پرش به محتوا

افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ سپتامبر ۲۰۲۱
جز
imported>Fayaz
imported>Fayaz
خط ۹۶: خط ۹۶:
[[معاویه]] در [[سال ۴۷ قمری]] دستور حمله به غوریان (ساکنان هزاره‌جات کنونی) را به اتهام ارتداد صادر کرد؛ چرا که آنها از دستور معاویه در [[لعن امام علی|سب امام علی (ع)]] پیروی نکردند. با آمدن داعیان [[بنی‌عباس]] در [[خراسان]]، گروهی از شیعیان با آنان همکاری کردند.  
[[معاویه]] در [[سال ۴۷ قمری]] دستور حمله به غوریان (ساکنان هزاره‌جات کنونی) را به اتهام ارتداد صادر کرد؛ چرا که آنها از دستور معاویه در [[لعن امام علی|سب امام علی (ع)]] پیروی نکردند. با آمدن داعیان [[بنی‌عباس]] در [[خراسان]]، گروهی از شیعیان با آنان همکاری کردند.  


پس از انتقال حکومت بنی‌عباس از [[مرو]] به [[بغداد]] توسط [[مامون]]؛ به ترتیب [[طاهریان]]، [[صفاریان]]، [[سامانیان]]، [[غزنویان]] و [[سلجوقیان]] بر خراسان یا بخشهای دیگر افغانستان مسلط شدند. در دوره سامانیان، غزنویان و سلجوقی که از بنی‌عباس اطاعت می‌کردند، فشارهایی بر شیعیان وارد شد و تعدادی از شیعیان به اتهام ارتداد و تکفیر کشته شدند.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>
پس از انتقال حکومت بنی‌عباس از [[مرو]] به [[بغداد]] توسط [[مامون]]؛ به ترتیب [[طاهریان]]، [[صفاریان]]، [[سامانیان]]، [[غزنویان]] و [[سلجوقیان]] بر خراسان یا بخشهای دیگر افغانستان مسلط شدند. در دوره غزنویان و سلجوقی که ارتباط نزدیک با بنی‌عباس داشتند، فشارهایی بر شیعیان وارد شد و تعدادی از آنان به اتهام ارتداد و تکفیر کشته شدند.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>


ظهور [[ایلخانان]] مغول پس از سقوط بنی‌عباس، تمایلات شیعی آنها و همچنین بیطرفی مذهبی، موجب شد شیعیان از آزادی مذهبی برخوردار باشند. [[تیموریان]] هم گرچه سنی‌مذهب بودند، اما بیطرفی مذهبی پیشه کردند و شیعیان را در اجرای مراسم مذهبی خود آزاد گذاشتند. بابُریان هم که نیمی از افغانستان را زیر سلطه داشتند، اهل تسامح مذهبی بودند.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>
ظهور [[ایلخانان]] مغول پس از سقوط بنی‌عباس، تمایلات شیعی آنها و همچنین بیطرفی مذهبی، موجب شد شیعیان از آزادی مذهبی برخوردار باشند. [[تیموریان]] هم گرچه سنی‌مذهب بودند، اما بیطرفی مذهبی پیشه کردند و شیعیان را در اجرای مراسم مذهبی خود آزاد گذاشتند. بابُریان هم که نیمی از افغانستان را زیر سلطه داشتند، اهل تسامح مذهبی بودند.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>
خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:
با روی کار آمدن [[حکومت صفویه]]، بخش‌های مهمی از افغانستان فعلی از هرات تا قندهار زیر سلطه حکومت صفویه قرار گرفت و [[شیعیان]] در آزادی کامل زندگی کردند. با این حال اما سخت‌گیری حاکمان صفوی بر [[اهل سنت]]، پیامدهای ناگواری پس از سقوط صفویان بر جای گذاشت و زمینه تنش‌های قومی و فشار بر شیعیان و هزاره‌ها را فراهم کرد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>
با روی کار آمدن [[حکومت صفویه]]، بخش‌های مهمی از افغانستان فعلی از هرات تا قندهار زیر سلطه حکومت صفویه قرار گرفت و [[شیعیان]] در آزادی کامل زندگی کردند. با این حال اما سخت‌گیری حاکمان صفوی بر [[اهل سنت]]، پیامدهای ناگواری پس از سقوط صفویان بر جای گذاشت و زمینه تنش‌های قومی و فشار بر شیعیان و هزاره‌ها را فراهم کرد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>


