پرش به محتوا

آیه توکل: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۵ دسامبر ۲۰۱۸
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Amrollahi
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''آیه توکل'''  صد و هفتاد و سومین آیه از  سوره [[آل‌عمران]] است. این آیه در مورد ثابت ماندن در اعتقادات و کمک خواستن و تکیه بر خدای سبحان می باشد.
زمانی این آیه نازل شد که منافقین با حرف‌های ناامید کننده، دست به متزلزل کردن اعتقادات مؤمنان کرده بودند. پیامبر تا این خبر را شنید برای نمایش قدرت مؤمنان،‌ با عده‌ای از آنها سوار بر مرکب شده، از [[مدینه]] به سمت لشکریان [[ابوسفیان]] در منطقه بدر با شعار خدا ما را کفایت می‌کند و او بهترین وکیل است، حرکت کردند تا نشان دهند [[توکل]] مؤمنین بر خدای متعال است و جز خداوند تکیه گاهی ندارند.
{{جعبه اطلاعات آیه
{{جعبه اطلاعات آیه
| عنوان          =آیه توکل
| عنوان          =آیه توکل
خط ۲۹: خط ۲۶:
|اندازه=۱۰۰%
|اندازه=۱۰۰%
|الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ ﴿۱۷۳﴾}}| همان كسانى كه [برخى از] مردم به ايشان گفتند مردمان براى [جنگ با] شما گرد آمده‏ اند پس از آن بترسيد و[لى اين سخن] بر ايمانشان افزود و گفتند خدا ما را بس است و نيكو حمايتگرى است (۱۷۳)}}
|الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ ﴿۱۷۳﴾}}| همان كسانى كه [برخى از] مردم به ايشان گفتند مردمان براى [جنگ با] شما گرد آمده‏ اند پس از آن بترسيد و[لى اين سخن] بر ايمانشان افزود و گفتند خدا ما را بس است و نيكو حمايتگرى است (۱۷۳)}}
'''آیه توکل''' صد و هفتاد و سومین آیه از سوره [[آل‌عمران]] است. این آیه در مورد ثابت ماندن در اعتقادات و کمک خواستن و تکیه بر خدای سبحان است. این آیه زمانی نازل شد که منافقان با حرف‌های ناامید کننده، دست به متزلزل کردن اعتقادات مؤمنان کرده بودند. پیامبر تا این خبر را شنید برای نمایش قدرت مؤمنان،‌ با عده‌ای از آن‌ها سوار بر مرکب شده، از [[مدینه]] به سمت لشکریان [[ابوسفیان]] در منطقه بدر با شعار «خدا ما را کفایت می‌کند و او بهترین وکیل است»، حرکت کردند تا نشان دهند [[توکل]] مؤمنین بر خدای متعال است و جز خداوند تکیه‌گاهی ندارند.


==شأن نزول==
==شأن نزول==
[[ابوسفیان]] و همراهانش بعد از [[جنگ احد]] به طرف مکه برگشتند و زمانی که به سرزمین [[روحا]] رسیدند ار کار خود پشیمان شده و تصمیم گرفتند به مدینه برگردند و بقیه مسلمانان را از بین ببرند. این خبر به گوش [[پیامبر]] رسید و فورا تصمیم گرفت قدرت و توان خود را به دشمنان نشان دهد، از این رو یاران خو را تشویق به خروج از [[مدینه]] کرد و گفت تمام کسانی که با ما در جنگ احد بودند برای شرکت در جنگ دیگری از مدینه بیرون بیایند. پیامبر با جماعتی از مسلمانان از مدینه خارج شد تا به محلی به نام حمراء‌الاسد رسیدند و اردو زدند. این خبر به لشکر [[قریش]] رسید و خداوند در دل مشرکان وحشتی انداخت و آنها به سوی مکه برگشتند و این آیه بر پیامبر نازل شد.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۱</ref>
