عبدالکریم حائری یزدی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عبدالكریم حائری یزدی''' ([[سال ۱۲۷۶ هجری قمری|۱۲۷۶]]ـ [[سال ۱۳۵۵ هجری قمری|۱۳۵۵ق]]) معروف به '''آیت‌ الله مؤسس''' از [[ مرجع تقلید| مراجع تقلید شیعه]]، بنیانگذار و زعیم [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] از [[ سال ۱۳۰۱ هجری شمسی |سال ۱۳۰۱ش]] تا [[ سال ۱۳۱۵ هجری شمسی| ۱۳۱۵ش]] بود.

حائری در دوران ریاست حوزه قم بیش از هر چیز به برنامه‌ریزی برای تثبیت و پیشرفت حوزه می‌اندیشید. تحول در روش‌های آموزش در حوزه، تخصصی شدن [[ابواب فقه]]، توسعه دامنه معلومات دانش‌پژوهان حوزه، حتی آموزش زبان‌های خارجی، و به طور خلاصه تربیت محقق و [[مجتهد]]، از برنامه‌های او بود.

حائری خود را در معرض مقام [[ مرجع تقلید|

==زندگی‌نامه==

عبدالکریم حائری در خانواده‌ای مذهبی در مِهرجِرد [[میبد]] در سال [[سال ۱۲۷۶ قمری|۱۲۷۶ق]]<ref>بامداد، شرح حال رجال ایران...، ۱۳۴۷ش، ج۲، ص۲۷۵.</ref> به دنیا آمد. پدرش، محمدجعفر، را فردی متدین و پرهیزکار توصیف کرده‌اند.<ref>کریمی جهرمی، آیة الله موسس...، ۱۳۷۲ش، ص۱۳-۱۴.</ref>

شیخ عبدالکریم حائری در [[۱۷ ذی‌القعده]] [[سال ۱۳۵۵ هجری قمری|۱۳۵۵ق]]<ref>حائری، علی، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۳۱۷.</ref> ([[۹ بهمن]] [[سال ۱۳۱۵ هجری شمسی|۱۳۱۵]])<ref>حائری، علی، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۳۱۷.</ref>، پس از حدود ۱۵ سال اقامت در قم درگذشت. {{یادداشت|برخی علت وفات شیخ عبدالکریم را بیماری دِق دانسته اند وآن تب متصلی است که شخص را میکاهاند و باریک و لاغر می‌کند(دهخدا)مرحوم آية الله حاج شيخ عبدالکريم رضوان الله عليه حقّاً از رجال علم و تقوی بود... بالاخره با مرض دقّ، دار فانی را ارتحال گفت و به سرای باقی پيوست.حسینی طهرانی، معادشناسی، ج۸، ص۲۰۱ /مصطفی پور محمدی رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی معتقد است که شیخ عبدالکریم یک سال پس از [[واقعه کشف حجاب]]  دق کرد و از دنیا رفت[https://www.etemadonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-23/535230-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AD%D8%A7%D8%A6%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D8%B4%D9%81-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D9%82-%DA%A9%D8%B1%D8%AF«آیت‌الله حائری بعد از کشف حجاب دق کرد»]

=== عراق ===

===بازگشت به ایران===

==سفر دوباره به عراق==

حائری حدود ۸ سال در کربلا ماند و از آن زمان به ''حائری'' ملقب شد.<ref>کریمی جهرمی، آیة الله موسس...، ۱۳۷۲ش، ص۵۵-۵۶.</ref> او در کربلا به تدریس پرداخت و به منظور حفظ بی‌طرفی خود در صف آرایی‌های مشروطه، کتابی از آخوند خراسانی و کتابی از طباطبائی یزدی را درس می‌داد.<ref>کریمی جهرمی، آیة الله موسس...، ۱۳۷۲ش، ص۵۵-۵۶.</ref>

