Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۱۸۶
ویرایش
imported>Alikhosravi بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==گسترش تشیع در ایران== | ==گسترش تشیع در ایران== | ||
گسترش [[تشیع]] در ایران تا قبل از [[صفویه]]، علل مختلفی دارد؛ از جمله: | گسترش [[تشیع]] در ایران تا قبل از [[صفویه]]، علل مختلفی دارد؛ از جمله: | ||
* [[سلمان فارسی]] صحابی معروف و از یاران خاص [[پیامبر اسلام(ص)]] و [[امام علی(ع)]] ، ایرانی بود. گفتهاند که او از نخستین پیروان علی(ع) بوده است. وی مدتی | * [[سلمان فارسی]] صحابی معروف و از یاران خاص [[پیامبر اسلام(ص)]] و [[امام علی(ع)]]، ایرانی بود. گفتهاند که او از نخستین پیروان علی(ع) بوده است. وی مدتی حاکم [[مدائن]] (که مرکز ساسانیان بود) شد.<ref>مدنی، الدرجات الرفیعه فی طبقات الشیعه، ص۲۱۵</ref> اکثر مردم مدائن و مسافرانی که به این شهر رفتوآمد داشتند، ایرانی بودند، ملاقات سلمان با آنها موجب شد که نخستین بنای تشیع در این دو شهر پیریزی گردد و سپس به شهرهای دیگر ایران سرایت نماید. | ||
* در [[یمن]] نیز ایرانیانی وجود داشتند که متمایل به [[اهل بیت]] بودند که علت آن ورود اسلام به یمن توسط [[حضرت علی(ع)]] و در زمان حیات [[رسول الله]](ص) بود و اهل یمن از همان زمان با حضرت علی(ع) آشنا شدند. در آن زمان جنوب خلیج فارس تا یمن تحت نفوذ ایران بود.<ref>طبری، ج۲، | * در [[یمن]] نیز ایرانیانی وجود داشتند که متمایل به [[اهل بیت]] بودند که علت آن ورود اسلام به یمن توسط [[حضرت علی(ع)]] و در زمان حیات [[رسول الله]](ص) بود و اهل یمن از همان زمان با حضرت علی(ع) آشنا شدند. در آن زمان جنوب خلیج فارس تا یمن تحت نفوذ ایران بود.<ref>طبری، ج۲، ص۲۵۵-۲۵۷؛ ابن هشام، ج۱ص ۷۱-۷۲؛ ابن سعد، ج۱، ص۲۶۰؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف، ۲۵۹</ref> | ||
* خلفا و فرمانروایان عرب با تبعیضهایی که از ابتدای ورود اسلام بین عرب و عجم ایجاد کردند موجب آزردگی خاطر ایرانیان گردید. اما وقتی [[حضرت علی(ع)]] به حکومت رسید، اعلام کرد که بین عرب و عجم تفاوتی نیست و عرب هیچ گونه فضلی بر عجم ندارد. همچنین تحریم ورود ایرانیان به [[مدینه]]، مرکز خلافت را لغو نمود. این موارد باعث شد تا ایرانیان به حضرت علی (ع) گرایش پیدا کنند.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به: [http://www.hawzah.net/fa/magazine/view/3814/7587/94694/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87 امام علی و ایرانیان]</ref> همچنانکه [[امام سجاد (ع)]] با خریدن و آزاد کردن تعداد زیادی از بردگان و بندگان غیر عرب، جمعیت زیادی از موالیان (که بسیاری از آنان ایرانی بودند) در مدینه ایجاد کرد که محب [[اهل بیت(ع)]] بودند.<ref>نگاه کنید به سیدالاهل، زندگانی زین العابدین (ع)، | * خلفا و فرمانروایان عرب با تبعیضهایی که از ابتدای ورود اسلام بین عرب و عجم ایجاد کردند موجب آزردگی خاطر ایرانیان گردید. اما وقتی [[حضرت علی(ع)]] به حکومت رسید، اعلام کرد که بین عرب و عجم تفاوتی نیست و عرب هیچ گونه فضلی بر عجم ندارد. همچنین تحریم ورود ایرانیان به [[مدینه]]، مرکز خلافت را لغو نمود. این موارد باعث شد تا ایرانیان به حضرت علی(ع) گرایش پیدا کنند.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به: [http://www.hawzah.net/fa/magazine/view/3814/7587/94694/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%D9%87 امام علی و ایرانیان]</ref> همچنانکه [[امام سجاد(ع)]] با خریدن و آزاد کردن تعداد زیادی از بردگان و بندگان غیر عرب، جمعیت زیادی از موالیان (که بسیاری از آنان ایرانی بودند) در مدینه ایجاد کرد که محب [[اهل بیت(ع)]] بودند.<ref>نگاه کنید به سیدالاهل، زندگانی زین العابدین(ع)، ص۵۵</ref> | ||
