کاربر ناشناس
شریک بن اعور: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Rabbani بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Rabbani بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
شریک پسر حارث مشهور به اعور فرزند عبد یغوث فرزند خلف پسر سلمه فرزند دَهی از تیره های کلان قبیله ی مذحج بود.<ref>ابن اثیر، ص521، ابن ماکولا، ج3، ص400؛ ابن حجر، ج2، ص573</ref> | شریک پسر حارث مشهور به اعور فرزند عبد یغوث فرزند خلف پسر سلمه فرزند دَهی از تیره های کلان قبیله ی مذحج بود.<ref>ابن اثیر، ص521، ابن ماکولا، ج3، ص400؛ ابن حجر، ج2، ص573</ref> | ||
==شناخت نامه== | ==شناخت نامه== | ||
با وجود شهرت شریک در منابع رجالی -تاریخی اطلاعات چندانی از زندگی وی در دست نیست.از نام مادر، محل تولد و بخشهای عمده ای از دوران زندگی وی در منابع نشانی نمی توان یافت و بیشتر منابع به شرح چند حادثه مهم تاریخی در زندگی وی پرداخته اند. برخی از منابع وی را | با وجود شهرت شریک در منابع رجالی -تاریخی اطلاعات چندانی از زندگی وی در دست نیست.از نام مادر، محل تولد و بخشهای عمده ای از دوران زندگی وی در منابع نشانی نمی توان یافت و بیشتر منابع به شرح چند حادثه مهم تاریخی در زندگی وی پرداخته اند. برخی از منابع وی نام وی را در زمره شاعران بصره ذکر کرده اند.<ref>مرزبانی خراسانی، ص22</ref>. | ||
نام قبیله وی نیز در گروهی از منابع همدان ذکر شده<ref>ابن شهر آشوب، ج3، ص243؛ مامقانی، ج2، ص793</ref> که با توجه به آنچه در نسب وی ذکر شد و با در نظر گرفتن این نکته که همدانیان در کوفه ساکن بودند و بر اساس آن چه که در ادامه مقاله می آید | نام قبیله وی نیز در گروهی از منابع همدان ذکر شده<ref>ابن شهر آشوب، ج3، ص243؛ مامقانی، ج2، ص793</ref> که با توجه به آنچه در نسب وی ذکر شد و با در نظر گرفتن این نکته که همدانیان در کوفه ساکن بودند و بر اساس آن چه که در ادامه مقاله می آید مبنی بر این که شریک هنگام همراهی با عبیدالله بن زیاد در ورود به بصره میهمان هانی بن عروه شد نسب همدانی وی صحیح به نظر نمی رسد. | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
بیشتر منابع شریک را از شیعیان امام علی علیه السلام بر شمرده اند.<ref>ابن هشام، ص281؛ بلاذری، ج2، ص79؛ طبری، ج5، ص193، ابن مسکویه، ج2، ص43</ref>. شریک همچنین در برخی از منابع باعبارتهایی چون:از | بیشتر منابع شریک را از شیعیان امام علی علیه السلام بر شمرده اند.<ref>ابن هشام، ص281؛ بلاذری، ج2، ص79؛ طبری، ج5، ص193، ابن مسکویه، ج2، ص43</ref>. شریک همچنین در برخی از منابع باعبارتهایی چون:از خواص امام علی <ref>مامقانی،ج2، ص793 </ref>، از بزرگان تشیع <ref>سید بحر العلوم، ج4، ص34</ref>، شدید التشیع <ref>ابومخنف، ص33</ref>، دوست دار امام علی و شیعه وی و عظیم المنزله و جلیل القدر <ref>ابن نما، ص20؛ محسن امین، ص45</ref> توصیف شده است. | ||
