Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
کوفه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>S.bagheri |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
کوفه در [[واقعه کربلا]] نقش داشت؛ [[امام حسین(ع)]] با توجه به [[نامه‌های کوفیان به امام حسین|نامه‌های دعوت کوفیان]] عازم این شهر شد، همچنین بخش زیادی از سپاهی که در [[کربلا]] با امام حسین جنگید، اهل کوفه بودند. و تعداد فراوانی از یاران امام حسین(ع) مانند [[حبیب بن مظاهر]] که در کربلا شهید شدند نیز کوفی بودند به طوری که گفته شده بیش از دو سوم [[شهدای کربلا]]، کوفی بودند. [[امام صادق(ع)]] در آغاز حکومت [[عباسیان]] چند بار به این شهر سفر کرد و در مدت اقامت خود به بیان معارف اسلامی پرداخت. | کوفه در [[واقعه کربلا]] نقش داشت؛ [[امام حسین(ع)]] با توجه به [[نامه‌های کوفیان به امام حسین|نامه‌های دعوت کوفیان]] عازم این شهر شد، همچنین بخش زیادی از سپاهی که در [[کربلا]] با امام حسین جنگید، اهل کوفه بودند. و تعداد فراوانی از یاران امام حسین(ع) مانند [[حبیب بن مظاهر]] که در کربلا شهید شدند نیز کوفی بودند به طوری که گفته شده بیش از دو سوم [[شهدای کربلا]]، کوفی بودند. [[امام صادق(ع)]] در آغاز حکومت [[عباسیان]] چند بار به این شهر سفر کرد و در مدت اقامت خود به بیان معارف اسلامی پرداخت. | ||
شهر کوفه در دو قرن نخست هجری دارای اهمیت بود ولی پس از آن به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی از اهمیت آن کاسته شد و شهرهایی مانند [[بغداد]] و [[نجف]] دارای اهمیت شد. | شهر کوفه در دو قرن نخست هجری دارای اهمیت بود ولی پس از آن به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی از اهمیت آن کاسته شد و شهرهایی مانند [[بغداد]] و [[نجف]] دارای اهمیت شد. بر اساس [[روایات]] شیعه، کوفه در آینده مجددا مرکز توجه قرار می‌گیرد و مرکز حکومت [[حضرت مهدی(عج)]] پس از [[ظهور]] است. | ||
==اطلاعات کلی== | ==اطلاعات کلی== | ||
{{عراق}} | {{عراق}} | ||
بنابر [[روایات]]، منطقه کوفه، | بنابر [[روایات]]، منطقه کوفه، پیش از [[اسلام]]، آباد و مسکونی بوده و بعدها ویران شده است. طبق روایتی، [[حضرت نوح(ع)]] [[کشتی نوح|کشتی]] خود را در کوفه ساخت<ref>مقدسی، احسن التقاسیم، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۱۸۱.</ref> و قوم نوح در کوفه بت‌هایی گذاشته بودند.<ref>مجلسی، حیاة القلوب، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۲۷۱.</ref> این شهر در ابتدا سورستان نامیده می‌شد.<ref>«[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8140/107172/%DA%A9%D9%88%D9%81%D9%87-%D9%88-%DA%A9%D9%88%D9%81%DB%8C%D8%A7%D9%86 کوفه و کوفیان]»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref> | ||
شهر کوفه در عصر اسلامی از نو بازسازی شد. این منطقه محل اردوی دائم سپاهیان مسلمان در جریان فتوحات اسلامی بود و طبق دستور [[عمر بن خطاب]] به [[سعد بن ابی وقاص]] در سال [[سال ۱۵ هجری قمری|۱۵]]، [[سال ۱۷ هجری قمری|۱۷]] یا [[سال ۱۹ هجری قمری|۱۹]] قمری، به جایی برای اقامت مسلمانان تبدیل شد.<ref>دینوری، الأخبار الطوال، ۱۳۷۳ش، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref> بر این اساس، کوفه در نیم فرسخی غرب [[فرات]] و یک فرسخی شمال شرقی [[حیره]] (مرکز حکومت آل مَنذَر در آن زمان) بنا شد که در فاصله دو فرسخی شمال آن، نُخیله و در هشت فرسخی شمال غربی آن [[کربلا]] قرار داشت.<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ۱۳۹۱ش، ص۳۴-۳۵.</ref> از اولین اقدامات سعد بن ابی وقاص، ساخت [[مسجد کوفه]] و [[دارالاماره کوفه|دارالاماره]] در بخش مرتفع کوفه بود.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۹.</ref> کوفه در دوره عمر که همراه با فتوحات اسلامی بود، به یک پایگاه نظامی تبدیل شد که بین مدینه، مرکز دولت اسلامی، و میدان جنگ قرار گرفته بود.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۷۰ش، ص۱۲۴.</ref> | شهر کوفه در عصر اسلامی از نو بازسازی شد. این منطقه محل اردوی دائم سپاهیان مسلمان در جریان فتوحات اسلامی بود و طبق دستور [[عمر بن خطاب]] به [[سعد بن ابی وقاص]] در سال [[سال ۱۵ هجری قمری|۱۵]]، [[سال ۱۷ هجری قمری|۱۷]] یا [[سال ۱۹ هجری قمری|۱۹]] قمری، به جایی برای اقامت مسلمانان تبدیل شد.<ref>دینوری، الأخبار الطوال، ۱۳۷۳ش، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref> بر این اساس، کوفه در نیم فرسخی غرب [[فرات]] و یک فرسخی شمال شرقی [[حیره]] (مرکز حکومت آل مَنذَر در آن زمان) بنا شد که در فاصله دو فرسخی شمال آن، نُخیله و در هشت فرسخی شمال غربی آن [[کربلا]] قرار داشت.<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ۱۳۹۱ش، ص۳۴-۳۵.</ref> از اولین اقدامات سعد بن ابی وقاص، ساخت [[مسجد کوفه]] و [[دارالاماره کوفه|دارالاماره]] در بخش مرتفع کوفه بود.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۹.</ref> کوفه در دوره عمر که همراه با فتوحات اسلامی بود، به یک پایگاه نظامی تبدیل شد که بین مدینه، مرکز دولت اسلامی، و میدان جنگ قرار گرفته بود.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۷۰ش، ص۱۲۴.</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