[[هزارستان]] یا غورستان که مرکز تجمع اصلی شیعیان افغانستان است، پس از عصر صفویه تا آغاز حکومت عبدالرحمان خان، ناحیه‌ای مستقل بوده<ref>ناصری، طریقه تشیع و قله‌های تعصب در افغانستان، ص ۷۲ و ۷۳.</ref>، اما در همین دوره، شیعیان در دیگر نقاط افغانستان شاهد موارد بسیاری از قتل عام‌ها، تصرف سرزمین‌های خود و حملات متعدد بودند. از جمله میرویس خان اولین پادشاه پس از صفویه، با فتوای تکفیر شیعیان، دست به کشتار هزاره‌های قندهار زد. احمدشاه دُرانی، سپاه عظیمی برای تصرف ارزگان و [[دایکندی]] به راه انداخت. شیعیان کابل هم در سال ۱۲۱۹ق شاهد اینگونه اقدامات بودند و عده فراوانی از قزلباشان، خانه و دارایی خود را از دست داده و به هزاره‌جات پناه بردند. <ref>ارزگانی، خشونت‌های مذهبی از طریق دولت‌ها.</ref>
[[هزارستان]] یا غورستان که مرکز تجمع اصلی شیعیان افغانستان است، پس از عصر صفویه تا آغاز حکومت عبدالرحمان خان، ناحیه خودمختار و نیمه مستقل بود.<ref>ناصری، طریقه تشیع و قله‌های تعصب در افغانستان، ص ۷۲ و ۷۳.</ref>، اما در همین دوره، شیعیان در دیگر نقاط افغانستان شاهد موارد بسیاری از قتل عام‌ها، تصرف سرزمین‌های خود و حملات متعدد بودند. از جمله میرویس خان اولین پادشاه پس از صفویه، با فتوای تکفیر شیعیان، دست به کشتار هزاره‌های قندهار زد. احمدشاه دُرانی، سپاه عظیمی برای تصرف ارزگان و [[دایکندی]] به راه انداخت. شیعیان کابل هم در سال ۱۲۱۹ق شاهد اینگونه اقدامات بودند و عده فراوانی از قزلباشان، خانه و دارایی خود را از دست داده و به هزاره‌جات پناه بردند. <ref>ارزگانی، خشونت‌های مذهبی از طریق دولت‌ها.</ref>


===عبدالرحمان===
===عبدالرحمان===
عبدالرحمان، امیر افغانستان (۱۲۷۹-۱۲۵۸ش) تلاش‌هایی را برای نابود کردن حکومت‌های محلی و تصرف سرزمین آنان در جهت گسترش قلمروی خود انجام داد. مردم [[هزارستان]] که به تدریج و بدون شورش و درگیری، حاضر به اطاعت از حکومت وی و پرداخت مالیات شدند، با رفتارهای ناپسند و ظالمانه ماموران دولتی، در ۱۲۷۰ش دست به قیام زدند.<ref>گزارش تشیع در افغانستان، ص ۲۶۱.</ref> عبدالرحمان در مقابل این قیام که از ارزگان آغاز شد، ارتش تازه‌تاسیس خود را به جنگ [[هزاره‌جات]] فرستاد. او برای سرکوب بیشتر هزاره‌ها، فتوای [[تکفیر]] شیعیان را از برخی روحانیان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] بدست آورد و توانست افراد بیشتری را به جنگ با [[هزاره‌ها]] بفرستد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>
عبدالرحمان، امیر [[کابل]] (حکومت:۱۲۶۰ ـ ۱۲۸۰ش) تلاش‌هایی را برای نابود کردن حکومت‌های محلی و تصرف سرزمین آنان در جهت گسترش قلمروی خود انجام داد. مردم [[هزارستان]] که به تدریج و بدون شورش و درگیری، حاضر به اطاعت از حکومت وی و پرداخت مالیات شدند، با رفتارهای ناپسند و ظالمانه ماموران کابل در ۱۲۷۰ش دست به قیام زدند.<ref>گزارش تشیع در افغانستان، ص ۲۶۱.</ref> عبدالرحمان در مقابل این قیام که از اُرُزگان آغاز شد، ارتش تازه‌تاسیس خود را به جنگ [[هزاره‌جات]] فرستاد. او برای سرکوب بیشتر هزاره‌ها، فتوای [[تکفیر]] شیعیان را از برخی روحانیان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] بدست آورد و توانست افراد بیشتری را به جنگ با [[هزاره‌ها]] بفرستد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>