[[ابوسفیان]] و همراهانش بعد از [[جنگ احد]] به طرف مکه برگشتند و زمانی که به سرزمین [[روحا]] رسیدند ار کار خود پشیمان شده و تصمیم گرفتند به مدینه برگردند و بقیه مسلمانان را از بین ببرند. این خبر به گوش [[پیامبر]] رسید و فوراً تصمیم گرفت قدرت و توان خود را به دشمنان نشان دهد، از این‌رو یاران خود را تشویق به خروج از [[مدینه]] کرد و گفت تمام کسانی که با ما در جنگ احد بودند، برای شرکت در جنگ دیگری از مدینه بیرون بیایند. پیامبر با جماعتی از مسلمانان از مدینه خارج شد تا به محلی به نام حمراء‌الاسد رسیدند و اردو زدند. این خبر به لشکر [[قریش]] رسید و خداوند در دل مشرکان وحشتی انداخت و آن‌ها به سوی مکه برگشتند و این آیه بر پیامبر نازل شد.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۱</ref>


==داستان آیه==
==داستان آیه==
زمانی که ابوسفیان تصمیم گرفت از احد به مکه بازگردد به پیامبر گفت اگر مایل باشی سال آینده در موسم [[بدر]] دوباره همدیگر را ملاقات کنیم پیامبر گفت انشاءالله. سال بعد ابوسفیان با اهل مکه به سمت قرار با پیامبر حرکت کردند و در حوالی ظهران توقف کردند. خدای سبحان هراسی به دل او انداخت و تصمیم گرفت برگردد در این حال نعیم بن مسعود اشجعی را که برای عمره رفته بود ملاقات کرد و به او در قبال منصرف کردن مسلمانان از جنگ وعده ده شتر داد.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۱</ref>
زمانی که ابوسفیان تصمیم گرفت از احد به مکه بازگردد، به پیامبر گفت اگر مایل باشی سال آینده در موسم [[بدر]] دوباره همدیگر را ملاقات کنیم پیامبر گفت انشاءالله. سال بعد ابوسفیان با اهل مکه به سمت قرار با پیامبر حرکت کردند و در حوالی ظهران توقف کردند. خدای سبحان هراسی به دل او انداخت و تصمیم گرفت برگردد در این حال نعیم بن مسعود اشجعی را که برای عمره رفته بود ملاقات کرد و به او در قبال منصرف کردن مسلمانان از جنگ وعده ده شتر داد.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۱</ref>


زمانی که نعیم وارد مدینه شد دید مسلمانان خود را برای جنگ آماده می‌کند و گفت تصمیم شما نادرست است و گفت کسی از شما سالم نمی‌ماند. در این هنگام پیامبر فرمود به خدا سوگند اگر تنها هم باشم به قرارگاه جنگ خواهم‌رفت و اکنون اگر کسی می‌ترسد، بماند و هر کس شجاع است، آماده جنگ شود. بالاخره پیامبر همراه هفتاد سوار در حالی که می‌گفتند خدا ما را کفایت می‌کند و او بهترین وکیل است از مدینه خارج شده و به منطقه بدر رسیدند و هشت شب در آنجا به انتظار ابوسفیان ماندند و در این مدت کالاهای تجاری خود را فروخته و بدون درگیری با [[مشرکان]] به همراه سودی که برده بودند به مدینه بازگشتند و ابوسفیان هم به مکه بازگشته و مردم مکه لشکر او را لشکر سویق نامیدند و گفتند شما تنها برای نوشیدن سویق خارج شدید.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۲</ref>
زمانی که نعیم وارد مدینه شد دید مسلمانان خود را برای جنگ آماده می‌کند و گفت تصمیم شما نادرست است و گفت کسی از شما سالم نمی‌ماند. در این هنگام پیامبر فرمود به خدا سوگند اگر تنها هم باشم به قرارگاه جنگ خواهم‌رفت و اکنون اگر کسی می‌ترسد، بماند و هر کس شجاع است، آماده جنگ شود. بالاخره پیامبر همراه هفتاد سوار در حالی که می‌گفتند خدا ما را کفایت می‌کند و او بهترین وکیل است از مدینه خارج شده و به منطقه بدر رسیدند و هشت شب در آنجا به انتظار ابوسفیان ماندند و در این مدت کالاهای تجاری خود را فروخته و بدون درگیری با [[مشرکان]] به همراه سودی که برده بودند به مدینه بازگشتند و ابوسفیان هم به مکه بازگشته و مردم مکه لشکر او را لشکر سویق نامیدند و گفتند شما تنها برای نوشیدن سویق خارج شدید.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۲</ref>
خط ۴۱: خط ۴۰:
* الناس اول: منظور نعیم بن مسعود است زیرا او همجنس مردم بوده و با ترساندن مردم چه بسا برخی با او هم صدا شدند.
