Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| حکومتها = | | حکومتها = | ||
| علل پیدایش =مبارزه با صدام | | علل پیدایش =مبارزه با صدام | ||
| نامهای دیگر =سپاه | | نامهای دیگر =سپاه بدر * فیلق بدر | ||
| از فرقههای = | | از فرقههای = | ||
| از شاخههای = | | از شاخههای = | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| آئینها = | | آئینها = | ||
| کتابهای مهم = | | کتابهای مهم = | ||
| وضعیت =گروه رسمی سیاسی و | | وضعیت =گروه رسمی سیاسی و نظامی * مشارکت در پارلمان و دولت عراق | ||
| تاریخ انقراض = | | تاریخ انقراض = | ||
| تعداد پیروان = | | تعداد پیروان = | ||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
}} | }} | ||
'''سازمان بدر''' سازمان سیاسی [[شیعی]] [[عراق|عراقی]] با نیروی نظامی فعال تحت رهبری هادی العامری است. حضور در [[حشد الشعبی]] و کسب موفقیت در نبرد با [[داعش]]، جایگاه سازمان [[بدر]] را در انتخابات سیاسی عراق بالا برد. سپاه بدر، ساختار قبلی این گروه، در ۱۳۶۴ش از [[مجاهد|مجاهدین]] عراقی مهاجر و با حمایت سپاه پاسداران در [[ایران]] با هدف مبارزه و سقوط صدام تشکیل شد و زیر نظر [[مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق]] به فعالیت پرداخت. شرکت در برخی عملیاتهای جنگی همراه نیروهای ایرانی و فعالیت در خاک عراق علیه حزب بعث، عملکرد اصلی این سپاه را تشکیل میداد. پس از سقوط صدام، سازمان بدر توانست با تغییر در اهداف و ساختار در پارلمان و دولت عراق حضور پیدا کند. سازمان بدر از حمایت و روابط گرم با ایران برخوردار است ولی دولتهای امریکا و عربستان با آن مخالف هستند. | '''سازمان بدر''' یا سپاه بدر، سازمان سیاسی [[شیعی]] [[عراق|عراقی]] با نیروی نظامی فعال تحت رهبری هادی العامری است. حضور در [[حشد الشعبی]] و کسب موفقیت در نبرد با [[داعش]]، جایگاه سازمان [[بدر]] را در انتخابات سیاسی عراق بالا برد. سپاه بدر، ساختار قبلی این گروه، در ۱۳۶۴ش از [[مجاهد|مجاهدین]] عراقی مهاجر و با حمایت سپاه پاسداران در [[ایران]] با هدف مبارزه و سقوط صدام تشکیل شد و زیر نظر [[مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق]] به فعالیت پرداخت. شرکت در برخی عملیاتهای جنگی همراه نیروهای ایرانی و فعالیت در خاک عراق علیه حزب بعث، عملکرد اصلی این سپاه را تشکیل میداد. پس از سقوط صدام، سازمان بدر توانست با تغییر در اهداف و ساختار در پارلمان و دولت عراق حضور پیدا کند. سازمان بدر از حمایت و روابط گرم با ایران برخوردار است ولی دولتهای امریکا و عربستان با آن مخالف هستند. | ||
== تاریخچه و ساختار == | == تاریخچه و ساختار == | ||
در زمان جنگ هشت ساله ایران و عراق و پس از فتح خرمشهر (خرداد ۱۳۶۱ش)، و رسیدن نیروهای [[ایران|ایرانی]] به مرز عراق، سپاه پاسداران تصمیم گرفت گردانهای مختلف مجاهدین عراقی را ساماندهی کند تا در کنار نیروهای ایرانی در جنگ و در داخل عراق فعالیت کنند.<ref>شاهد یاران،ش۸۷، ۱۳۹۱ش.</ref><ref>شاهد | در زمان جنگ هشت ساله ایران و عراق و پس از فتح خرمشهر (خرداد ۱۳۶۱ش)، و رسیدن نیروهای [[ایران|ایرانی]] به مرز عراق، سپاه پاسداران تصمیم گرفت گردانهای مختلف مجاهدین عراقی را ساماندهی کند تا در کنار نیروهای ایرانی در جنگ و در داخل عراق فعالیت کنند.<ref>شاهد یاران،ش۸۷، ۱۳۹۱ش.</ref><ref>شاهد یاران، ش۸۷، ۱۳۹۱ش.</ref><ref> شاهد یاران، ش۸۷، ۱۳۹۱ش.</ref> اسماعیل دقایقی از طرف محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه پاسداران، فرماندهی و مسئولیت این کار را بهعهده گرفت.<ref>شاهد یاران، ش۸۷، ۱۳۹۱ش.</ref> اوایل ۱۳۶۴ش/۱۹۸۵م تیپ ۹ بدر از مجموع نیروهای معارض عراقی تشکیل شد.<ref>شاهد یاران، «سپاه ۹ بدر، میراث جاودان شهید دقایقی»، ش ۸۷.</ref> اواخر ۱۳۶۵ش این تیپ به لشکر ۹ بدر ارتقاء یافت.<ref>شاهد یاران، «سپاه ۹ بدر، میراث جاودان شهید دقایقی»، ش۸۷.</ref> و زیر نظر [[مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق]] قرار گرفت.<ref>شاهد یاران، «سپاه ۹ بدر، میراث جاودان شهید دقایقی»، ش ۸۷.</ref> | ||