# قبیله یمنی [[طی]].<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ص۱۲۸-۱۳۱</ref> | # قبیله یمنی [[طی]].<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ص۱۲۸-۱۳۱</ref> | ||
این ترکیب قبایل در دوره [[خلافت امام علی (ع)]] تغییر کرد و پس از آن در دوره حکومت [[زیاد بن ابیه]] در [[سال ۵۰ هجری قمری|سال ۵۰ هجری]] هم دچار تغییر شد. | این ترکیب قبایل در دوره [[خلافت امام علی(ع)]] تغییر کرد و پس از آن در دوره حکومت [[زیاد بن ابیه]] در [[سال ۵۰ هجری قمری|سال ۵۰ هجری]] هم دچار تغییر شد. | ||
بیشتر قبیله‌های عرب که در زمان گسترش قلمرو [[اسلام]] در کوفه ساکن شدند، اهل [[یمن]] بودند و بیشتر قبیله‌های یمنی به ویژه قبیله هَمدان، شیعه بوده‌اند.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش شیعه، ۱۳۸۲ش، ص۸۰.</ref> همچنین بر اساس منابع اسلامی، [[قبیله طی]] یکی از قوی‌ترین قبایل حامی حضرت علی (ع) در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفین]] در ابتدای شکل‌گیری کوفه بوده است.<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۰.</ref> | بیشتر قبیله‌های عرب که در زمان گسترش قلمرو [[اسلام]] در کوفه ساکن شدند، اهل [[یمن]] بودند و بیشتر قبیله‌های یمنی به ویژه قبیله هَمدان، شیعه بوده‌اند.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش شیعه، ۱۳۸۲ش، ص۸۰.</ref> همچنین بر اساس منابع اسلامی، [[قبیله طی]] یکی از قوی‌ترین قبایل حامی حضرت علی(ع) در جنگ‌های [[جنگ جمل|جمل]] و [[جنگ صفین|صفین]] در ابتدای شکل‌گیری کوفه بوده است.<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۰.</ref> | ||
[[خاندان اشعری]] از شیعیان حضرت علی(ع) که اصالت یمنی داشتند، از جمله قبایلی بودند که به کوفه مهاجرت کردند و به دلیل سختگیری‌های [[حجاج بن یوسف]] به شیعیان، از کوفه به [[قم]] مهاجرت کردند و با حضور آنان، قم به مرکزی برای سکونت و ترویج [[تشیع]] در [[ایران]] تبدیل شد.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۱.</ref> | [[خاندان اشعری]] از شیعیان حضرت علی(ع) که اصالت یمنی داشتند، از جمله قبایلی بودند که به کوفه مهاجرت کردند و به دلیل سختگیری‌های [[حجاج بن یوسف]] به شیعیان، از کوفه به [[قم]] مهاجرت کردند و با حضور آنان، قم به مرکزی برای سکونت و ترویج [[تشیع]] در [[ایران]] تبدیل شد.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۱.</ref> | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
هنگامی که کوفه به فرمان [[سعد بن ابی وقاص]] ساخته می‌شد، قصری در جنوب شرقی مسجد کوفه بنا نهاده شد که قصر طمار (جای بلند) خوانده شد و ابتدا اقامتگاه سعد و پس از آن محل زندگی خلفا و حاکمان کوفه بود.<ref>کریمان، «کوفه»، ج۱۴، ص۲۴۵.</ref> | هنگامی که کوفه به فرمان [[سعد بن ابی وقاص]] ساخته می‌شد، قصری در جنوب شرقی مسجد کوفه بنا نهاده شد که قصر طمار (جای بلند) خوانده شد و ابتدا اقامتگاه سعد و پس از آن محل زندگی خلفا و حاکمان کوفه بود.<ref>کریمان، «کوفه»، ج۱۴، ص۲۴۵.</ref> | ||
این قصر که دار الاماره هم خوانده می‌شود، محور رخدادهای مهمی بوده است؛ از جمله اینکه [[مسلم بن عقیل]] را به فرمان [[عبیدالله بن زیاد]] از بالای همین قصر به زیر انداختند، <ref>کریمان، «کوفه»، ج۱۴، ص۲۴۵.</ref>، [[اسیران کربلا|کاروان اسرای کربلا]] و سر [[امام حسین(ع)]] را در این قصر نزد [[عبیدالله بن زیاد]] بردند و [[حضرت زینب(س)]] و [[امام سجاد(ع)]] در این مکان با [[عبیدالله بن زیاد]] گفتگو کردند.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۳۷۷ش، ص۱۹۰-۱۹۳.</ref> این مکان همچنین محل اقامت [[مختار ثقفی]] بود و در همین قصر، | این قصر که دار الاماره هم خوانده می‌شود، محور رخدادهای مهمی بوده است؛ از جمله اینکه [[مسلم بن عقیل]] را به فرمان [[عبیدالله بن زیاد]] از بالای همین قصر به زیر انداختند،<ref>کریمان، «کوفه»، ج۱۴، ص۲۴۵.</ref>، [[اسیران کربلا|کاروان اسرای کربلا]] و سر [[امام حسین(ع)]] را در این قصر نزد [[عبیدالله بن زیاد]] بردند و [[حضرت زینب(س)]] و [[امام سجاد(ع)]] در این مکان با [[عبیدالله بن زیاد]] گفتگو کردند.<ref>سید بن طاووس، لهوف، ۱۳۷۷ش، ص۱۹۰-۱۹۳.</ref> این مکان همچنین محل اقامت [[مختار ثقفی]] بود و در همین قصر، سرِ قاتلان واقعه عاشورا به نزد مختار آورده شد. | ||
دارالاماره در [[سال ۷۱ هجری قمری|سال ۷۱ق]] به فرمان [[عبدالملک بن مروان]] تخریب شد.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۰.</ref> | دارالاماره در [[سال ۷۱ هجری قمری|سال ۷۱ق]] به فرمان [[عبدالملک بن مروان]] تخریب شد.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۰.</ref> | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
