفر دیگر نیز از فرزندان صحابه ([[تابعین]]) بودند.<ref>نجمی، ص۳۶۸.</ref> | [[محمدصادق نجمی]] در اهمیت این [[خطبه]] می‌نویسد: یکی از نکات مهم در این خطبه شریفه قبل از بیان محتوای آن، انتخاب زمان حساس و مکان مناسب و دعوت از شخصیت‌های اسلامی و شرکت دادن زنان و مردان نخبه [[بنی‌هاشم]] و [[اصحاب]] [[هجرت|مهاجر]] و [[انصار]] [[رسول خدا]]ست که دویست نفر از حضار مجلس را کسانی تشکیل می‌دادند که افتخار [[صحابه|صحابگی]] و درک فیض حضور [[پیامبر(ص)]] را داشتند و بیش از هشتصد نفر دیگر نیز از فرزندان صحابه ([[تابعین]]) بودند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا، ص۳۶۸.</ref> | ||
این خطبه افشاگری‌ای علیه حکومت معاویه و مقدمه‌ای برای [[واقعه کربلا]] بود.<ref>[http://www.ensani.ir/fa/content/138524/default.aspx حسینی، «افشای مفاسد معاویه و یزید در سخنان امام حسین(ع)».]</ref> امام(ع) با این تدبیر و با توجه به امکانات آن روز، در میان حاضران موج و حرکتی ایجاد کرد تا حاضران پیام امام را در بازگشت به سرزمین‌هایشان به دیگران منتقل کنند و زمینه بیداری آنان را فراهم آورند.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، ج۱، ص۳۹۴.</ref> | این خطبه افشاگری‌ای علیه حکومت معاویه و مقدمه‌ای برای [[واقعه کربلا]] بود.<ref>[http://www.ensani.ir/fa/content/138524/default.aspx حسینی، «افشای مفاسد معاویه و یزید در سخنان امام حسین(ع)».]</ref> امام(ع) با این تدبیر و با توجه به امکانات آن روز، در میان حاضران موج و حرکتی ایجاد کرد تا حاضران پیام امام را در بازگشت به سرزمین‌هایشان به دیگران منتقل کنند و زمینه بیداری آنان را فراهم آورند.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۳۹۴.</ref> | ||
==متن خطبه== | ==متن خطبه== | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
{{سخ}} شگفتا! و چرا در شگفت نباشم که دیار اسلامی در اختیار فریبکاری نابکار و مالیات‌بگیری ستمگر و فرمانروای بی‌رحم بر مؤمنان است، پس خدا در آنچه ما کشمکش داریم حاکم است و در آنچه اختلاف داریم داوری می‌کند. | {{سخ}} شگفتا! و چرا در شگفت نباشم که دیار اسلامی در اختیار فریبکاری نابکار و مالیات‌بگیری ستمگر و فرمانروای بی‌رحم بر مؤمنان است، پس خدا در آنچه ما کشمکش داریم حاکم است و در آنچه اختلاف داریم داوری می‌کند. | ||
{{سخ}} خدایا! تو می‌دانی که آنچه از ما سرزد، برای رقابت در فرمانروایی و نیز دسترسی به مال بی‌ارزش دنیا نبود، بلکه از آن روست که نشانه‌های آیین تو را بنمایانیم و سروسامان‌بخشی را در سرزمین‌هایت آشکار سازیم تا بندگان ستمدیده تو آسوده گردند و به فرایض و سنن و احکام تو عمل کنند. | {{سخ}} خدایا! تو می‌دانی که آنچه از ما سرزد، برای رقابت در فرمانروایی و نیز دسترسی به مال بی‌ارزش دنیا نبود، بلکه از آن روست که نشانه‌های آیین تو را بنمایانیم و سروسامان‌بخشی را در سرزمین‌هایت آشکار سازیم تا بندگان ستمدیده تو آسوده گردند و به فرایض و سنن و احکام تو عمل کنند. | ||
{{سخ}} و شما (ای مردم!) اگر ما را [در این راه مقدس] یاری نرسانید و در خدمت ما نباشید، ستمگران [بیش از پیش] بر شما نیرو گیرند و در خاموش کردن نور پیامبر شما بکوشند. خدا ما را بس است و بر او توکل داریم و به سوی او بازمی‌گردیم و سرانجام به سوی اوست.{{پایان}} | {{سخ}} و شما (ای مردم!) اگر ما را [در این راه مقدس] یاری نرسانید و در خدمت ما نباشید، ستمگران [بیش از پیش] بر شما نیرو گیرند و در خاموش کردن نور پیامبر شما بکوشند. خدا ما را بس است و بر او توکل داریم و به سوی او بازمی‌گردیم و سرانجام به سوی اوست.{{پایان}} | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||