اسماعیل دقایقی، عضو سپاه پاسداران ایران، از اوایل ۱۳۶۴ تا ۲۸ دی ۱۳۶۵ش، اولین فرمانده سپاه بدر بود.<ref>شاهد یاران، ویژهنامه اسماعیل دقایقی، ص۵۱.</ref> پس از او محمدرضا نقدی، از فرماندهان سپاه پاسداران، معروف به سردار شمس، از اواخر ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ش (اتمام جنگ ایران و عراق) فرماندهی را بعهده گرفت.<ref>شاهد یاران، ش۴۱و۴۲، ص۹۴.</ref><ref>[http://defapress.ir/fa/news/49983 خبرگزاری دفاع مقدس،«"شمس" جبههها و فرمانده ابومنتظر که بود؟»،نشر:۱۳۹۴/۴/۳۱.]</ref> فرماندهان بعدی سپاه بدر، عراقی بودند. عدنان ابراهیم معروف به ابوعلی بصری،از ۱۳۶۷ش تا ۱۳۸۰ش؛<ref>شاهد یاران،«مصاحبه با محمدعلی رحمانی»، ص۹۴.</ref><ref>[https://www.annahar.com/article/147080 خبرگزاری النهار، «قادة سابقون لـفيلق بدر الشيعي عادوا لقتال داعش»،نشر:۱۳۹۳/۴/۱۱=۱تموز۲۰۱۴م.]</ref><ref>شاهد یاران،گفتوگو با حامد البیاتی، ص۵۱.</ref> و جمال جعفر ملقب به ابومهدی المهندس، سال ۱۳۸۱ش.<ref>شاهد یاران،«مصاحبه با محمدعلی رحمانی»، ص۹۴.</ref><ref>شاهد یاران، مصاحبه با ابومهدی المهندس، ش ۸۷.</ref> هادی العامری، از ۱۳۸۱ش تا اکنون رهبری این گروه را به عهده دارد. عنوان العامری پس از تشکیل سازمان بدر، به دبیرکلی تغییر یافت.<ref>[https://www.presstv.com/Detail/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujah خبرگزاری Presstvp، «مصاحبه با هادی العامری،فرمانده سپاه بدر عراق»، نشر:۱۳۹۵/۳/۱۸.]</ref> | |||
[[پرونده:Hadi alameri.jpg|بندانگشتی|هادی فرحان العامری، دبیرکل سازمان بدر]] | [[پرونده:Hadi alameri.jpg|بندانگشتی|هادی فرحان العامری، دبیرکل سازمان بدر]] | ||
ساختار کنونی سازمان بدر بدین صورت است: | ساختار کنونی سازمان بدر بدین صورت است: | ||
*دبیرکل (الامانة العامة)، بالاترین مقام سازمان بدر که اکنون هادی العامری آن را در اختیار دارد.<ref>[http://fa.alkawthartv.com/tag/401380 خبرگزاری الکوثر: «هادی العامری دبیرکل سازمان بدر عراق».]</ref> | *دبیرکل (الامانة العامة)، بالاترین مقام سازمان بدر که اکنون هادی العامری آن را در اختیار دارد.<ref>[http://fa.alkawthartv.com/tag/401380 خبرگزاری الکوثر: «هادی العامری دبیرکل سازمان بدر عراق».]</ref> | ||
*دفتر سیاسی (المكتب السياسي)، ریاست این دفتر در اختیار دبیرکل سازمان است.<ref>[https://www.bultannews.com/ar/news/12680 سایت بولتن، «»،نشر: ۱۴/۹/۱۳۹۴.]</ref> سازمان جوانان و طلاب، سازمان | *دفتر سیاسی (المكتب السياسي)، ریاست این دفتر در اختیار دبیرکل سازمان است.<ref>[https://www.bultannews.com/ar/news/12680 سایت بولتن، «»،نشر: ۱۴/۹/۱۳۹۴.]</ref> سازمان جوانان و طلاب، سازمان کمکهای بشردوستانه، سازمان فرهنگ و مطبوعات، سازمان ورزش و جوانان و همچنین سازمان اقتصادی از واحدهای این دفتر است.<ref>[http://hajghasem.ir/sarbazan-velayat/%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82/ سایت حاج قاسم، «آشنایی با سپاه بدر»، نشر:۱۳۹۳/۶/۱۱.]</ref> | ||
*شاخه نظامی (الجناح العسکری): سپاه بدر شاخه نظامی سازمان بدر است که در حشد الشعبی نیز حضور و فعالیت دارد.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5092278 باشگاه خبرنگاران | *شاخه نظامی (الجناح العسکری): سپاه بدر شاخه نظامی سازمان بدر است که در حشد الشعبی نیز حضور و فعالیت دارد.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/5092278 باشگاه خبرنگاران جوان، «سپاه بدر چگونه شکل گرفت»، نشر:۱۳۰۳/۱۰/۱۷.]</ref> | ||
==فعالیتها== | ==فعالیتها== | ||
عملکرد سپاه بدر را میتوان به سه بخشِ: در زمان جنگ ایران و عراق، دوران حکومت صدام پس از جنگ و پس از سقوط صدام تقسیم کرد. | عملکرد سپاه بدر را میتوان به سه بخشِ: در زمان جنگ ایران و عراق، دوران حکومت صدام پس از جنگ و پس از سقوط صدام تقسیم کرد. | ||
===شرکت در جنگ ایران و عراق=== | ===شرکت در جنگ ایران و عراق=== | ||
[[جهاد]] و مقابله با صدام و حزب بعث، هدف محوری و اصلی معارضین عراقی بود.<ref>شاهد یاران، | [[جهاد]] و مقابله با صدام و حزب بعث، هدف محوری و اصلی معارضین عراقی بود.<ref>شاهد یاران، ش۸۷، ص۳۹.</ref><ref>خضاب، نشریه رمز عبور، ۱۳۹۳ش.</ref> به اعتقاد العامری، فرمانده سپاه بدر فتوای [[سید محمد باقر صدر]]، در ۱۹۷۸م برای لزوم مبارزه مسلحانه علیه رژیم صدام حسین، نقطه شروع اندیشه تشکیل فعالیتهای نظامی مانند سپاه بدر شد.<ref>[https://www.presstv.com/Detail/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujah خبرگزاری Press TV، «مصاحبه با هادی العامری،فرمانده سپاه بدر»،نشر:۱۳۹۵/۳/۱۸.]