بر اساس منابع تاریخی، [[امام صادق(ع)]] در سال‌های آغازین حکومت عباسی، از سوی [[ابوالعباس سفاح|سفاح]] و [[منصور عباسی|منصور]] به عراق احضار شده و مدتی در کوفه اقامت داشته و در این فرصت، به تدریس و تبیین معارف اسلامی و مقابله با عقاید [[غلو|غلات]] پرداخته است.<ref>ثقفی، الغارات، انجمن آثار ملی، ج۲، ص۸۵۰-۸۵۶.</ref> | بر اساس منابع تاریخی، [[امام صادق(ع)]] در سال‌های آغازین حکومت عباسی، از سوی [[ابوالعباس سفاح|سفاح]] و [[منصور عباسی|منصور]] به عراق احضار شده و مدتی در کوفه اقامت داشته و در این فرصت، به تدریس و تبیین معارف اسلامی و مقابله با عقاید [[غلو|غلات]] پرداخته است.<ref>ثقفی، الغارات، انجمن آثار ملی، ج۲، ص۸۵۰-۸۵۶.</ref> | ||
کوفه در این دوره، به تدریج | کوفه در این دوره، به تدریج اهمیت سیاسی، نظامی و به دنبال آن، اقتصادی خود را از دست داد. در عصر عباسی دوم با تضعیف قدرت سیاسی بنی عباس، شهر کوفه در پی حملات قبایل بدوی و غارتگر [[عربستان]]، بویژه [[قرامطه]] و طوایف شمر و خفاجه، به شدت آسیب دید و تخریب گردید. ابن جبیر سفرنامه نویس مسلمان که در سال ۵۸۰ق، شهر کوفه را از نزدیک مشاهده کرده، درباره آن گفته است: | ||
:::کوفه | :::کوفه شهری است بزرگ و کهن‌ساز که ویرانی بسیاری بر آن دست یافته و ویرانههایش بیش از آبادیهای آن است. یکی از اسباب ویرانی کوفه وجود قبیله خفاجه در همسایگی شهر است که همواره بدان گزند رسانند.<ref>ابن جبیر، سفرنامه ابن جبیر، ۱۳۷۰ش، ص۲۵۹.</ref> | ||
حکومتهایی مانند [[آل بویه]] و [[سلجوقیان]] نیز تمایلی به بازسازی و توسعه شهر کوفه نداشتند، بویژه آنکه اهمیت سیاسی، نظامی، اقتصادی و حتی مذهبی کوفه در مقیاس بسیار وسیعتر به شهر [[بغداد]] که در سال ۱۴۵ق به وسیله [[منصور عباسی]] ساخته شده بود منتقل گردید.<ref>ایزدی، «جغرافیای تاریخی کوفه»، ص۸۲.</ref> | |||
==مرکز خلافت اسلامی== | ==مرکز خلافت اسلامی== | ||
کوفه پس از تأسیس به علّت آب و هوای خوش و نزدیکی به فرات و وضعیت اقتصادی مناسبی که از راه غنایم و خراج سرزمین‌های فتح شده کسب نموده بود، پذیرای مهاجرت اقوام و گروه‌های مختلف از قلمرو اسلامی آن روز شد. این مهاجرت‌ها به‌خصوص در [[سال ۳۶ قمری]] که حضرت علی(ع) کوفه را پایتخت خلافت اسلامی قرار داد شدّت بیشتری گرفت و تنها تعداد سپاهیان کوفی در [[جنگ صفین]]، بالغ بر ۶۵ هزار نفر ذکر شده است<ref>طبری، | کوفه پس از تأسیس به علّت آب و هوای خوش و نزدیکی به فرات و وضعیت اقتصادی مناسبی که از راه غنایم و خراج سرزمین‌های فتح شده کسب نموده بود، پذیرای مهاجرت اقوام و گروه‌های مختلف از قلمرو اسلامی آن روز شد. این مهاجرت‌ها به‌خصوص در [[سال ۳۶ قمری]] که حضرت علی(ع) کوفه را پایتخت خلافت اسلامی قرار داد شدّت بیشتری گرفت و تنها تعداد سپاهیان کوفی در [[جنگ صفین]]، بالغ بر ۶۵ هزار نفر ذکر شده است<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، بیروت، ج۵، ص۸۰.</ref> که برخی محققان با احتساب خانواده آنان و نیز افرادی که در جنگ شرکت نکرده‌اند، شمار اینان را ۱۵۰ هزار نفر دانسته‌اند. با این حال برخی گزارش‌های تاریخی، شمار لشکریان امام علی در جنگ صفین را ۹۰ هزار نفر گزارش کرده‌اند.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۷۱.</ref> | ||
پس از حرکت اصحاب [[جنگ جمل|جمل]] به سوی [[بصره]]، [[امام علی(ع)]] در [[سال ۳۶ قمری]] با هزار مرد جنگی اهل [[مدینه]]، به سوی [[عراق]] حرکت کرد. ده یا دوازده هزار نفر از اهالی کوفه نیز برای مقابله با پیمان‌شکنان، به سپاه امام علی(ع) پیوستند.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۳۵.</ref> امام علی(ع) پس از پیروزی در برابر اصحاب جمل، به کوفه رفت<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۷.</ref> و آنجا را مرکز [[خلافت]] اسلامی قرار داد.<ref>یوسف خلیف، | پس از حرکت اصحاب [[جنگ جمل|جمل]] به سوی [[بصره]]، [[امام علی(ع)]] در [[سال ۳۶ قمری]] با هزار مرد جنگی اهل [[مدینه]]، به سوی [[عراق]] حرکت کرد. ده یا دوازده هزار نفر از اهالی کوفه نیز برای مقابله با پیمان‌شکنان، به سپاه امام علی(ع) پیوستند.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۳۵.</ref> امام علی(ع) پس از پیروزی در برابر اصحاب جمل، به کوفه رفت<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۷.</ref> و آنجا را مرکز [[خلافت]] اسلامی قرار داد.<ref>یوسف خلیف، حیاة الشعر فی الکوفه، ص۵۴.</ref> | ||
برخی محققان، دلایل انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت اسلامی از سوی امام علی(ع) را توانایی کوفه در مقابله با تجاوزها، برتری‌های اقتصادی نسبت به مدینه و حجاز، و همچنین اطاعت بیشتر مردم کوفه از امام علی(ع) دانسته‌اند. روحیه رفاه‌طلبی مردم مدینه و دور شدن از روحیات معنوی، و همچنین سکونت یاران پیامبر در کوفه، و نیز اشراف کوفه به حجاز، شام و مصر، | برخی محققان، دلایل انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت اسلامی از سوی امام علی(ع) را توانایی کوفه در مقابله با تجاوزها، برتری‌های اقتصادی نسبت به مدینه و حجاز، و همچنین اطاعت بیشتر مردم کوفه از امام علی(ع) دانسته‌اند. روحیه رفاه‌طلبی مردم مدینه و دور شدن از روحیات معنوی، و همچنین سکونت یاران پیامبر در کوفه، و نیز اشراف کوفه به حجاز، شام و مصر، برخی دیگر از این دلایل دانسته شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/magazine/view/6440/7046/85445 ناصح ستوده، «علل انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت از سوی حضرت علی(ع)».]، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref> | ||