* الناس اول: منظور نعیم بن مسعود است زیرا او همجنس مردم بوده و با ترساندن مردم چه بسا برخی با او هم صدا شدند.
* الناس دوم: منظور [[ابوسفیان]] و یاران اوست.  
* الناس دوم: منظور [[ابوسفیان]] و یاران اوست.  
* حسبنا الله: به معنای این است که خدا ما را کفایت می کند. احسبه الشیء یعنی هرگاه چیزی او را کفایت کند.
* حسبنا الله: به معنای این است که خدا ما را کفایت می‌کند. احسبه الشیء یعنی هرگاه چیزی او را کفایت کند.
* نعم الوکیل: یعنی خدا بهترین پروردگاری است که به او [[توکل]] می‌ شود.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۳</ref>
* نعم الوکیل: یعنی خدا بهترین پروردگاری است که به او [[توکل]] می‌شود.<ref>طبرسی، ترجمه جوامع الجامع، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵۲۳</ref>


==دلالت آیه بر توکل==
==دلالت آیه بر توکل==
عبارت " حَسْبُنَا اللَّهُ" به معنای این است که خدا ما را کافی است و حا- سین- با از حساب گرفته شده است و اکتفای ما به حسب ایمان است نه به حسب اسباب خارجی و عبارت وکیل در عبارت نعم‌الوکیل به معنای كسى است كه امر انسان را به نيابت از انسان تدبير می‌كند.بنابراين مضمون آيه برمی‌گردد به معناى آيه ۳ سوره طلاق، كه می‌فرمايد:" وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ، إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است‏ خدا فرمانش را به انجام ‏رسانده است."<ref>طباطبایی، ترجمه المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۱۰۰</ref>  
عبارت " حَسْبُنَا اللَّهُ" به معنای این است که خدا ما را کافی است و حا- سین- با از حساب گرفته شده است و اکتفای ما به حسب ایمان است نه به حسب اسباب خارجی و عبارت وکیل در عبارت نعم‌الوکیل به معنای کسی است که امر انسان را به نیابت از انسان تدبیر می‌کند.بنابراین مضمون آیه برمی‌گردد به معنای آیه ۳ سوره طلاق، که می‌فرماید:" وَ مَنْ یتَوَکلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ، إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ و هر کس بر خدا اعتماد کند او برای وی بس است خدا فرمانش را به انجام رسانده است."<ref>طباطبایی، ترجمه المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۱۰۰</ref>  


همچنین این آیه آگاهی می‌دهد به مؤمنان که باید در اعتقادات خودشان ثابت و راسخ باشند تا با ترساندن‌های منافقین متزلزل نگردد و با کمال قوت قلب و توکل بر خدای سبحان امتثال فرامین الهی را انجام دهند.<ref>حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری،۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۰۴</ref>  