</ref> او همراهی نیروهای ایرانی را توسط سپاه بدر در جنگ علیه نیروهای عراقی، در این راستا میداند.<ref>[https://www.presstv.com/Detail/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujah خبرگزاری Press TV، «مصاحبه با هادی العامری،فرمانده سپاه بدر»،نشر:۱۸/۳/۱۳۹۵.]</ref> نیروهای سپاه بدر در چند عملیات جنگی علیه نیروهای صدام شرکت کرد. بدر (اسفند ۱۳۶۳ش)، اولین عملیات این تیپ بود.<ref>شاهد یاران، مصاحبه با ابومهدی المهندس، ش ۸۷.</ref> کربلای۲، کربلای۴، قدس۴ عملیاتهای بعدی بودند که سپاه بدر در آن شرکت داشت.<ref>شاهد یاران، «سپاه ۹ بدر، میراث جاودان شهید دقایقی»، ش ۸۷.</ref> پس از عملیات فتح یک که توسط نیروهای سپاه (قرارگاه رمضان) و اتحادیه میهنی کردستان عراق در نزدیکی کرکوک انجام شد،<ref>[https://www.isna.ir/news/97072011106 خبرگزاری ایسنا، «مروری بر عملیات فتح ۱»، نشر:۱۳۹۷/۷/۲۰.]</ref> لشکر بدر فعالیت خود را به داخل عراق، در مناطق آزادشده توسط اتحادیه میهنی کردستان منتقل کرد.<ref>شاهد یاران، ش۴۱و۴۲، ص۹۴.</ref> | ||
===پس از پایان جنگ=== | ===پس از پایان جنگ=== | ||
پس از پایان جنگ ایران و عراق، سپاه بدر به فعالیت خود در خاک عراق ادامه داد. در این زمان مجلس اعلای انقلاب اسلامی به ریاست [[محمد باقر حکیم]] همچنان بر این سپاه نظارت و نفوذ داشت.<ref>شاهد | پس از پایان جنگ ایران و عراق، سپاه بدر به فعالیت خود در خاک عراق ادامه داد. در این زمان مجلس اعلای انقلاب اسلامی به ریاست [[محمد باقر حکیم]] همچنان بر این سپاه نظارت و نفوذ داشت.<ref>شاهد یاران، ش۴۱و۴۲، ص۹۴.</ref> وحدت و هماهنگی فعالیتها بین نیروهای معارض عراقی از اهداف تشکیل تیپ بدر بود.<ref>شاهد یاران، دی ۱۳۹۱ش.</ref><ref>شاهد یاران، ش۴۱و۴۲، ص۹۲-۹۵.</ref> یکی از فعالیتهای عمده این سپاه حمایت و شرکت در قیام مردمی [[انتفاضه شعبانیه]] بود. پس از شروع این قیام، بخشی از کادرهای مجلس اعلای انقلاب عراق و نیروهای لشکر بدر در مناطق مختلف عراق بخصوص در شهرهای بصره، عماره، دیالی و کوت مستقر شدند.<ref>شاهد یاران، ش۴۱و۴۲، ص۷۸.</ref> در شمال عراق و در استان سلیمانیه، افراد لشکر بدر با همکاری جلال طالبانی، رییس اتحادیه میهنی کردستان، تیپ المصطفی را تشکیل دادند که از هزار و ۵۰۰ نیرو تشکیل میشد.<ref>خضاب، نشریه رمز عبور، ۱۳۹۳ش.</ref> به دلایل مختلف، این قیام توسط صدام سرکوب شد و لشکر بدر افراد بسیاری را از دست داد.<ref>شاهد یاران، ش۴۱و۴۲، ص۷۸.</ref> بخشی از نیروهای آن نیز در مناطق مختلف عراق مستقر شد و به عملیات علیه نیروهای نظامی و امنیتی عراقی مشغول شدند.<ref>شاهد یاران، ش۴۱و۴۲، ص۷۸.</ref> پس از این عملیات، لشکر بدر به سپاه بدر ارتقاء یافت. ابوعلی بصری، ابوحسن عامری(هادی العامری)، ابولقاء و ابو مهدی المهندس، مسئولیت فرماندهی و اداره سپاه بدر را بر عهده گرفتند.<ref>شاهد یاران، «مصاحبه با محمدعلی رحمانی»، ص۹۴.</ref> پس از آن سپاه بدر در سالهای ۱۳۸۰و۱۳۸۱ش، چهار بار کاخ ریاست جمهوری صدام را مورد حمله قرار داد.<ref>[https://www.isna.ir/news/8103-00566خبرگزاری ایسنا،«حملهي آمريكا به عراق قطعي است»،نشر:۱۳۸۱/۳/۳.]</ref> | ||
سپاه بدر در عملیات سقوط صدام (۱۳۸۲ش/۲۰۰۳م)نیز، همزمان با حمله امریکا و متحدینش از جنوب عراق، در دیاله شهری در مرز ایران، حملهای را شروع کرد.<ref>[http://irdiplomacy.ir/fa/news/1945465 نایتز، سایت دیپلماسی ایرانی، اسفند ۱۳۹۳ش.]</ref> | سپاه بدر در عملیات سقوط صدام (۱۳۸۲ش/۲۰۰۳م)نیز، همزمان با حمله امریکا و متحدینش از جنوب عراق، در دیاله شهری در مرز ایران، حملهای را شروع کرد.<ref>[http://irdiplomacy.ir/fa/news/1945465 نایتز، سایت دیپلماسی ایرانی، اسفند ۱۳۹۳ش.]</ref> | ||
===پس از صدام=== | ===پس از صدام=== | ||
پس از سقوط صدام، حضور و مشارکت در ساختار سیاسی عراق به هدف اصلی سازمان بدر تبدیل شد،<ref>[https://nasimonline.ir/Content/Detail/986847 وبگاه نسیم آنلاین، «سه فرمانده که قلب داعش را میلرزانند»، نشر: | پس از سقوط صدام، حضور و مشارکت در ساختار سیاسی عراق به هدف اصلی سازمان بدر تبدیل شد،<ref>[https://nasimonline.ir/Content/Detail/986847 وبگاه نسیم آنلاین، «سه فرمانده که قلب داعش را میلرزانند»، نشر:۱۳۹۳/۱۱/۱۶.]</ref> و به جهت عدم نیاز به فعالیت نظامی، سپاه بدر فعالیتهای سیاسی و مدنی را در پیش گرفت.<ref>[https://www.presstv.com/Detail/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujahخبرگزاری پرس تی وی، «مصاحبه اختصاصی پرس تی وی با فرمانده سپاه بدر عراق».]</ref> به همین جهت فعالیتهای سازمان بدر تغییر یافت. محسن رضایی، فرمانده سپاه جمهوری اسلامی ایران در زمان جنگ آمادگی مجاهدین عراقی برای فعالیت مستقلانه و بدون کمک ایران را (به خصوص در دوران پس از سقوط صدام) از اهداف اصلی تشکیل سپاه بدر میدانست.<ref>شاهد یاران، «مصاحبه با محسن رضایی»، ص۵۱.</ref> فعالیتهای سپاه بدر پس از سقوط صدام عبارتند از: | ||