{{ | {{وسط‌چین}}'''فرمانداران کوفه از ابتدای تاسیس تا شهادت امام علی(ع)'''.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۳۰۸-۳۰۹.</ref>{{پایان}} | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
! فرماندار !! دوره فرمانداری | ! فرماندار !! دوره فرمانداری | ||
|- | |- | ||
|[[سعد بن ابی وقاص]] || در ابتدای تاسیس کوفه، [[عمر بن خطاب]] وی را به حکومت این شهر منصوب کرد؛ [[عثمان]] نیز مدتی او را در این سمت منصوب وسپس او را عزل کرد. | |[[سعد بن ابی وقاص]]|| در ابتدای تاسیس کوفه، [[عمر بن خطاب]] وی را به حکومت این شهر منصوب کرد؛ [[عثمان]] نیز مدتی او را در این سمت منصوب وسپس او را عزل کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[مغیرة بن شعبه]] || عمر بن خطاب او را منصوب و عثمان او را عزل کرد، چون [[معاویه]] عهده‌دار [[خلافت]] شد، مغیرة را به حکومت کوفه گمارد و او پیوسته در کوفه بود تا این که در [[سال ۵۰ هجری قمری|سال ۵۰ قمری]] در گذشت. | | [[مغیرة بن شعبه]]|| عمر بن خطاب او را منصوب و عثمان او را عزل کرد، چون [[معاویه]] عهده‌دار [[خلافت]] شد، مغیرة را به حکومت کوفه گمارد و او پیوسته در کوفه بود تا این که در [[سال ۵۰ هجری قمری|سال ۵۰ قمری]] در گذشت. | ||
|- | |- | ||
| [[عمار بن یاسر]] || عمر او را به زمامداری کوفه گمارد. | | [[عمار بن یاسر]]|| عمر او را به زمامداری کوفه گمارد. | ||
|- | |- | ||
| [[ولید بن عقبه]] || عثمان در [[سال ۲۵ هجری قمری|سال ۲۵ قمری]] پس از [[سعد بن ابی وقاص]]، او را به حکومت گمارد. | | [[ولید بن عقبه]]|| عثمان در [[سال ۲۵ هجری قمری|سال ۲۵ قمری]] پس از [[سعد بن ابی وقاص]]، او را به حکومت گمارد. | ||
|- | |- | ||
| [[سعید بن العاص]] || [[عثمان]] بعد از بر کنار کردن [[ولید بن عقبه]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد و مردم کوفه در [[سال ۳۴ هجری قمری|سال ۳۴ قمری]] او را بیرون کردند و خواستند [[ابو موسی اشعری]] حاکم کوفه شود، لذا نامه‌ای به عثمان نوشتند. او نیز ابو موسی اشعری را منصوب کرد. | | [[سعید بن العاص]]|| [[عثمان]] بعد از بر کنار کردن [[ولید بن عقبه]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد و مردم کوفه در [[سال ۳۴ هجری قمری|سال ۳۴ قمری]] او را بیرون کردند و خواستند [[ابو موسی اشعری]] حاکم کوفه شود، لذا نامه‌ای به عثمان نوشتند. او نیز ابو موسی اشعری را منصوب کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[ابو موسی اشعری]] || در [[سال ۱۷ هجری قمری|سال ۱۷ قمری]] [[عمر بن خطاب|عمر]]، او را به حکومت [[بصره]] گمارد و چون [[عثمان]] به زمامداری رسید، وی را در این مقام ابقا و سپس عزل کرد. ابو موسی به کوفه رفت. مردم کوفه پس از اینکه سعید بن العاص را اخراج کردند، از عثمان خواستند تا ابو موسی را به زمامداری کوفه بگمارد، عثمان نیز او را به حکومت کوفه منصوب کرد. ابو موسی تا زمان کشته شدن عثمان در کوفه باقی ماند، چون [[حضرت علی(ع)]] به خلافت رسید، او را در این منصب ابقا فرمود و پس از مدتی [[جنگ جمل]] پیش آمد و حضرت علی (ع) شخصی را نزد مردم کوفه فرستاد تا از آنها بخواهد ایشان را در [[جنگ جمل]] یاری کنند. ولی ابو موسی از آنها خواست تا از جنگ خودداری کنند لذا [[حضرت علی(ع)]] او را از کار بر کنار کرد. | | [[ابو موسی اشعری]]|| در [[سال ۱۷ هجری قمری|سال ۱۷ قمری]] [[عمر بن خطاب|عمر]]، او را به حکومت [[بصره]] گمارد و چون [[عثمان]] به زمامداری رسید، وی را در این مقام ابقا و سپس عزل کرد. ابو موسی به کوفه رفت. مردم کوفه پس از اینکه سعید بن العاص را اخراج کردند، از عثمان خواستند تا ابو موسی را به زمامداری کوفه بگمارد، عثمان نیز او را به حکومت کوفه منصوب کرد. ابو موسی تا زمان کشته شدن عثمان در کوفه باقی ماند، چون [[حضرت علی(ع)]] به خلافت رسید، او را در این منصب ابقا فرمود و پس از مدتی [[جنگ جمل]] پیش آمد و حضرت علی(ع) شخصی را نزد مردم کوفه فرستاد تا از آنها بخواهد ایشان را در [[جنگ جمل]] یاری کنند. ولی ابو موسی از آنها خواست تا از جنگ خودداری کنند لذا [[حضرت علی(ع)]] او را از کار بر کنار کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عقبه بن عمرو]] || [[حضرت علی(ع)]] وی را جانشین خود در کوفه قرار داد و هنگامی که به [[جنگ صفین]] رفت او را عزل کرد. | | [[عقبه بن عمرو]]|| [[حضرت علی(ع)]] وی را جانشین خود در کوفه قرار داد و هنگامی که به [[جنگ صفین]] رفت او را عزل کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عمارة بن شهاب]] || در [[سال ۳۶ قمری]] کارگزار حضرت علی (ع) در کوفه بود. | | [[عمارة بن شهاب]]|| در [[سال ۳۶ قمری]] کارگزار حضرت علی(ع) در کوفه بود. | ||
|} | |} | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