=== مرجعیت ===

پس از هجرت او به قم و افزایش شهرتش، رفته رفته بر مقلدان او افزوده شد تا اینکه بسیاری از ایرانیان و برخی شیعیان سایر کشورها، از جمله [[عراق]] و [[لبنان]]، از مقلدان او شدند.<ref>مستوفی، شرح زندگانی من، ۱۳۶۰ش، ج۳، ص۶۰۱؛ حائری یزدی، خاطرات دکتر مهدی حائری یزدی، ۱۳۸۱ش، ص۱۸و۷۶.</ref>

</ref>

=== در عرصه سیاست ===

شواهد زیادی وجود دارد که به استناد آن‌ها می‌توان شخصیت حائری را اساسا غیرسیاسی قلمداد کرد. به نظر می‌رسد که کناره گیری شدید او از دخالت در مسائل سیاسی، به حدی که حیرت و بلکه اعتراض برخی را برانگیخت، <ref>کریمی جهرمی، آیة الله موسس...، ۱۳۷۲ش، ص۶۱-۶۲؛ حائری، عبدالحسین، ص۱۶۱-۱۶۲.</ref> بیش از آنکه بنا به مصلحت جویی بوده باشد از روحیه او ناشی می‌شده است.

به خاطر جایگاه اجتماعی حائری در اواخر عمرش، ناچار به حضور در امور سیاسی شد؛ مهم‌ترین چالش حائری در این سال‌ها نحوه تعامل و مناسباتش با [[رضاشاه]] بود. در دورانی که رضاخان سردار سپه بود روابط نسبتا خوبی با یکدیگر داشتند.<ref>دولت آبادی، ج۴، ص۲۸۹.</ref> از زمان تثبیت سلطنت رضاشاه تا پیش از طرح مسئله [[ واقعه کشف حجاب |کشف حجاب]]، مناسبات میان آن‌ها نه حسنه نه تیره بود.<ref>حائری یزدی، مهدی، ص۶۴.</ref> حائری در ماجرای اجباری شدن سربازی در ایران که مورد مخالفت برخی از علمای شیعه قرار گرفته بود با آن طرح موافقت کرد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۴، ص۴۹۷-۴۹۸</ref> اما از واقعه کشف حجاب (۱۳۱۴ش) تا درگذشت حائری (۱۳۱۵ش)، مناسبات میان آن دو تیره بود، در پی این ماجرا، حائری در [[۱۱ تیر]] ۱۳۱۴ در تلگرامی به رضاشاه، اوضاع را برخلاف قوانین شرع اعلام کرد و جلوگیری از آن را خواستار شد.<ref>حائری یزدی، مهدی، ص۸۳.</ref> از آن پس، مناسبات آنها به کلی قطع شد و حتی آمد و شدهای نزد حائری به شدت تحت نظر بود.<ref>حائری یزدی، مهدی، ص۶۵.</ref>

==آثار ==

حائری، بنابر اظهار خود، در تألیف جلد اول کتاب از فشارکی و در جلد دوم آن از آخوند خراسانی استفاده کرده‌است.<ref>طبسی، ص۶۳.</ref>

وی به سبب اشتغالات فراوان در دوره اقامتش در [[قم]]، کمتر به تألیف پرداخت. با این حال، آثار ارزشمندی از او برجای مانده‌است که می‌توان آن‌ها را چهار نوع دانست:

'''* حواشی بر کتاب‌های فقهی:'''

'''*نگاشتن تقریرات درس استادانش:'''

'''*تقریرات درس‌هایش:'''

مانند ذخیرةالمعاد، مَجمع الاحکام، مَجمع المسائل، مُنتخب الرسائل، وسیلةالنجاة و مناسک حج که به صورت مستقل می‌باشند.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۲، ص۴۵۳ و ج۲۰، ص۱۵ و ج۲۲، ص۴۰۵-۴۰۶ و ج۲۵، ص۸۷.</ref>