*تبدیل به سازمان بدر و ورود در ساختار نیروهای نظامی عراق | *تبدیل به سازمان بدر و ورود در ساختار نیروهای نظامی عراق | ||
پس از عملیات سقوط صدام در ۱۳۸۲ش/۲۰۰۳م، مجلس اعلای اسلامی عراق، سپاه بدر را به سازمان بازسازی و توسعه بدر تغییر داد.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3598814 روزنامه اعتماد، «عمار حكيم از رياست مجلس اعلاي اسلامي عراق كنار رفت»، نشر:۴/۵/۱۳۹۶.]</ref> و محمدباقر حکیم، رییس وقت مجلس اعلا اعلام کرد که وظیفه نظامی این سپاه با سقوط صدام تمام شده است.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3598814 روزنامه اعتماد، «عمار حكيم از رياست مجلس اعلاي اسلامي عراق كنار رفت»، نشر:۴/۵/۱۳۹۶.]</ref> البته او به برخی فشارها از طرف امریکا برای انحلال و خلع سلاح سپاه بدر نیز اشاره کرد.<ref>[http://images.hamshahrionline.ir/hamnews/1382/820403/world/polig.htm سایت همشهری، «گفت وگو با آيت الله محمدباقر حكيم»، ۱۳۸۲ش.]</ref> همزمان در پی دستور پل برمر حاکم آمریکایی عراق برای خلع سلاح تمام سازمانهای مسلح و ادغام آنها در سازمان امنیت و وزارت دفاع عراق، بیشتر نیروهای سازمان بدر نیز وارد نهادهای انتظامی و امنیتی عراق شده، و این سازمان به یکی از شبکههای غیر رسمی در نهادهای امنیتی عراق تبدیل شد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/02/16/1716373 مشرق نیوز، «پرونده-انتخابات-عراق-5-الفتح-المبین-ائتلاف-بزرگ-مبارزان-ضد-داعش»،نشر: | پس از عملیات سقوط صدام در ۱۳۸۲ش/۲۰۰۳م، مجلس اعلای اسلامی عراق، سپاه بدر را به سازمان بازسازی و توسعه بدر تغییر داد.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3598814 روزنامه اعتماد، «عمار حكيم از رياست مجلس اعلاي اسلامي عراق كنار رفت»، نشر:۴/۵/۱۳۹۶.]</ref> و محمدباقر حکیم، رییس وقت مجلس اعلا اعلام کرد که وظیفه نظامی این سپاه با سقوط صدام تمام شده است.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3598814 روزنامه اعتماد، «عمار حكيم از رياست مجلس اعلاي اسلامي عراق كنار رفت»، نشر:۴/۵/۱۳۹۶.]</ref> البته او به برخی فشارها از طرف امریکا برای انحلال و خلع سلاح سپاه بدر نیز اشاره کرد.<ref>[http://images.hamshahrionline.ir/hamnews/1382/820403/world/polig.htm سایت همشهری، «گفت وگو با آيت الله محمدباقر حكيم»، ۱۳۸۲ش.]</ref> همزمان در پی دستور پل برمر حاکم آمریکایی عراق برای خلع سلاح تمام سازمانهای مسلح و ادغام آنها در سازمان امنیت و وزارت دفاع عراق، بیشتر نیروهای سازمان بدر نیز وارد نهادهای انتظامی و امنیتی عراق شده، و این سازمان به یکی از شبکههای غیر رسمی در نهادهای امنیتی عراق تبدیل شد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/02/16/1716373 مشرق نیوز، «پرونده-انتخابات-عراق-5-الفتح-المبین-ائتلاف-بزرگ-مبارزان-ضد-داعش»،نشر:۱۳۹۷/۲/۱۶ش.]</ref> تعداد نیروهای سازمان بدر حدود ۱۰هزار نفر تخمین زده شده است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/04/22/797044 خبرگزاری تسنیم،«ساختار حشد شعبی عراق؛ مهمترین گروههای تشکیلدهنده آن»،نشر:۱۳۹۴/۴/۲۲.]</ref> | ||
*جدایی از مجلس اعلای اسلامی عراق | *جدایی از مجلس اعلای اسلامی عراق | ||
در اسفند۱۳۹۰ش/مارس۲۰۱۲م سازمان بدر از مجلس اعلای اسلامی عراق جدا شد و به صورت سازمان سیاسی و نظامی مستقل، فعالیت خود را ادامه داد.<ref>[http://www.irna.ir/fa/News/100601 خبرگزاری ایرنا؛«سازمان بدر از مجلس اعلای اسلامی عراق جدا شد»،نشر: | در اسفند۱۳۹۰ش/مارس۲۰۱۲م سازمان بدر از مجلس اعلای اسلامی عراق جدا شد و به صورت سازمان سیاسی و نظامی مستقل، فعالیت خود را ادامه داد.<ref>[http://www.irna.ir/fa/News/100601 خبرگزاری ایرنا؛«سازمان بدر از مجلس اعلای اسلامی عراق جدا شد»،نشر:۱۳۹۰/۱۲/۲۲ش.]</ref><ref>[https://www.al-akhbar.com/Arab/66728 الاخبار، «المجلس الأعلى و منظمة بدر يعلنان الانفصال»،نشر:۱۳۹۰/۱۲/۲۲ش.]</ref> برخی علت این جدایی را تغییر گرایشهای سیاسی العامری، دبیرکل بدر و عمار حکیم رهبر وقت مجلس اعلای اسلامی میدانند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/02/16/1716373 مشرق نیوز، «پرونده انتخابات عراق -۵|الفتح المبین؛ ائتلاف بزرگ مبارزان ضد داعش»،۱۳۹۷.]</ref> | ||