{{اصلی|نامه‌های کوفیان به امام حسین}} | {{اصلی|نامه‌های کوفیان به امام حسین}} | ||
شهر کوفه، یکی از مهمترین و اثرگذارترین شهرها در واقعه کربلا بوده است. پس از مرگ [[معاویه]] در [[سال ۶۰ هجری قمری]]، بسیاری از مردم و بزرگان کوفه نامه‌هایی به [[امام حسین(ع)]] نوشته و امام سوم شیعیان را به کوفه دعوت کردند تا حکومت این شهر را در دست گیرد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۳۷-۳۹.</ref> با افزایش تعداد نامه‌ها، امام حسین(ع) به طرف کوفه حرکت کرد ولی [[ابن زیاد]] که والی کوفه شده بود، با تهدید و تطمیع، مردم را از گرد [[مسلم بن عقیل]] نماینده امام حسین پراکنده کرد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۸۰-۸۱.</ref> و از سوی دیگر سپاه کوفه را به فرماندهی [[عمر بن سعد]] برای مقابله با امام فرستاد و بدین ترتیب [[واقعه کربلا]] رخ داد. از سوی دیگر، تعداد فراوانی از یاران امام حسین(ع) مانند [[حبیب بن مظاهر]] که در کربلا شهید شدند نیز کوفی بودند به طوری که علی اکبر ذاکری، پژوهشگر تاریخ و [[سیره]] [[اهل بیت(ع)]] گفته است که تعداد ۶۶ نفر از [[شهدای کربلا]] و | شهر کوفه، یکی از مهمترین و اثرگذارترین شهرها در واقعه کربلا بوده است. پس از مرگ [[معاویه]] در [[سال ۶۰ هجری قمری]]، بسیاری از مردم و بزرگان کوفه نامه‌هایی به [[امام حسین(ع)]] نوشته و امام سوم شیعیان را به کوفه دعوت کردند تا حکومت این شهر را در دست گیرد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۳۷-۳۹.</ref> با افزایش تعداد نامه‌ها، امام حسین(ع) به طرف کوفه حرکت کرد ولی [[ابن زیاد]] که والی کوفه شده بود، با تهدید و تطمیع، مردم را از گرد [[مسلم بن عقیل]] نماینده امام حسین پراکنده کرد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۸۰-۸۱.</ref> و از سوی دیگر سپاه کوفه را به فرماندهی [[عمر بن سعد]] برای مقابله با امام فرستاد و بدین ترتیب [[واقعه کربلا]] رخ داد. از سوی دیگر، تعداد فراوانی از یاران امام حسین(ع) مانند [[حبیب بن مظاهر]] که در کربلا شهید شدند نیز کوفی بودند به طوری که علی اکبر ذاکری، پژوهشگر تاریخ و [[سیره]] [[اهل بیت(ع)]] گفته است که تعداد ۶۶ نفر از [[شهدای کربلا]] و | ||
بیش از دو سوم [[یاران امام حسین(ع)]]، کوفی بودند.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=66a2295c-8ec0-468e-a62e-b041fd56cfab&LayoutID=06046a5b-61b6-48d3-902e-457a12bd4aa4&CategoryID=5976020a-1a01-465d-be38-c5b36cfdd506 ضرورت شناخت | بیش از دو سوم [[یاران امام حسین(ع)]]، کوفی بودند.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=66a2295c-8ec0-468e-a62e-b041fd56cfab&LayoutID=06046a5b-61b6-48d3-902e-457a12bd4aa4&CategoryID=5976020a-1a01-465d-be38-c5b36cfdd506 ضرورت شناخت یاران امام حسین(ع) در تحلیل تاریخ دینی و سیاسی آن زمان چیست؟]»، وبگاه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.</ref> | ||
شهر کوفه در سال‌های منتهی به [[واقعه کربلا]]، محل زندگی گروه‌ها و قبایل مختلفی بود؛ تعداد قابل توجهی از کوفیان، شیعه و علاقمند به اهل بیت بودند، هواداران بنی‌امیه به رهبری افرادی مانند [[عمرو بن حجاج]]، [[یزید بن حارث بن رویم شیبانی|یزید بن حرث]]، [[عمرو بن حریث]]، عبدالله بن مسلم، و [[عمر بن سعد]]، بخش دیگری از ساکنان کوفه بودند. بخش مهم دیگری از ساکنان کوفه، گروه‌هایی از نسل بردگان و [[موالی]] بودند که بر اساس منابع تاریخی، ۲۰ هزار جنگجو داشته‌اند و «الحمراء» خوانده می‌شده‌اند. بخش دیگری از مردم کوفه، «بی‌تفاوت‌ها» خوانده شده‌اند که ابتدا امام حسین(ع) را به کوفه دعوت کردند اما پس از سخت شدن شرایط، به سپاه یزید پیوستند.<ref>شیخیان، «رفتار شناسی مردم کوفه در نهضت حسینی»، ص۴۵۶-۴۵۸.</ref> | شهر کوفه در سال‌های منتهی به [[واقعه کربلا]]، محل زندگی گروه‌ها و قبایل مختلفی بود؛ تعداد قابل توجهی از کوفیان، شیعه و علاقمند به اهل بیت بودند، هواداران بنی‌امیه به رهبری افرادی مانند [[عمرو بن حجاج]]، [[یزید بن حارث بن رویم شیبانی|یزید بن حرث]]، [[عمرو بن حریث]]، عبدالله بن مسلم، و [[عمر بن سعد]]، بخش دیگری از ساکنان کوفه بودند. بخش مهم دیگری از ساکنان کوفه، گروه‌هایی از نسل بردگان و [[موالی]] بودند که بر اساس منابع تاریخی، ۲۰ هزار جنگجو داشته‌اند و «الحمراء» خوانده می‌شده‌اند. بخش دیگری از مردم کوفه، «بی‌تفاوت‌ها» خوانده شده‌اند که ابتدا امام حسین(ع) را به کوفه دعوت کردند اما پس از سخت شدن شرایط، به سپاه یزید پیوستند.<ref>شیخیان، «رفتار شناسی مردم کوفه در نهضت حسینی»، ص۴۵۶-۴۵۸.</ref> | ||
شهر کوفه در دوره [[اموی]]، پس از فتوحات در [[ایران]] و [[ماوراءالنهر]]، تبدیل به پایگاه | شهر کوفه در دوره [[اموی]]، پس از فتوحات در [[ایران]] و [[ماوراءالنهر]]، تبدیل به پایگاه سیاسی - نظامی حکومت اموی در بینالنهرین و همچنین مرکزی برای کنترل و نظارت بر این سرزمین‌ها شد و حاکم عراقین، یعنی بصره و کوفه، حاکم اصلی ایران به شمار می‌آمد. به همین دلیل اهمیت نظامی - سیاسی و در نتیجه رونق اقتصادی کوفه در این دوره با توجه به فتوحات افزایش یافت. تاثیر این رونق اقتصادی در دوران حکومت خالد بن عبدالله قسری بر عراق نمایان شد، به دستور او بازارهای زیادی ساخته و برای هر صنفی از بازرگانان، غرفه‌هایی در نظر گرفته شد و اجاره این اماکن تجاری، صرف ده هزار نیروی جنگی می‌شد که در کوفه به سر می‌بردند.<ref>یعقوبی، البلدان، ۱۴۲۲ق، ص۱۴۹.</ref> | ||