بنابر آمارها، بیش از نیمی از مردم ساکنان هزارستان کشته شدند که شامل ۲۱۰۰ تن از افراد بانفوذ و روحانیان شیعه می‌شد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref> تعدادی از هزاره‌ها به بردگی گرفته شدند و اعدام‌های خودسرانه تا چند سال ادامه داشت.<ref>گزارش تشیع در افغانستان، ص ۲۶۲</ref> مصادره و غصب زمین‌های کشاورزی و چراگاه‌های [[هزاره‌ها]]، نابودی صنایع دستی و تولید اسلحه و منع نگهداری اسب و نیز مقرر شدن مالیات‌های جدید برای شیعیان [[هزاره‌جات]]، از پیامدهای این تهاجم ذکر شده است.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref> علاوه بر این، برپایی مراسم مذهبی از جمله سوگواری برای امام حسین (ع) و شهدای کربلا ممنوع شد و نمازهای جماعت و احکام شرعی در [[هزاره‌جات]] بر اساس مذهب حنفی به مردم آموزش داده می‌شد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>
بنابر آمارها، بیش از نیمی از مردم ساکنان هزارستان کشته شدند که شامل ۲۱۰۰ تن از افراد بانفوذ و روحانیان شیعه می‌شد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref> تعدادی از هزاره‌ها به بردگی گرفته شدند و اعدام‌های خودسرانه تا چند سال ادامه داشت.<ref>گزارش تشیع در افغانستان، ص ۲۶۲</ref> مصادره و غصب زمین‌های کشاورزی و چراگاه‌های [[هزاره‌ها]]، نابودی صنایع دستی و تولید اسلحه و منع نگهداری اسب و نیز مقرر شدن مالیات‌های جدید برای شیعیان [[هزاره‌جات]]، از پیامدهای این تهاجم ذکر شده است.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref> علاوه بر این، برپایی مراسم مذهبی از جمله سوگواری برای امام حسین (ع) و شهدای کربلا ممنوع شد و نمازهای جماعت و احکام شرعی در [[هزاره‌جات]] بر اساس مذهب حنفی به مردم آموزش داده می‌شد.<ref>سعیدی، شیعیان افغانستان، پیشینه و مناسبات.</ref>
خط ۱۱۳: خط ۱۱۳:


===دولت مجاهدین===
===دولت مجاهدین===
پس از ورود مجاهدین به کابل، و از ۱۳۷۱ش [[حزب وحدت اسلامی افغانستان|حزب وحدت اسلامی]] از سوی گروه‌های مختلف مانند حزب اتحاد اسلامی به رهبری [[عبدالرسول سیاف]]، حزب اسلامی به ریاست [[گلبدین حکمتیار]]، جمعیت اسلامی زیر فرمان [[برهان‌الدین ربانی]] و شورای نُظّار تحت فرمان [[احمدشاه مسعود]] مورد تهاجم قرار گرفت که به نبردهای ویرانگری انجامید.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ص ۲۱۲</ref> [[حزب حرکت اسلامی افغانستان|حزب حرکت اسلامی]] نیز تلاش داشت که برخی از پایگاه‌های حزب وحدت را تصرف کند. در یکی از این درگیری‌ها،‌ منطقه شیعه‌نشین [[حادثه افشار|افشار]] در غرب کابل که در کنترل حزب وحدت اسلامی بود، با تهاجم نیروهای اتحاد اسلامی، جمعیت اسلامی و شورای نظار با همراهی حرکت اسلامی در هم کوبیده شد و هزاران منزل مسکونی مردم ویران شد و تعدادی از غیرنظامیان تیرباران شدند.<ref>شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ص ۲۸۵</ref> {{یادداشت|گزارش «پروژه عدالت افغانستان»، فاجعه افشار را قتل عام و تجاوز جنسی دسته‌جمعی خوانده است.<ref>[http://kabulpress.org/my/spip.php?article4674 کابل پرس]</ref>}}
پس از ورود مجاهدین به کابل در اردیبهشت ۱۳۷۱ش، [[حزب وحدت اسلامی افغانستان|حزب وحدت اسلامی]] از سوی گروه‌های مختلف مانند حزب اتحاد اسلامی به رهبری [[عبدالرسول سیاف]]، حزب اسلامی به ریاست [[گلبدین حکمتیار]]، جمعیت اسلامی زیر فرمان [[برهان‌الدین ربانی]] و شورای نُظّار تحت فرمان [[احمدشاه مسعود]] مورد تهاجم قرار گرفت که به نبردهای ویرانگری انجامید.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ص ۲۱۲</ref> [[حزب حرکت اسلامی افغانستان|حزب حرکت اسلامی]] نیز تلاش داشت که برخی از پایگاه‌های حزب وحدت را تصرف کند. در یکی از این درگیری‌ها،‌ منطقه شیعه‌نشین [[حادثه افشار|افشار]] در غرب کابل که در کنترل حزب وحدت اسلامی بود، با تهاجم نیروهای اتحاد اسلامی، جمعیت اسلامی و شورای نظار با همراهی حرکت اسلامی در هم کوبیده شد و هزاران منزل مسکونی مردم ویران شد و تعدادی از غیرنظامیان تیرباران شدند.<ref>شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ص ۲۸۵</ref> {{یادداشت|گزارش «پروژه عدالت افغانستان»، فاجعه افشار را قتل عام و تجاوز جنسی دسته‌جمعی خوانده است.<ref>[http://kabulpress.org/my/spip.php?article4674 کابل پرس]</ref>}}


===حکومت طالبان (۱۳۷۳ تا ۱۳۸۱ش)===
===حکومت طالبان (۱۳۷۳ تا ۱۳۸۱ش)===
کاربر ناشناس