*شرکت در حشدالشعبی | *شرکت در حشدالشعبی | ||
سپاه بدر گروه اصلی حشد الشعبی علیه داعش است. پس از فرمان نوری مالکی در تشکیل نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی) و فتوای آیتالله سیستانی و مراجع دیگر برای دفاع مسلحانه مردمی از عراق،<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/04/12/1450924 مشرق نیوز،«همه چیز درباره گروههای مقاومت مردمی عراق؛ از مقابله با رژیم بعث تا مبارزه با داعش»،۱۳۹۶ش.]</ref> سپاه بدر، شاخه نظامی سازمان بدر هماهنگ با گروههای دیگر در نبرد و آزادسازی مناطقی مانند آمرلی، تکریت، فلوجه، موصل و کرکوک شرکت کرد.<ref>[https://www.presstv.com/Detail/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujah خبرگزاری Presstvp، «مصاحبه با هادی العامری،فرمانده سپاه بدر عراق»، نشر:۱۸/۳/۱۳۹۵.]</ref> از سوی دیگر، چند زیرشاخه حشد الشعبی همچون کتائب حزب الله تحت فرماندهی اعضای سابق سپاه بدر از جمله ابومهدی المهندس است.<ref>[http://irdiplomacy.ir/fa/news/1945465 نایتز، «سپاه بدر جایگزین نیروهای امریکایی در عراق می شود»، اسفند ۱۳۹۳ش.]</ref> همچنین بسیاری از | سپاه بدر گروه اصلی حشد الشعبی علیه داعش است. پس از فرمان نوری مالکی در تشکیل نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی) و فتوای آیتالله سیستانی و مراجع دیگر برای دفاع مسلحانه مردمی از عراق،<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/04/12/1450924 مشرق نیوز،«همه چیز درباره گروههای مقاومت مردمی عراق؛ از مقابله با رژیم بعث تا مبارزه با داعش»،۱۳۹۶ش.]</ref> سپاه بدر، شاخه نظامی سازمان بدر هماهنگ با گروههای دیگر در نبرد و آزادسازی مناطقی مانند آمرلی، تکریت، فلوجه، موصل و کرکوک شرکت کرد.<ref>[https://www.presstv.com/Detail/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujah خبرگزاری Presstvp، «مصاحبه با هادی العامری،فرمانده سپاه بدر عراق»، نشر:۱۸/۳/۱۳۹۵.]</ref> از سوی دیگر، چند زیرشاخه حشد الشعبی همچون کتائب حزب الله تحت فرماندهی اعضای سابق سپاه بدر از جمله ابومهدی المهندس است.<ref>[http://irdiplomacy.ir/fa/news/1945465 نایتز، «سپاه بدر جایگزین نیروهای امریکایی در عراق می شود»، اسفند ۱۳۹۳ش.]</ref> همچنین بسیاری از یگانهای حشد الشعبی از فرماندهان این گروه به عنوان مستشاران نظامی استفاده می کنند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/613751 مشرق نیوز، «جزئیاتی از عملیات فلوجه»، نشر:۱۳۹۵/۵/۱۸.]</ref> | ||
*مشارکت در روند و ساختار سیاسی عراق | *مشارکت در روند و ساختار سیاسی عراق | ||
سازمان بدر در آخرین انتخابات پارلمانی عراق (۱۳۹۷ش/۲۰۱۸م)، با رهبری ائتلاف الفتح با بدست آوردن ۴۷ کرسی، رتبه دوم کسب آراء را بدست آورد.<ref>[http://www.irinn.ir/fa/news/592785 شبکه خبر، «بیشترین | سازمان بدر در آخرین انتخابات پارلمانی عراق (۱۳۹۷ش/۲۰۱۸م)، با رهبری ائتلاف الفتح با بدست آوردن ۴۷ کرسی، رتبه دوم کسب آراء را بدست آورد.<ref>[http://www.irinn.ir/fa/news/592785 شبکه خبر، «بیشترین کرسیهای پارلمان عراق به ائتلاف «سائرون»رسید»، نشر:۱۳۹۷/۲/۲۹.]</ref>در انتخابات ۱۳۸۸ش و ۱۳۹۲ش پارلمانی عراق<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/301100 خبرگزاری مشرق، «نگاهی به انتخابات پارلمانی عراق در ۲۰۱۰»،نشر:۱۳۹۷/۱/۲۶.]</ref> نیز سازمان بدر توانسته بود نمایندگانی را به پارلمان بفرستد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/02/16/1716373 مشرق نیوز، «پرونده-انتخابات-عراق-5-الفتح-المبین-ائتلاف-بزرگ-مبارزان-ضد-داعش»،نشر:۱۳۹۷/۲/۱۶ش.]</ref> هادی العامری دبیرکل سازمان بدر، در دولت نوری المالکی، نخست وزیر پیشین عراق، بین سالهای۱۳۹۰تا۱۳۹۳وزیر حمل و نقل عراق بود.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/362133 مشرق نیوز،«همرزم-سردار-سلیمانی-در-عراق-را-بهتر-بشناسید»،نشر:۲۱/۸/۱۳۹۳.]