{|class="wikitable" align="left" style="margin: 1.3em !important; font-size:90%; max-width:45%; line-height:125%;" | {|class="wikitable" align="left" style="margin: 1.3em !important; font-size:90%; max-width:45%; line-height:125%;" | ||
|+آمار شیعیان ایران در عصر حاضر<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3226A5146.html | |+آمار شیعیان ایران در عصر حاضر<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3226A5146.html آمارهای موجود از شیعیان ایران]</ref> | ||
|- | |- | ||
! جمعیت کل !! جمعیت مسلمانان!! جمعیت شیعیان !! درصد شیعیان !! منبع !! سال | ! جمعیت کل !! جمعیت مسلمانان!! جمعیت شیعیان !! درصد شیعیان !! منبع !! سال | ||
|- | |- | ||
| ۶۵.۸۶۵.۳۰۲|||||| ۹۵ درصد|| دائرةالمعارف امام حسین(ع) || ۲۰۰۰ | | ۶۵.۸۶۵.۳۰۲|||||| ۹۵ درصد|| دائرةالمعارف امام حسین(ع)|| ۲۰۰۰ | ||
|- | |- | ||
| ۶۶.۴۲۹.۲۸۴ || ۶۵.۱۰۰.۶۹۸ || ۵۹.۱۲۲.۰۶۲ || ۸۹ درصد || سازمان CIA || ۲۰۰۷ | | ۶۶.۴۲۹.۲۸۴|| ۶۵.۱۰۰.۶۹۸|| ۵۹.۱۲۲.۰۶۲|| ۸۹ درصد|| سازمان CIA|| ۲۰۰۷ | ||
|- | |- | ||
| ۶۹.۵۰۰.۰۰۰ || بیش از ۹۸ درصد || ۶۱.۹۲۴.۵۰۰ || ۸۹ درصد || [[مجمع جهانی اهلبیت(ع)]]|| ۲۰۰۸ | | ۶۹.۵۰۰.۰۰۰|| بیش از ۹۸ درصد|| ۶۱.۹۲۴.۵۰۰|| ۸۹ درصد|| [[مجمع جهانی اهلبیت(ع)]]|| ۲۰۰۸ | ||
|- | |- | ||
| ۷۳.۷۷۷.۰۰۰ ||||۶۶ تا ۷۱ میلیون||۹۵ - ۹۰ درصد || انجمن دین و زندگی اجتماعی «مؤسسه PEW» || ۲۰۰۹ | | ۷۳.۷۷۷.۰۰۰||||۶۶ تا ۷۱ میلیون||۹۵ - ۹۰ درصد|| انجمن دین و زندگی اجتماعی «مؤسسه PEW»|| ۲۰۰۹ | ||
|} | |} | ||
* امام علی (ع) پس از به خلافت رسیدن، مرکز حکومت خود را از مدینه به [[کوفه]] تغییر داد<ref> | * امام علی(ع) پس از به خلافت رسیدن، مرکز حکومت خود را از مدینه به [[کوفه]] تغییر داد<ref>دینوری، الاخبار الطوال، ص۱۴۳.</ref> که این مورد را میتوان از عوامل مهم گرایش ایرانیان به تشیع و اهل بیت(ع) دانست. | ||
* شهادت [[امام حسین(ع)]] نیز از عوامل مهم گرایش ایرانیان به مکتب اهل بیت(ع) و شیعه بود. پس از شهادت [[امام حسین(ع)]] دو قرائت از [[اسلام]] به وجود آمد: اسلام [[یزید بن معاویه|یزیدی]] و اسلام حسینی. [[بنی امیه]] با آن سابقه ظلمها و اعمال تبعیضها نمیتوانست در قلوب ایرانیان جایی داشته باشد و به صورت طبیعی ایرانیان به سوی امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) گرایش پیدا کردند و بعدها در سقوط بنی امیه بیشترین کمکها را نمودند. زیرا [[بنی عباس]] با [[الرضا من آل محمد|شعار حمایت]] از [[آل محمد|آل محمد(ص)]] قیام کردند. اما بعد معلوم شد که این جریان نیز با جریان اهل بیت فاصله دارد.<ref>ر.ک مدخل [[عباسیان]]</ref> | * شهادت [[امام حسین(ع)]] نیز از عوامل مهم گرایش ایرانیان به مکتب اهل بیت(ع) و شیعه بود. پس از شهادت [[امام حسین(ع)]] دو قرائت از [[اسلام]] به وجود آمد: اسلام [[یزید بن معاویه|یزیدی]] و اسلام حسینی. [[بنی امیه]] با آن سابقه ظلمها و اعمال تبعیضها نمیتوانست در قلوب ایرانیان جایی داشته باشد و به صورت طبیعی ایرانیان به سوی امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) گرایش پیدا کردند و بعدها در سقوط بنی امیه بیشترین کمکها را نمودند. زیرا [[بنی عباس]] با [[الرضا من آل محمد|شعار حمایت]] از [[آل محمد|آل محمد(ص)]] قیام کردند. اما بعد معلوم شد که این جریان نیز با جریان اهل بیت فاصله دارد.<ref>ر.ک مدخل [[عباسیان]]</ref> | ||