==قیام‌های شیعی== | ==قیام‌های شیعی== | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
*'''پیدایش قرامطه''' | *'''پیدایش قرامطه''' | ||
{{اصلی|قرامطه}} | {{اصلی|قرامطه}} | ||
بیشتر گزارش‌های تاریخی، ریشه پیدایش قرامطه را به فعالیت‌های یکی از داعیان و پیروان [[اسماعیلیه]] به نام حمدان بن اشعث مشهور به قرمط نسبت می‌دهند که فعالیت تبلیغی خود را در کوفه آغاز کرد.<ref>ابن | بیشتر گزارش‌های تاریخی، ریشه پیدایش قرامطه را به فعالیت‌های یکی از داعیان و پیروان [[اسماعیلیه]] به نام حمدان بن اشعث مشهور به قرمط نسبت می‌دهند که فعالیت تبلیغی خود را در کوفه آغاز کرد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۷، ص۴۴۷.</ref> | ||
در سال ۳۱۷ق قرامطه با حمله به [[مکه]]، [[حجرالاسود]] را همراه خود بردند. در سال ۳۳۹ق در جریان بازگرداندن [[حجرالاسود]] به [[مکه]]، ابتدا آن را به کوفه آوردند و به ستون هفتم [[مسجد کوفه]] آویختند تا مردم آن را ببینند.<ref>ابن | در سال ۳۱۷ق قرامطه با حمله به [[مکه]]، [[حجرالاسود]] را همراه خود بردند. در سال ۳۳۹ق در جریان بازگرداندن [[حجرالاسود]] به [[مکه]]، ابتدا آن را به کوفه آوردند و به ستون هفتم [[مسجد کوفه]] آویختند تا مردم آن را ببینند.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر، ج۱۱، ص۲۲۳.</ref> | ||
{{ | {{وسط‌چین}}'''فرمانداران کوفه از شهادت امام علی(ع) تا پایان قیام مختار'''.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ۱۳۸۱ش، ص۳۰۹-۳۱۱.</ref>{{پایان}} | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
! فرمانداران !! دوره فرمانداری | ! فرمانداران !! دوره فرمانداری | ||
|- | |- | ||
| [[زیاد ابن ابیه]] || [[معاویه]] او را به حکومت [[بصره]] و کوفه گمارد، و تازمان مرگ در [[سال ۵۳ قمری|سال ۵۳ قمری]] عهده‌دار حکومت آنجا بود. | | [[زیاد ابن ابیه]]|| [[معاویه]] او را به حکومت [[بصره]] و کوفه گمارد، و تازمان مرگ در [[سال ۵۳ قمری|سال ۵۳ قمری]] عهده‌دار حکومت آنجا بود. | ||
|- | |- | ||
| [[ضحاک بن قیس]] || در [[سال ۵۳ قمری]] [[معاویه]] پس از مرگ [[زیاد بن ابیه]]، او را منصوب کرد. او نیز رفت و مردم را به بیعت با [[عبدالله بن زبیر]] دعوت کرد و با [[مروان بن حکم]] جنگید و در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] در مرج راهط کشته شد. | | [[ضحاک بن قیس]]|| در [[سال ۵۳ قمری]] [[معاویه]] پس از مرگ [[زیاد بن ابیه]]، او را منصوب کرد. او نیز رفت و مردم را به بیعت با [[عبدالله بن زبیر]] دعوت کرد و با [[مروان بن حکم]] جنگید و در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] در مرج راهط کشته شد. | ||
|- | |- | ||
| [[سعد بن زید]] || او از قبیله [[خزاعه]] بود. معاویه، او را منصوب کرد. | | [[سعد بن زید]]|| او از قبیله [[خزاعه]] بود. معاویه، او را منصوب کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عبد الرحمن بن عبدالله]] ||وی فرزند ام حکم، خواهر [[معاویه بن ابی سفیان]] بود. دایی‌اش معاویه در [[سال ۵۷ قمری]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد. او اخلاق پسندیده‌ای نداشت لذا مردم کوفه او را بیرون کردند. | | [[عبد الرحمن بن عبدالله]]||وی فرزند ام حکم، خواهر [[معاویه بن ابی سفیان]] بود. دایی‌اش معاویه در [[سال ۵۷ قمری]] او را به حکومت کوفه منصوب کرد. او اخلاق پسندیده‌ای نداشت لذا مردم کوفه او را بیرون کردند. | ||
|- | |- | ||
| [[نعمان بن بشیر]] || وی آخرین کسی به شمار می‌رود که از سوی [[معاویه بن ابی سفیان]]، عهده‌دار زمامداری کوفه شد. وی در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] به قتل رسید. | | [[نعمان بن بشیر]]|| وی آخرین کسی به شمار می‌رود که از سوی [[معاویه بن ابی سفیان]]، عهده‌دار زمامداری کوفه شد. وی در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ قمری]] به قتل رسید. | ||
|- | |- | ||
| [[عبید الله بن زیاد]] || [[یزید بن معاویه]] زمانی او را به حکومت کوفه منصوب کرد، که در [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ قمری]] [[مسلم بن عقیل]] به منظور دعوت مردم برای یاری رساندن [[امام حسین(ع)]] به کوفه آمد. | | [[عبید الله بن زیاد]]|| [[یزید بن معاویه]] زمانی او را به حکومت کوفه منصوب کرد، که در [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ قمری]] [[مسلم بن عقیل]] به منظور دعوت مردم برای یاری رساندن [[امام حسین(ع)]] به کوفه آمد. | ||
|- | |- | ||