</ref><ref>[https://www.mehrnews.com/news/1516532 خبرگزاری مهر، «دیدار وزیر راه وشهرسازی با وزیر حمل و نقل عراق»،نشر:۴/۱۱/۱۳۹۰.]</ref> در دولت حیدر العبادی محمد سالم الغبان، یکی دیگر از رهبران سازمان بدر، به وزارت کشور عراق منصوب شد.<ref>[http://www.alghadeer.tv/news/detail/19625/ خبرگزاری الغدیر، «السيرة الذاتية لوزير الداخلية محمد سالم الغبان»،نشر:۱۳۹۳/۷/۲۶=۱۸ اكتوبر ۲۰۱۴.]</ref> پس از او هم قاسم الاعرجی، عضو دیگر این سازمان به وزارت کشور منصوب شد.<ref>[https://www.isna.ir/print/95050115733 ایسنا، «العبادی میخواهد وزارت کشور همچنان دست سازمان بدر بماند»، نشر:۱۳۹۵/۵/۲۵.]</ref> | ||
==ارتباط با گروههای دیگر عراقی== | ==ارتباط با گروههای دیگر عراقی== | ||
عراق یکپارچه، ملی عراق،<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/301100 خبرگزاری مشرق، «نگاهی به انتخابات پارلمانی عراق در ۲۰۱۰»،نشر: | عراق یکپارچه، ملی عراق،<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/301100 خبرگزاری مشرق، «نگاهی به انتخابات پارلمانی عراق در ۲۰۱۰»،نشر:۱۳۹۷/۱/۲۶.]</ref>دولت قانون<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/02/16/1716373 مشرق نیوز، «پرونده-انتخابات-عراق-5-الفتح-المبین-ائتلاف-بزرگ-مبارزان-ضد-داعش»،نشر:۱۶/۲/۱۳۹۷ش.]</ref> و الفتح<ref>[http://www.irinn.ir/fa/news/592785 شبکه خبر، «بیشترین کرسیهای پارلمان عراق به ائتلاف «سائرون»رسید»، نشر:۱۳۹۷/۲/۲۹.]</ref> نام ائتلافهای سازمان بدر با احزاب و جریانهای مختلف عراقی است که در چند دوره انتخابات پارلمانی عراق و نیز حضور در دولت این کشور عضو آن بوده است. از سویی ظهور داعش و تصرف چند شهر و تهدید بغداد و عتبات عالیات باعث شد سپاه بدر با شرکت در حشد الشعبی با بیش از ۴۲ گروه مسلح همکاری کند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/04/22/797044 خبرگزاری تسنیم، «ساختار حشد شعبی عراق؛ مهمترین گروههای تشکیل دهنده آن»،نشر:۱۳۹۴/۴/۲۲.]</ref> این در حالی است که در سالهای اولیه پس از سقوط صدام، بین سپاه بدر و جیش المهدی زیرنظر مقتدی صدر چند درگیری بوجود آمد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/550890 خبرگزاری مهر، «دستهای ناپاک گروهک منافقین در فاجعه نیمه شعبان کربلا»،نشر:۲۱/۶/۱۳۸۶.]</ref><ref>[https://snn.ir/fa/news/468725 خبرگزاری دانشجو، «ستارگان علمی و جهادی در عراق چه کسانی هستند؟»،نشر:۲۱/۹/۱۳۹۴.]</ref> | ||
== ارتباط با دیگر کشورها == | == ارتباط با دیگر کشورها == | ||
العامری، دبیرکل سازمان بدر ارتباط این سازمان را با ایران طبیعی میداند<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/362133خبرگزاری مشرق، «همرزم سردار سلیمانی در عراق را بهتر بشناسید»، نشر:۲۱/۸/۱۳۹۳.]</ref> و معتقد است حمایتهای ایران در مبارزه علیه داعش مهم و حیاتی بوده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/362133 خبرگزاری مشرق، «همرزم سردار سلیمانی در عراق را بهتر بشناسید»، نشر:۲۱/۸/۱۳۹۳.]</ref> محمد ناجی، معاون سپاه بدر در زمان عملیات حشدالشعبی علیه داعش، از حضور ایرانیها در عراق استقبال کرد و آنان را حامی واقعی عراق اعلام کرد.<ref>[http://ana.ir/fa/news/36/43204 خبرگزاری دانشگاه ازاد اسلامی،«معاون سپاه بدر عراق: حمایت ایران باعث جلوگیری از ورود داعش به کاظمیه شد»، نشر: | العامری، دبیرکل سازمان بدر ارتباط این سازمان را با ایران طبیعی میداند<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/362133خبرگزاری مشرق، «همرزم سردار سلیمانی در عراق را بهتر بشناسید»، نشر:۲۱/۸/۱۳۹۳.]</ref> و معتقد است حمایتهای ایران در مبارزه علیه داعش مهم و حیاتی بوده است.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/362133 خبرگزاری مشرق، «همرزم سردار سلیمانی در عراق را بهتر بشناسید»، نشر:۲۱/۸/۱۳۹۳.]</ref> محمد ناجی، معاون سپاه بدر در زمان عملیات حشدالشعبی علیه داعش، از حضور ایرانیها در عراق استقبال کرد و آنان را حامی واقعی عراق اعلام کرد.<ref>[http://ana.ir/fa/news/36/43204 خبرگزاری دانشگاه ازاد اسلامی،«معاون سپاه بدر عراق: حمایت ایران باعث جلوگیری از ورود داعش به کاظمیه شد»، نشر:۱۳۹۴/۷/۱۹ش.]</ref> | ||