نکته قابل توجه در باره شریک عدم سازگاری برخی از فعالیتهای سیاسی وی با توصیفات یاد شده است.رفاقت وی باعبیدالله بن زیاد<ref>ابوالفرج اصفهانی، ص65</ref>، والی بودن وی در دوره عثمان <ref>طبری، ج3، ص349</ref>، و ولایت کرمان در دوره معاویه با دستور عبیدالله بن زیاد <ref>بلاذری، ج2، ص483؛ الطبری، ج4، ص273</ref> از جمله این فعالیتها است. | نکته قابل توجه در باره شریک عدم سازگاری برخی از فعالیتهای سیاسی وی با توصیفات یاد شده است.رفاقت وی باعبیدالله بن زیاد<ref>ابوالفرج اصفهانی، ص65</ref>، والی بودن وی در دوره عثمان <ref>طبری، ج3، ص349</ref>، و ولایت کرمان در دوره معاویه با دستور عبیدالله بن زیاد <ref>بلاذری، ج2، ص483؛ الطبری، ج4، ص273</ref> از جمله این فعالیتها است. | ||
غفلت از تطور تاریخی اصطلاح «شیعه» احساس این ناسازگاری را تشدید می کند به این معنا که اطلاق لفظ شیعه در قرون اولیه بر محبان امام علی امری معمول بوده و معنی مصطلح امروزین از آن قصد نمی شده است و ممکن است این افراد تنها از محبان امام علی علیه السلام باشند و نه معتقدان به امامت و منصب الهی ایشان. | |||
از سوی دیگر احتمال نفوذ در دربار برای یاری همکیشان نیز وجود دارد که در صورت پذیرش صحت حکایت بحث و جدل وی با معاویه و نیز طرح ترور ابن زیاد از سوی شریک این نظر تقویت خواهد شد | از سوی دیگر احتمال نفوذ در دربار برای یاری همکیشان نیز وجود دارد که در صورت پذیرش صحت حکایت بحث و جدل وی با معاویه و نیز طرح ترور ابن زیاد از سوی شریک این نظر تقویت خواهد شد | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
از جمله حوادث زندگی شریک که بازتاب گسترده ای در منابع مختلف داشته است دیدار وی با معاویه پسر ابوسفیان است. منابع به زمان این دیدار که گویا در کاخ معاویه روی داده اشاره ای نکرده اند. ابن جوزی در ذکر حوادث سال 59ق از دیدار ابن زیاد با معاویه در این سال با همراهی جمعی از اشراف بصره خبر داده <ref>ابن جوزی،ج5، ص305</ref> که ممکن است جریان دیدار شریک با معاویه در همین زمان روی داده باشد. | از جمله حوادث زندگی شریک که بازتاب گسترده ای در منابع مختلف داشته است دیدار وی با معاویه پسر ابوسفیان است. منابع به زمان این دیدار که گویا در کاخ معاویه روی داده اشاره ای نکرده اند. ابن جوزی در ذکر حوادث سال 59ق از دیدار ابن زیاد با معاویه در این سال با همراهی جمعی از اشراف بصره خبر داده <ref>ابن جوزی،ج5، ص305</ref> که ممکن است جریان دیدار شریک با معاویه در همین زمان روی داده باشد. | ||
بر اساس این گزارشها معاویه که به جهت حمایت شریک از امام علی کینه وی را به دل داشت با سخره گرفتن نام شریک و لقب پدرش سعی کرد او را تحقیر کند. شریک نیز با جسارت خاصی مقابله به مثل کرده و نام معاویه و پدر و مادرش را به استهزاء گرفت و قطعه شعری نیز در مذمت معاویه سرود. | بر اساس این گزارشها معاویه که به جهت حمایت شریک از امام علی کینه وی را به دل داشت با سخره گرفتن نام شریک و لقب پدرش سعی کرد او را تحقیر کند. شریک نیز با جسارت خاصی مقابله به مثل کرده و نام معاویه و پدر و مادرش را به استهزاء گرفت و قطعه شعری نیز در مذمت معاویه سرود. | ||