| [[عمرو بن حریث]] || وی از سوی [[زیاد بن ابیه]]، عهده‌دار حکومت کوفه شد و هر گاه زیاد از کوفه بیرون می‌رفت، او را جانشین خود قرار می‌داد، وی جانشین [[عبیدالله بن زیاد]] نیز بود. | | [[عمرو بن حریث]]|| وی از سوی [[زیاد بن ابیه]]، عهده‌دار حکومت کوفه شد و هر گاه زیاد از کوفه بیرون می‌رفت، او را جانشین خود قرار می‌داد، وی جانشین [[عبیدالله بن زیاد]] نیز بود. | ||
|- | |- | ||
| [[عامر بن مسعود]] || او پس از مرگ [[یزید]] به انتخاب مردم کوفه، زمامداری کوفه را به دست گرفت، تا اینکه عبدالله بن زبیر به عنوان [[خلیفه]] تعیین شد. و وی از طرف [[عبدالله بن زبیر]] به حکومت کوفه منصوب شد. | | [[عامر بن مسعود]]|| او پس از مرگ [[یزید]] به انتخاب مردم کوفه، زمامداری کوفه را به دست گرفت، تا اینکه عبدالله بن زبیر به عنوان [[خلیفه]] تعیین شد. و وی از طرف [[عبدالله بن زبیر]] به حکومت کوفه منصوب شد. | ||
|- | |- | ||
| [[عبد الله بن یزید]] || وی از سوی عبدالله بن زبیر به حکومت [[مکه]] رسید، سپس زمامداری کوفه را به وی واگذار کرد. | | [[عبد الله بن یزید]]|| وی از سوی عبدالله بن زبیر به حکومت [[مکه]] رسید، سپس زمامداری کوفه را به وی واگذار کرد. | ||
|- | |- | ||
| [[عبدالله بن مطیع]] || عبدالله بن زبیر او را به حکومت کوفه منصوب کرد، و [[مختار]] او را از کوفه بیرون کرد وی به مکه بازگشت. | | [[عبدالله بن مطیع]]|| عبدالله بن زبیر او را به حکومت کوفه منصوب کرد، و [[مختار]] او را از کوفه بیرون کرد وی به مکه بازگشت. | ||
|- | |- | ||
| [[مختار بن ابوعبید ثقفی]] || با شکست [[عبدالله بن مطیع]] حاکم کوفه شد و هر گاه مختار به [[مداین]] می‌رفت [[سائب بن مالک اشعری]] را به حکومت کوفه می‌گمارد. | | [[مختار بن ابوعبید ثقفی]]|| با شکست [[عبدالله بن مطیع]] حاکم کوفه شد و هر گاه مختار به [[مداین]] می‌رفت [[سائب بن مالک اشعری]] را به حکومت کوفه می‌گمارد. | ||
|- | |- | ||
| [[مصعب بن زبیر]] || در ۶۷ ه.ق [[عبدالله بن زبیر]] او را به حکمرانی [[بصره]] گمارد، سپس با شکست دادن مختار حکمرانی کوفه را نیز به او واگذار کرد. | | [[مصعب بن زبیر]]|| در ۶۷ ه.ق [[عبدالله بن زبیر]] او را به حکمرانی [[بصره]] گمارد، سپس با شکست دادن مختار حکمرانی کوفه را نیز به او واگذار کرد. | ||
|} | |} | ||
| خط ۲۱۷: | خط ۲۱۷: | ||
از اولین مکان‌هایی که [[سعد بن ابی وقاص]] در کوفه بنا نهاد [[مسجد کوفه]] بود. این مسجد جایگاه خطابه‌ها و قضاوت‌های [[حضرت علی(ع)]] بود که اکنون جایگاه [[قضاوت]] آن حضرت به نام [[دکة القضا]] معروف است. و آن حضرت با ضربه شمشیر [[ابن ملجم مرادی]] در این مکان مجروح و به [[شهادت]] رسید. | از اولین مکان‌هایی که [[سعد بن ابی وقاص]] در کوفه بنا نهاد [[مسجد کوفه]] بود. این مسجد جایگاه خطابه‌ها و قضاوت‌های [[حضرت علی(ع)]] بود که اکنون جایگاه [[قضاوت]] آن حضرت به نام [[دکة القضا]] معروف است. و آن حضرت با ضربه شمشیر [[ابن ملجم مرادی]] در این مکان مجروح و به [[شهادت]] رسید. | ||
[[مسجد کوفه]] بر دیگر مساجد به جز [[مسجدالحرام]] و [[مسجدالنبی]] فضیلت دارد<ref>طباطبایی یزدی، عروة الوثقی، دارالکتب الاسلامیه، ص۲۰۱.</ref> و مرکز [[قضاوت]] [[امام زمان(عج)]] | [[مسجد کوفه]] بر دیگر مساجد به جز [[مسجدالحرام]] و [[مسجدالنبی]] فضیلت دارد<ref>طباطبایی یزدی، عروة الوثقی، دارالکتب الاسلامیه، ص۲۰۱.</ref> و مرکز [[قضاوت]] [[امام زمان(عج)]] خواهد بود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۳، ص۱۱.</ref> [[مسافر]] می‌تواند [[نماز]] را در مسجد کوفه تمام یا شکسته بخواند.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، دارالکتب الاسلامیه، ص۳۴۷.</ref> | ||
'''مسجد سهله''' | '''مسجد سهله''' | ||
| خط ۲۲۹: | خط ۲۲۹: | ||
'''مساجد ملعونه:''' | '''مساجد ملعونه:''' | ||
مساجدی هستند که به منظور مقابله با [[حضرت علی(ع)]] و به صورت [[مسجد ضرار]] بنا شده بود. در روایتی از [[امام باقر(ع)]] چنین آمده است که چهار [[مسجد]] نیز بعد از [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] به شکرانه پیروزی لشکر کوفه بر آن حضرت تجدید بنا شد از این رو این مساجد [[لعن]] مضاعف دارند. از این مساجد ملعونه هم اکنون هیچ اثری باقی نمانده است.<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ۱۳۹۱ش، | مساجدی هستند که به منظور مقابله با [[حضرت علی(ع)]] و به صورت [[مسجد ضرار]] بنا شده بود. در روایتی از [[امام باقر(ع)]] چنین آمده است که چهار [[مسجد]] نیز بعد از [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] به شکرانه پیروزی لشکر کوفه بر آن حضرت تجدید بنا شد از این رو این مساجد [[لعن]] مضاعف دارند. از این مساجد ملعونه هم اکنون هیچ اثری باقی نمانده است.<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ۱۳۹۱ش، ص۱۴۴-۱۳۷.</ref> | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
#[[مسجد اشعث بن قیس کندی]] | #[[مسجد اشعث بن قیس کندی]] | ||
| خط ۲۵۴: | خط ۲۵۴: | ||