در مقابل، رابطه سازمان بدر با دولت آمریکا دوستانه نمیباشد. هادی العامری، دبیرکل سازمان بدر، در بهمن ۱۳۹۷ش اعلام کرد که اجازه حضور نظامی به امریکا را در عراق نخواهد داد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4538897 | در مقابل، رابطه سازمان بدر با دولت آمریکا دوستانه نمیباشد. هادی العامری، دبیرکل سازمان بدر، در بهمن ۱۳۹۷ش اعلام کرد که اجازه حضور نظامی به امریکا را در عراق نخواهد داد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4538897 | ||
خبرگزاری مهر،«العامری: اجازه حضور نظامی آمریکا در عراق را نخواهیم داد»،نشر:۲۱/۱۱/۱۳۹۷ش.]</ref> ولی مخالفتی با حضور نیروهای اموزشی امریکا در عراق ندارد.<ref>[https://www.farsnews.com/news/13971121001273 خبرگزاری فارس، «العامری: نیروهای آمریکایی جرأت پرسهزنی در شهرهای عراق را ندارند»،نشر: | خبرگزاری مهر،«العامری: اجازه حضور نظامی آمریکا در عراق را نخواهیم داد»،نشر:۲۱/۱۱/۱۳۹۷ش.]</ref> ولی مخالفتی با حضور نیروهای اموزشی امریکا در عراق ندارد.<ref>[https://www.farsnews.com/news/13971121001273 خبرگزاری فارس، «العامری: نیروهای آمریکایی جرأت پرسهزنی در شهرهای عراق را ندارند»،نشر:۱۳۹۷/۱۱/۲۱.]</ref> چند ماه پیش از این نیز سازمان بدر مخالفت خود را با پیش شرط امریکا برای انحلال حشد الشعبی توسط دولت عراق در مقابل معافیت آن کشور از تحریمهای امریکا علیه ایران اعلام کرد.<ref>[http://www.shia-news.com/fa/news/173514 شیعه نیوز، «واکنش سازمان بدر به شرط آمریکا برای معافیت عراق از تحریمهای ایران»، نشر:۱۳۹۷/۸/۲۸ش.]</ref> البته دبیرکل سازمان بدر پیش از انتخابات پارلمان عراق در اوایل ۱۳۹۷ش، در مصاحبهای تأکید کرد در صورتی که نخست وزیر عراق شود، به صورت همزمان روابط بغداد را با تهران و واشنگتن حفظ خواهد کرد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4291945 خبرگزاری مهر،«در صورت پیروزی، روابط بغداد با تهران و واشنگتن را حفظ خواهم کرد»، نشر:۱۳۹۷/۲/۱۹ش.]</ref> از سویی امریکا، سازمان بدر را همکار و طرفدار ایران میداند.<ref>[http://irdiplomacy.ir/fa/news/1945465 نایتز، «سپاه بدر جایگزین نیروهای امریکایی در عراق»، نشر:۱۳۹۳/۱۲/۲۷ش.]</ref> همچنین در جریان عملیات حشد الشعبی، پس از آنکه سفیر امریکا این نیروها را به رفتارهای جانبدارانه علیه سنیها متهم کرد.<ref>[https://nasimonline.ir/Content/Detail/986847وبگاه نسیم آنلاین، «سه فرمانده که قلب داعش را میلرزانند»، نشر:۱۳۹۳/۱۱/۱۶.]</ref><ref>[https://www.presstv.com/Detail/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujah خبرگزاری پرس تی وی، «مصاحبه اختصاصی پرس تی وی با فرمانده سپاه بدر عراق»]</ref> همکاری و ارتباط نیروهای سازمان بدر و حشدالشعبی با نیروهای ائتلاف بینالمللی به رهبری امریکا علیه داعش قطع شد.<ref>[https://nasimonline.ir/Content/Detail/986847 وبگاه نسیم آنلاین، «سه فرمانده که قلب داعش را میلرزانند»، نشر:۱۳۹۳/۱۱/۱۶.]</ref> | ||
عربستان سعودی نیز سپاه بدر را متهم به تاثیرپذیری از ایران میداند. پس از تشکیل دولت عادل عبدالمهدی در آبان ۱۳۹۷ش/اکتبر۲۰۱۸م، هادی العامری رئیس ائتلاف «الفتح» در پارلمان عراق با رد دخالت ایران در تشکیل کابینه، خبر از تلاش آمریکا و عربستان برای دخالت در روند تشکیل دولت از طریق تهدید شخصیتهای سنی و غیر سنی داد.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/445753 خبرگزاری انتخاب، «هادی العامری دخالت ایران در تشکیل دولت عراق را رد کرد/ آمریکا و عربستان مستقیما در روند تشکیل دولت دخالت | عربستان سعودی نیز سپاه بدر را متهم به تاثیرپذیری از ایران میداند. پس از تشکیل دولت عادل عبدالمهدی در آبان ۱۳۹۷ش/اکتبر۲۰۱۸م، هادی العامری رئیس ائتلاف «الفتح» در پارلمان عراق با رد دخالت ایران در تشکیل کابینه، خبر از تلاش آمریکا و عربستان برای دخالت در روند تشکیل دولت از طریق تهدید شخصیتهای سنی و غیر سنی داد.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/445753 خبرگزاری انتخاب، «هادی العامری دخالت ایران در تشکیل دولت عراق را رد کرد/ آمریکا و عربستان مستقیما در روند تشکیل دولت دخالت میکنند»،نشر«۱۳۹۷/۹/۱۹ش.]</ref> پیش از آن در روند تشکیل کابینه حیدر العبادی(خرداد ۱۳۹۳ش) با فشار آمریکا و عربستان سعودی و فشار آنها بر برخی گروههای سنی، باعث مخالفت آنها با انتخاب هادی العامری، دبیرکل سازمان بدر برای تصدی وزارت دفاع بهعنوان گزینه پیشنهادی ائتلاف دولت قانون شد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/362133 مشرق نیوز،«همرزم-سردار-سلیمانی-در-عراق-را-بهتر-بشناسید»،نشر:۱۳۹۳/۸/۲۱.]