همچنین این آیه آگاهی می‌دهد به مؤمنان که باید در اعتقادات خودشان ثابت و راسخ باشند تا با ترساندن‌های منافقین متزلزل نگردد و با کمال قوت قلب و توکل بر خدای سبحان امتثال فرامین الهی را انجام دهند.<ref>حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری،۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۰۴</ref>  


در ذیل این کلام امام صادق علیه السلام می‌فرماید: بدرستی که مؤمن سخت‌تر است از پاره آهن، به جهت اینکه پاره آهن وقتی داخل آتش شود، تغییر میکند و بدرستی که مؤمن اگر کشته شود، بعد زنده شود، قلب او متغیر نگردد.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ح۶۷، ص۱۷۸</ref>  
در ذیل این کلام امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: بدرستی که مؤمن سخت‌تر است از پاره‌آهن، به جهت اینکه پاره آهن وقتی داخل آتش شود، تغییر می‌کند و بدرستی که مؤمن اگر کشته شود، بعد زنده شود، قلب او متغیر نگردد.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ح۶۷، ص۱۷۸</ref>  
==آیات مرتبط==
==آیات مرتبط==
واژه توکل و مشتقات آن در قرآن کریم ۷۰ مرتبه در ۲۹ سوره و در ۶۱ آیه آمده است که چند نمونه را ذکر می کنیم:
واژه توکل و مشتقات آن در قرآن کریم ۷۰ مرتبه در ۲۹ سوره و در ۶۱ آیه آمده است که چند نمونه را ذکر می‌کنیم:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! مشتقات توکل !! تعداد !! سوره !! آیه
! مشتقات توکل !! تعداد !! سوره !! آیه
|-
|-
| المتوکلون || ۳ || ۳ || بوسف ۶۷ - ابراهیم ۱۲ - الزمر ۳۸
| المتوکلون|| ۳|| ۳|| بوسف ۶۷ - ابراهیم ۱۲ - الزمر ۳۸
|-
|-
| المتوکلین || ۱ || ۱ ||آل عمران ۱۵۹
| المتوکلین|| ۱|| ۱||آل عمران ۱۵۹
|-
|-
| الوکیل || ۱ || ۱ || آل عمران ۱۷۳
| الوکیل|| ۱|| ۱|| آل عمران ۱۷۳
|-
|-
| بوکیل || ۵ || ۴ || الانعام ۶۶ و ۱۰۷ - یونس ۱۰۸ - الزمر ۴۱ - الشوری ۶
| بوکیل|| ۵|| ۴|| الانعام ۶۶ و ۱۰۷ - یونس ۱۰۸ - الزمر ۴۱ - الشوری ۶
|-
|-
| توکل ||۷ || ۶ || النساء ۸۱ - الانفال ۶۱ - هود ۱۲۳ - الفرقان ۵۸ - الشعراء ۲۱۷-الاحزاب ۳ و ۴۸
| توکل||۷|| ۶|| النساء ۸۱ - الانفال ۶۱ - هود ۱۲۳ - الفرقان ۵۸ - الشعراء ۲۱۷-الاحزاب ۳ و ۴۸
|-
|-
| توکلت || ۷|| ۶|| التوبه ۱۲۹ - بونس ۷۱ - هود ۵۳ و ۸۸ - یوسف ۶۷ - الرعد ۳۰ - الشوری ۱۰
| توکلت|| ۷|| ۶|| التوبه ۱۲۹ - بونس ۷۱ - هود ۵۳ و ۸۸ - یوسف ۶۷ - الرعد ۳۰ - الشوری ۱۰
|-
|-
| توکلنا || ۴|| ۴|| الاعراف ۸۹ - نویس ۸۵ - الممتحنه ۴ - الملک ۲۹
| توکلنا|| ۴|| ۴|| الاعراف ۸۹ - نویس ۸۵ - الممتحنه ۴ - الملک ۲۹
|-
|-
| توکلوا || ۱|| ۱|| یونس ۸۴
| توکلوا|| ۱|| ۱|| یونس ۸۴
|-
|-
| فتوکل || ۲|| ۲|| آل عمران ۱۵۹ - النمل ۷۹