مدرسه حدیثی کوفه در دوره [[خلیفه دوم]] و توسط [[اهل سنت]] آغاز شد و نقل احادیث نبوی در آن گسترش یافت و به رقیبی برای مدرسه حدیثی مدینه تبدیل شد، اما حضور شیعیان در کوفه، باعث تنوع و پویایی جریان نقل حدیث در این شهر شد. [[خاندان اعین|خاندان کوفی اعین]]، از پیروان [[امام باقر(ع)]]، نقشی جدی در مکتب حدیثی شیعه در کوفه داشتند. در میان اصحاب امام صادق(ع) هم کوفیان فراوانی به چشم می‌خورد که شیخ طوسی در کتاب رجال خود، ده‌ها مورد از این محدثان را نام برده است. | مدرسه حدیثی کوفه در دوره [[خلیفه دوم]] و توسط [[اهل سنت]] آغاز شد و نقل احادیث نبوی در آن گسترش یافت و به رقیبی برای مدرسه حدیثی مدینه تبدیل شد، اما حضور شیعیان در کوفه، باعث تنوع و پویایی جریان نقل حدیث در این شهر شد. [[خاندان اعین|خاندان کوفی اعین]]، از پیروان [[امام باقر(ع)]]، نقشی جدی در مکتب حدیثی شیعه در کوفه داشتند. در میان اصحاب امام صادق(ع) هم کوفیان فراوانی به چشم می‌خورد که شیخ طوسی در کتاب رجال خود، ده‌ها مورد از این محدثان را نام برده است. | ||
برخی از محققان معتقدند بخش عمده‌ای از ۶۶۰۰ کتابی که [[شیخ حر عاملی]] در [[وسائل الشیعه]]، تدوین آنها را به قدمای شیعه اثنی عشری که معاصر ائمه(ع) بوده‌اند نسبت می‌دهد، توسط محدّثان کوفی تدوین شده است. [[اصول اربعمأة]]، ثمره تدوین همین آثار حدیثی دانسته شده است.<ref>جباری، «نگاهی به مکاتب حدیثی شیعه در | برخی از محققان معتقدند بخش عمده‌ای از ۶۶۰۰ کتابی که [[شیخ حر عاملی]] در [[وسائل الشیعه]]، تدوین آنها را به قدمای شیعه اثنی عشری که معاصر ائمه(ع) بوده‌اند نسبت می‌دهد، توسط محدّثان کوفی تدوین شده است. [[اصول اربعمأة]]، ثمره تدوین همین آثار حدیثی دانسته شده است.<ref>جباری، «نگاهی به مکاتب حدیثی شیعه در سده‌های اولیه»، ص۵۹.</ref> | ||
علاوه بر علوم فقهی و حدیثی، دانش نحو هم در کوفه دارای اهمیت بوده و مکتب نحوی کوفه در برابر مکتب بصره، دو پایگاه اساسی علم نحو بوده‌اند. چنانکه [[سید محسن امین]] در [[اعیان الشیعه]] گفته، بانیان اول علم نحو در بصره و کوفه، علمای [[شیعه]] بوده‌اند.<ref>مهاجرانی، «تاریخ صرف و نحو»، ص۱۰۱.</ref> | علاوه بر علوم فقهی و حدیثی، دانش نحو هم در کوفه دارای اهمیت بوده و مکتب نحوی کوفه در برابر مکتب بصره، دو پایگاه اساسی علم نحو بوده‌اند. چنانکه [[سید محسن امین]] در [[اعیان الشیعه]] گفته، بانیان اول علم نحو در بصره و کوفه، علمای [[شیعه]] بوده‌اند.<ref>مهاجرانی، «تاریخ صرف و نحو»، ص۱۰۱.</ref> | ||
| خط ۲۶۰: | خط ۲۶۰: | ||
[[پرونده:بخشی از سوره فاطر به خط کوفی متعلق به اواخر قرن هشتم میلادی (دوم هجری).JPG|بندانگشتی|بخشی از [[سوره فاطر]] به خط کوفی متعلق به اواخر قرن هشتم میلادی (دوم هجری)]] | [[پرونده:بخشی از سوره فاطر به خط کوفی متعلق به اواخر قرن هشتم میلادی (دوم هجری).JPG|بندانگشتی|بخشی از [[سوره فاطر]] به خط کوفی متعلق به اواخر قرن هشتم میلادی (دوم هجری)]] | ||
خط کوفی، ده‌ها سال خط غالب در میان اقوام عرب بوده و در [[قرآن]]، نامه‌ها و | خط کوفی، ده‌ها سال خط غالب در میان اقوام عرب بوده و در [[قرآن]]، نامه‌ها و سکههای [[درهم]] و دینار، مورد استفاده قرار می‌گرفته است.<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ۱۳۹۱ش، ص۳۳۰-۳۲۷.</ref> | ||
==شهر کوفه در روایات== | ==شهر کوفه در روایات== | ||
| خط ۲۷۶: | خط ۲۷۶: | ||
* [http://www.hawzah.net/fa/magazine/view/6440/7046/85445 ناصح ستوده، «علل انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت از سوی حضرت علی(ع)».]، پایگاه اطلاع رسانی حوزه. | * [http://www.hawzah.net/fa/magazine/view/6440/7046/85445 ناصح ستوده، «علل انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت از سوی حضرت علی(ع)».]، پایگاه اطلاع رسانی حوزه. | ||
* [http://burathanews.com/arabic/studies/212977 خبرگزاری براثا] | * [http://burathanews.com/arabic/studies/212977 خبرگزاری براثا] | ||
* «[http://www.isca.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=66a2295c-8ec0-468e-a62e-b041fd56cfab&LayoutID=06046a5b-61b6-48d3-902e-457a12bd4aa4&CategoryID=5976020a-1a01-465d-be38-c5b36cfdd506 ضرورت شناخت | * «[http://www.isca.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=66a2295c-8ec0-468e-a62e-b041fd56cfab&LayoutID=06046a5b-61b6-48d3-902e-457a12bd4aa4&CategoryID=5976020a-1a01-465d-be38-c5b36cfdd506 ضرورت شناخت یاران امام حسین(ع) در تحلیل تاریخ دینی و سیاسی آن زمان چیست؟]»، وبگاه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. | ||
* ابن الاثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت،دار الصادر، ۱۳۸۵ق. | * ابن الاثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت،دار الصادر، ۱۳۸۵ق. | ||
* ابن جبیر، سفرنامه ابن جبیر، ترجمه پرویز اتابکی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۰ش. | * ابن جبیر، سفرنامه ابن جبیر، ترجمه پرویز اتابکی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۰ش. | ||
| خط ۳۲۱: | خط ۳۲۱: | ||
{{شهرهای مقدس شیعیان}} | {{شهرهای مقدس شیعیان}} | ||
{{اسیران کربلا}} | {{اسیران کربلا}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | <onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||