</ref> در جریان بازپسگیری فلوجه (خرداد ۱۳۹۵ش)، سازمان بدر پس از اظهارات سفیر عربستان در عراق درباره اتهام به حشدالشعبی در طایفهگری در عراق، او را به دلیل دخالت در امور داخلی عراق و تلاش برای حمایت از داعش و فتنهانگیزی و ضربهزدن به وحدت ملی این کشور عنصر نامطلوب اعلام کرد.<ref>[https://www.presstv.com/DetailFr/2016/06/07/469400/iraq-badr-popular-units-daesh-fallujah presstv، «مصاحبه اختصاصی با فرمانده سپاه بدر عراق»،۱۳۸۵ش.]</ref><ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/584253 خبرگزاری مشرق، «فراکسیون بدر عراق: سفیر عربستان اخراج شود»، خرداد ۱۳۹۵ش.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۱۰۲: | خط ۱۰۱: | ||
*[http://fa.alkawthartv.com/tag/401380 خبرگزاری الکوثر: «هادی العامری دبیرکل سازمان بدر عراق»، بازدید:۲۷/۱۱/۱۳۹۷ش.] | *[http://fa.alkawthartv.com/tag/401380 خبرگزاری الکوثر: «هادی العامری دبیرکل سازمان بدر عراق»، بازدید:۲۷/۱۱/۱۳۹۷ش.] | ||
*[https://www.yjc.ir/fa/news/5092278/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B4%DA%A9%D9%84-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA-%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%AD%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%85%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 باشگاه خبرنگاران جوان،«سپاه بدر چگونه شکل گرفت»،نشر:۱۷/۱۰/۱۳۰۳،بازدید:۲۷/۱۱/۱۳۹۷ش.] | *[https://www.yjc.ir/fa/news/5092278/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B4%DA%A9%D9%84-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA-%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%AD%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%85%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 باشگاه خبرنگاران جوان،«سپاه بدر چگونه شکل گرفت»،نشر:۱۷/۱۰/۱۳۰۳،بازدید:۲۷/۱۱/۱۳۹۷ش.] | ||
*[https://www.annahar.com/article/147080-%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D9%88%D9%86-%D9%84%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%82-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D9%8A%D8%B9%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%86-%D9%84%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A9-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4 خبرگزاری النهار، «قادة سابقون | *[https://www.annahar.com/article/147080-%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D9%88%D9%86-%D9%84%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%82-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D9%8A%D8%B9%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%86-%D9%84%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A9-%D8%AF%D8%A7%D8%B9%D8%B4 خبرگزاری النهار، «قادة سابقون لفیلق بدر الشیعی عادوا لقتال داعش»،نشر:۱۱/۴/۱۳۹۳=۱تموز۲۰۱۴م،بازدید:۲۳/۱۱/۱۳۹۷ش.] | ||
*[https://www.jamaran.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/923130-%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 خبرگزاری مشرف، «همرزم سردار سلیمانی در عراق را بهتر بشناسید»، نشر:۲۱/۹/۱۳۹۳،بازدید:۲۰/۱۱/۱۳۹۷ش.] | *[https://www.jamaran.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-15/923130-%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 خبرگزاری مشرف، «همرزم سردار سلیمانی در عراق را بهتر بشناسید»، نشر:۲۱/۹/۱۳۹۳،بازدید:۲۰/۱۱/۱۳۹۷ش.] | ||
*[http://www.shahidnews.com/view/19727/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DB%B5-%DA%A9%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%87%D8%9B شهید نیوز،«نیروهای مردمی در ۵ کیلومتری فلوجه»،نشر:۲۰/۴/۱۳۸۴،بازدید:۲۰/۱۱/۱۳۹۷.] | *[http://www.shahidnews.com/view/19727/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DB%B5-%DA%A9%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%87%D8%9B شهید نیوز،«نیروهای مردمی در ۵ کیلومتری فلوجه»،نشر:۲۰/۴/۱۳۸۴،بازدید:۲۰/۱۱/۱۳۹۷.] |