| فتوکل|| ۲|| ۲|| آل عمران ۱۵۹ - النمل ۷۹
|-
|-
| فتوکلوا || ۱|| ۱|| المائده ۲۳
| فتوکلوا|| ۱|| ۱|| المائده ۲۳
|-
|-
| فلیتوکل || ۹|| ۷|| آل عمران ۱۲۲ و ۱۶۰ - المائده ۱۱ - التوبه ۵۱ - یوسف ۶۷ - ابراهیم ۱۱ و ۱۲ - المجادله ۱۰ - التغابن ۱۳
| فلیتوکل|| ۹|| ۷|| آل عمران ۱۲۲ و ۱۶۰ - المائده ۱۱ - التوبه ۵۱ - یوسف ۶۷ - ابراهیم ۱۱ و ۱۲ - المجادله ۱۰ - التغابن ۱۳
|-
|-
| نتوکل || ۱ || ۱|| ابراهیم ۱۲
| نتوکل|| ۱|| ۱|| ابراهیم ۱۲
|-
|-
| وکل || ۱|| ۱|| السجده ۱۱
| وکل|| ۱|| ۱|| السجده ۱۱
|-
|-
| وکلنا || ۱|| ۱|| الانعام ۸۹
| وکلنا|| ۱|| ۱|| الانعام ۸۹
|-
|-
| وکیل || ۵|| ۵|| الانعام ۱۰۲ - هود ۱۲ - یوسف ۶۶ - قصص ۲۸ - الزمر ۶۲
| وکیل|| ۵|| ۵|| الانعام ۱۰۲ - هود ۱۲ - یوسف ۶۶ - قصص ۲۸ - الزمر ۶۲
|-
|-
| وکیلا || ۱۳|| ۵|| النساء ۸۱ و ۱۰۹ و ۱۳۲ و ۱۷۱ - الإسراء ۲ و ۵۴ و ۶۵ و ۶۸ و ۸۶ - الفرقان ۴۳ - الأحزاب ۳ و ۴۸ - المزمل ۹
| وکیلا|| ۱۳|| ۵|| النساء ۸۱ و ۱۰۹ و ۱۳۲ و ۱۷۱ - الإسراء ۲ و ۵۴ و ۶۵ و ۶۸ و ۸۶ - الفرقان ۴۳ - الأحزاب ۳ و ۴۸ - المزمل ۹
|-
|-
| متوکلون || ۱|| ۱|| الزمر ۳۸
| متوکلون|| ۱|| ۱|| الزمر ۳۸
|-
|-
| یتوکل || ۳|| ۳|| الانفال ۴۹ - الطلاق ۳- الزمر ۳۸
| یتوکل|| ۳|| ۳|| الانفال ۴۹ - الطلاق ۳- الزمر ۳۸
|-
|-
| یتوکلون || ۵|| ۴|| الانفال ۲ - النحل ۴۲ و ۹۹ - العنکبوت ۵۹ - الشوری ۳۶
| یتوکلون|| ۵|| ۴|| الانفال ۲ - النحل ۴۲ و ۹۹ - العنکبوت ۵۹ - الشوری ۳۶
|-
|-
|}
|}
خط ۱۰۳: خط ۱۰۲:
*طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه: مترجمان، ترجمه جوامع الجامع،انتشارات دانشگاه تهران و حوزه علمیه قم، تهران، ۱۳۷۷ش.
*طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه: مترجمان، ترجمه جوامع الجامع،انتشارات دانشگاه تهران و حوزه علمیه قم، تهران، ۱۳۷۷ش.
*طباطبایی، محمد حسین، سید محمد باقر همدانی، ترجمه المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۳۷۴ش.
*طباطبایی، محمد حسین، سید محمد باقر همدانی، ترجمه المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۳۷۴ش.
*حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثناعشری، میقات، تهران، ۱۳۶۳ش.
*حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثناعشری، میقات، تهران، ۱۳۶۳ش.
*مجلسی، محمد باقر، تحقیق: سید ابراهیم میانجی، محمد باقر بهبودی، بحارالاانوار، دارالاحیاء التراث، بیروت،‌۱۴۰۳ق.
*مجلسی، محمد باقر، تحقیق: سید ابراهیم میانجی، محمد باقر بهبودی، بحارالاانوار، دارالاحیاء التراث، بیروت،‌۱۴۰۳ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۱۷۹

ویرایش