* حضور برخی از شاگردان [[امام صادق|امام جعفر صادق(ع)]] و سایر ائمه(ع) در ایران و دعوت ایشان به مکتب اهل بیت(ع) باعث آشنایی بیشتر ایرانیان با مذهب اهل بیت گردید. بهطوری که چندین شهر مانند [[قم]]، [[ری]]، [[سبزوار]] و [[اهواز]] در عصر ائمه، اکثریت قریب به اتفاق آنان شیعیمذهب بودند. | * حضور برخی از شاگردان [[امام صادق|امام جعفر صادق(ع)]] و سایر ائمه(ع) در ایران و دعوت ایشان به مکتب اهل بیت(ع) باعث آشنایی بیشتر ایرانیان با مذهب اهل بیت گردید. بهطوری که چندین شهر مانند [[قم]]، [[ری]]، [[سبزوار]] و [[اهواز]] در عصر ائمه، اکثریت قریب به اتفاق آنان شیعیمذهب بودند. | ||
* از دیگر عوامل مهم، هجرت بسیاری از [[امامزاده|امام زادگان]] به جهت ظلم خلفای ستمگر [[امویان|اموی]] و [[عباسیان|عباسی]] به ایران بود. این افراد برای مخفیشدن در سراسر ایران پراکنده شدند. حضور [[حضرت معصومه(س)]] در [[قم]]، علی بن موسی(ع) معروف به [[شاه چراغ]] در [[شیراز]] و [[حضرت عبدالعظیم|حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)]] در [[ری]]، از دلایل مهم روی آوری مردم ایران به سمت تشیع است. | * از دیگر عوامل مهم، هجرت بسیاری از [[امامزاده|امام زادگان]] به جهت ظلم خلفای ستمگر [[امویان|اموی]] و [[عباسیان|عباسی]] به ایران بود. این افراد برای مخفیشدن در سراسر ایران پراکنده شدند. حضور [[حضرت معصومه(س)]] در [[قم]]، علی بن موسی(ع) معروف به [[شاه چراغ]] در [[شیراز]] و [[حضرت عبدالعظیم|حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)]] در [[ری]]، از دلایل مهم روی آوری مردم ایران به سمت تشیع است. | ||
* آمدن [[امام رضا(ع)]] به [[خراسان]] در زمان حکومت [[مأمون]] خلیفه [[عباسیان|عباسی]] نیز به افزایش گرایش اهلبیتی و تشیع ایرانیان بسیار تأثیرگزار بود. یکی از دلایلی که مأمون میخواست امام رضا(ع) را ولیعهد کند، مقابله با عربهایی بود که از برادرش [[امین عباسی|امین]] حمایت میکردند. تحلیل وی این بود که با [[ولایتعهدی امام رضا (ع)]] هم ایرانیان شیعی را به سوی خود جذب خواهد کرد و هم شیعیان عرب؛ و این باعث تقویت قدرت وی و ضعف امین خواهد شد. | * آمدن [[امام رضا(ع)]] به [[خراسان]] در زمان حکومت [[مأمون]] خلیفه [[عباسیان|عباسی]] نیز به افزایش گرایش اهلبیتی و تشیع ایرانیان بسیار تأثیرگزار بود. یکی از دلایلی که مأمون میخواست امام رضا(ع) را ولیعهد کند، مقابله با عربهایی بود که از برادرش [[امین عباسی|امین]] حمایت میکردند. تحلیل وی این بود که با [[ولایتعهدی امام رضا(ع)]] هم ایرانیان شیعی را به سوی خود جذب خواهد کرد و هم شیعیان عرب؛ و این باعث تقویت قدرت وی و ضعف امین خواهد شد. | ||
* [[آل بویه]] حکومتی شیعی بود که سهم بسزایی در آشکارسازی شیعه در ایران نمود. | * [[آل بویه]] حکومتی شیعی بود که سهم بسزایی در آشکارسازی شیعه در ایران نمود. | ||
* در دوره [[ایلخانان]]، [[اولجایتو|سلطان محمد خدابنده]] برای نخستین بار به مذهب شیعه در ایران رسمیت داد و به نام امامان شیعه سکه زده و خطبه خواند.<ref>کاشانی، تاریخ اولجایتو، ۱۳۴۸ش، | * در دوره [[ایلخانان]]، [[اولجایتو|سلطان محمد خدابنده]] برای نخستین بار به مذهب شیعه در ایران رسمیت داد و به نام امامان شیعه سکه زده و خطبه خواند.<ref>کاشانی، تاریخ اولجایتو، ۱۳۴۸ش، ص۹۹ -۱۰۱</ref> در این دوره حضور [[علامه حلی]] به مدت ۱۰ سال در ایران و آزادی وی در بیان احکام و مهارت او در فقه و [[کلام]] و نیز تلاشهای [[خواجه نصیر الدین طوسی]] عامل دیگری در گسترش تشیع به شمار میآید.{{مدرک}} | ||
==حکومتهای مهم شیعی== | ==حکومتهای مهم شیعی== |