افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر نشان ملی    = نشان_ملی_افغانستان.png

| عرض تصویر نشان ملی=

| دین رسمی            = [[اسلام]]

| مساحت              = ۶۵۲،۸۶۴ کیلومتر مربع

| پایتخت              = [[کابل]]

| جمعیت کل            = ۳۲ میلیون نفر (۱۳۹۸ش)

| همسایگان            = [[تاجیکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[ازبکستان]]، [[چین]]، [[ایران]]، [[پاکستان]]  

| اجتماعی              =

}}

==جغرافیا==

در قرن نوزده میلادی، افغانستان در رقابت بین امپراتوری [[بریتانیا]] و تزار [[روسیه]] به منظور کنترل آسیای مرکزی و هند به میدان جنگ یا میدان بازی بزرگ تبدیل شد.<ref>[https://www.infoplease.com/world/countries/afghanistan سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»]</ref> مرزهای امروزی افغانستان در این زمان بوجود آمد.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> شاه افغانستان، امان‌الله پس از موافقت‌نامه استقلال با انگلیس (۱۲۹۸ش/۱۹۱۹م)، تلاش کرد یک‌سری اصلاحات ساختاری در جامعه و دولت افغانستان ایجاد کند.<ref>[https://www.infoplease.com/world/countries/afghanistan سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»]</ref>  

==مردم و دین==

==نظام سیاست و اقتصاد==

نظام کنونی اقتصاد افغانستان، اقتصاد بازار است. کشاورزی و دامپروری نیمه سنتی، نیمی از تولید ناخالص داخلی و بخش بزرگ صادرات این کشور را تشکیل می‌دهند اما بخشی از مواد غذایی افغانستان نیز وارد می‌شود. بخش خدمات با گسترش شهرها بویژه کابل، در حال افزایش سهم خود در اقتصاد است. با کاهش سرمایه‌گذاری، سهم صنعت کوچکتر شده است. در چند سال اخیر، دولت افغانستان تلاش کرده که با افزایش مالیات و کمک به افزایش صادرات، بودجه خود را بدست آورد.{{یادداشت|فعلا نصف بودجه توسط کمک‌های خارجی عمدتا امریکا تامین می‌شود.}} پایین بودن بهره‌وری و تولید داخلی، بالا بودن نرخ فقر و بیکاری و هم‌چنین فساد اقتصادی، همراه با ناامنی، چالش‌های اصلی اقتصاد این کشور است.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref>

پس از ورود مجاهدین به کابل، و از ۱۳۷۱ش [[حزب وحدت اسلامی]] از سوی گروه‌های مختلف مانند حزب اتحاد اسلامی به رهبری عبدالرسول سیاف (وابسته به عربستان)، حزب اسلامی به ریاست گلبدین حکمتیار، جمعیت اسلامی زیر فرمان برهان‌الدین ربانی و شورای نظار تحت فرمان احمدشاه مسعود مورد تهاجم قرار گرفت که به نبردهای ویرانگری انجامید.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ص ۲۱۲</ref> حزب حرکت اسلامی نیز تلاش داشت که برخی از پایگاه‌های حزب وحدت را تصرف کند. در یکی از این درگیری‌ها،‌ منطقه شیعه‌نشین افشار در غرب کابل که در کنترل حزب وحدت اسلامی بود، با آتش سنگین اتحاد اسلامی و شورای نظار و همراهی حزب حرکت اسلامی در هم کوبیده شد و هزاران منزل مسکونی مردم ویران شد و بسیاری از غیرنظامیان تیرباران شدند.<ref>شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ص ۲۸۵</ref> {{یادداشت|گزارش «پروژه عدالت افغانستان»، فاجعه افشار را قتل عام و تجاوز جنسی دسته‌جمعی خوانده است.<ref>[http://kabulpress.org/my/spip.php?article4674 کابل پرس]</ref>}}

{{اصلی|طالبان}}

اولین برخورد جدی طالبان با شیعیان در زمان نزدیک شدن به کابل رخ داد. کشته‌شدن عبدالعلی مزاری، دبیرکل حزب وحدت اسلامی و افراد همراهش توسط طالبان، شوک شدیدی به شیعیان بخصوص هزاره‌ها وارد کرد.<ref>نظری، «مقاومت شیعیان در برابر طالبان در چارچوب تحلیل گفتمان»، ص۱۱۶-۱۱۹</ref> طالبان سپس در ۱۳۷۶ش با تصرف [[مزار شریف]] در شمال افغانستان، با قیام [[هزاره‌ها]] و به تدریج همه مردم شهر روبرو شد و صدها نیروی طالب کشته شد. سپس منطقه [[هزارستان]]، مورد محاصره و تحریم طالبان واقع شد. کمبود غذا و گرسنگی، فشار و تلفات بسیاری در این منطقه بدنبال داشت. <ref>نظری، «مقاومت شیعیان در برابر طالبان در چارچوب تحلیل گفتمان»، ص۱۲۱-۱۲۲</ref> یک سال و چند ماه بعد طالبان دوباره به [[مزار شریف]] حمله کرد و دست به قتل عام [[هزاره‌ها]] زد. روایت‌های دل‌خراشی از رفتار غیرانسانی طالبان با اسرا نقل شده است.<ref>بهمنی قاجار، شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ۱۳۹۲ش، ص۴۳۲</ref> در بهار ۱۳۷۸ش طالبان پس از تصرف [[بامیان]]، تعدادی از شیعیان آن را قتل عام کرد. بطور کلی تا سقوط حکومت طالبان در آبان(عقرب) ۱۳۸۰ش/نوامبر ۲۰۰۱م، شیعیان بخصوص هزاره‌ها تحت فشار، تهدید، محرومیت و سرکوب بودند. <ref>بهمنی قاجار، شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ۱۳۹۲ش، ص ۴۳۳.</ref>

پس از سقوط طالبان، در کنفرانس شهر بُن (آذر/قوس ۱۳۸۰ش) که زیرنظر سازمان ملل برای توافق و تعیین مسیر سیاسی افغانستان برگزار شد، نمایندگانی از احزاب شیعه حضور داشتند.<ref>بهمنی قاجار، شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ۱۳۹۲ش، ص۴۳و۴۴.</ref> گرچه در این اجلاس، قدرت بر مبنای قومیت توزیع شد ولی احترام به مذاهب و آزادی‌های آنان تاکید شد.<ref>بختیاری، شیعیان افغانستان، ۱۳۸۵ش، ص۲۱۶.</ref> هم‌چنین در قانون اساسی فعلی افغانستان، در کنار توجه به عدم تبعیض مذهبی و قومی، حقوق مذهبی شیعیان به رسمیت شناخته شده و نام اقوام شیعه مانند [[هزاره]] و [[قزلباش]] درج گردیده است.<ref>بهمنی قاجار، شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ۱۳۹۲ش، ص ۴۴.</ref> هم‌اکنون شیعیان مراکز و فعالیت‌های مذهبی، علمی و فرهنگی خود را دارند. برخی رسانه‌های تلویزیونی و نشریه نیز توسط شیعیان اداره می‌گردد. [[سَروَر دانش]]، معاون دوم کنونی رییس جمهور افغانستان و اندکی از وزیران، تعدادی از معاونان و کارمندان ارشد دولت و بخشی از نمایندگان مجلس افغانستان شیعه هستند.<ref>بهمنی قاجار، شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه، جریان‌ها و احزاب، ۱۳۹۲ش، ص۴۳و۴۴.</ref>

  | توضیحات =  

}}</onlyinclude>

[[رده:کشورهای فارسی‌زبان]]