جملات رد و بدل شده بین آن دو به گونه های مختلفی نقل شده که برخی از آنها نشانگر تمایلات سیاسی-اعتقادی نویسندگان این کتابها می باشند.<ref>نک:بلاذری، ج5، ص114؛ محسن امین، ج7، ص334</ref>. | جملات رد و بدل شده بین آن دو به گونه های مختلفی نقل شده که برخی از آنها بیشتر نشانگر تمایلات سیاسی-اعتقادی نویسندگان این کتابها می باشند.<ref>نک:بلاذری، ج5، ص114؛ محسن امین، ج7، ص334</ref>. | ||
نکته قابل توجه وجود نقلهای کلیشه ای و مشابه در منابع تاریخی باعنوان حلم معاویه است که بر اساس این حکایتها دشمنان معاویه دیدارهایی با وی داشته اند و سخنان تندی را در مقام مذمت و انتقاد ایراد کرده اند و معاویه با تساهل و تسامح با آنها برخورد کرده است | نکته قابل توجه وجود نقلهای کلیشه ای و مشابه در منابع تاریخی باعنوان حلم معاویه است که بر اساس این حکایتها دشمنان معاویه دیدارهایی با وی داشته اند و سخنان تندی را در مقام مذمت و انتقاد ایراد کرده اند و معاویه با تساهل و تسامح با آنها برخورد کرده است. با توجه به شکل گیری منابع در دوره عباسی گزارشهای این چنینی باید با دقت بیشتری بررسی شوند. | ||
======نقشه ترور عبیدالله بن زیاد====== | ======نقشه ترور عبیدالله بن زیاد====== | ||
حادثه مهم دیگر در زندگی شریک که مورد توجه بیشتر منابع قرار گرفته است طرح ترور عبید الله بن زیاد است. | حادثه مهم دیگر در زندگی شریک که مورد توجه بیشتر منابع قرار گرفته است طرح ترور عبید الله بن زیاد است. رفاقت عبیدالله با شریک باعث شد تا زمانی که عبیدالله ولایت کوفه را عهده دار شد شریک با جمعی از اشراف همراه وی عازم آن شهر شود.<ref>دینوری، ص232</ref>.شریک و همراهانش با این تصور که امام حسین علیه السلام راهی کوفه است سعی داشتند با ایجاد تأخیر در حرکت ابن ریاد امام زودتر وارد کوفه شود ولی ابن زیاد بی توجه به آنها با عجله وارد کوفه شد. | ||
شریک در کوفه مریض شده و وارد خانه هانی بن عروه شد و چون عبیدالله قصد عیادت وی را داشت پیشنهاد داد ترور عبیدالله توسط مسلم بن عقیل دیگر میهمان هانی به قتل رسد،اما این کار به انجام نرسید. | شریک در کوفه مریض شده و وارد خانه هانی بن عروه شد و چون عبیدالله قصد عیادت وی را داشت پیشنهاد داد ترور عبیدالله توسط مسلم بن عقیل دیگر میهمان هانی به قتل رسد،اما این کار به انجام نرسید. | ||
علت عدم انجام ترور به گونه های متفاوتی نقل شده است: عدم رضایت هانی به کشته شدن ابن زیاد در خانه وی،<ref>دینوری، ص234؛ بلاذری، ج2، ص79؛ مجلسی،ج44، ص343</ref> ممانعت زنی از زنهای خانه هانی از این امر و تأسف شدید هانی از این اتفاق، <ref>ابن نما، ص20</ref> استناد مسلم بر حدیثی از پیامبر در نهی از قتل و ترور،<ref>دینوری، ص235 </ref>پی بردن غلام ابن زیاد به نقشه ترور <ref>ابن حجر، ج6، ص455 </ref>از دلایل اجرا نشدن این نقشه بیان شده است. | علت عدم انجام ترور به گونه های متفاوتی نقل شده است: عدم رضایت هانی به کشته شدن ابن زیاد در خانه وی،<ref>دینوری، ص234؛ بلاذری، ج2، ص79؛ مجلسی،ج44، ص343</ref> ممانعت زنی از زنهای خانه هانی از این امر و تأسف شدید هانی از این اتفاق، <ref>ابن نما، ص20</ref> استناد مسلم بر حدیثی از پیامبر در نهی از قتل و ترور،<ref>دینوری، ص235 </ref>پی بردن غلام ابن زیاد به نقشه ترور <ref>ابن حجر، ج6، ص455 </ref>از دلایل اجرا نشدن این نقشه بیان شده است. | ||