پرش به محتوا

عشره مبشره: تفاوت میان نسخه‌ها

۷٬۳۱۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ آوریل ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۴: خط ۱۴:
حدیث عشره مبشره به لحاظ سند اشکالاتی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
حدیث عشره مبشره به لحاظ سند اشکالاتی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
*این حدیث در مهمترین منابع حدیثی اهل سنت، '''صحیح بخاری''' و '''صحیح مسلم'''، در ضمن ذکر مقام و منقبت ده نفر مذکور نیامده است. این در حالی است که در این دو منبع، احادیثی با این موضوع ذکر شده که اهمیت آنها به مراتب، کمتر از حدیث مورد نظر است. بدین رو، این احتمال وجود دارد که مولفان دو منبع یاد شده، حدیث عشره مبشره را به لحاظ سند معتبر نمی‌دانسته‌اند.
*این حدیث در مهمترین منابع حدیثی اهل سنت، '''صحیح بخاری''' و '''صحیح مسلم'''، در ضمن ذکر مقام و منقبت ده نفر مذکور نیامده است. این در حالی است که در این دو منبع، احادیثی با این موضوع ذکر شده که اهمیت آنها به مراتب، کمتر از حدیث مورد نظر است. بدین رو، این احتمال وجود دارد که مولفان دو منبع یاد شده، حدیث عشره مبشره را به لحاظ سند معتبر نمی‌دانسته‌اند.
*حدیث در [[سنن ترمذی|سُنن ترمذی]] و [[مسند احمد بن حنبل]] از حُمید بن عبدالرحمن نقل شده و او بنابر نقل این دو کتاب مدعی است که حدیث را از پدرش [[عبدالرحمن بن عوف]] شنیده است؛ اما حمید بنابر منابع تاریخی معتبر، هنگام وفات پدرش، نوزادی کمتر از یک ساله بوده است.<ref>درباره زندگی این دو نفر نک: ابن حجر، تهذیب التهذب، ج ۳، ص ۴۱ - ۴۰ و ج ۶، ص ۲۲۲.</ref>
*حدیث در [[سنن ترمذی|سُنن ترمذی]] و [[مسند احمد بن حنبل]] از '''حُمید بن عبدالرحمن''' نقل شده و او بنابر نقل این دو کتاب مدعی است که حدیث را از پدرش [[عبدالرحمن بن عوف]] شنیده است؛ اما حمید بنابر منابع تاریخی معتبر، هنگام وفات پدرش، نوزادی کمتر از یک ساله بوده است.<ref>درباره زندگی این دو نفر نک: ابن حجر، تهذیب التهذب، ج ۳، ص ۴۱ - ۴۰ و ج ۶، ص ۲۲۲.</ref>
*این حدیث به چند طریق نقل شده است که در سلسله سند آنها نام کسانی آمده‌ است که حتی به عقیده خود اهل سنت، موثق نیستند؛ از جمله عبدالعزیز بن محمد دراوردی که ابوحاتم، نقل او را قابل اعتمادپذیر نمی‌شمارد.<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج ۲، ص ۶۳۴.</ref> یا در سنن ابی‌داود، که حدیث از سعید بن زید نقل شده است.<ref>سنن ابی داود، ج ۳، ص ۴۰۱.</ref> شخصی به نام عبدالله بن ظالم در سند آمده است که بخاری و مسلم از اعتماد به حدیث وی خودداری کرده‌اند و بخاری تصریح کرده که حدیث وی صحیح نیست.<ref>نک: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین بذیله التلخیص للذهبی، الجز الثالث، ص ۳۱۷.</ref>
*این حدیث به چند طریق نقل شده است که در سلسله سند آنها نام کسانی آمده‌ است که حتی به عقیده خود اهل سنت، موثق نیستند؛ از جمله '''عبدالعزیز بن محمد دراوردی''' که ابوحاتم، نقل او را قابل اعتمادپذیر نمی‌شمارد.<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج ۲، ص ۶۳۴.</ref> یا در سنن ابی‌داود، که حدیث از سعید بن زید نقل شده است.<ref>سنن ابی داود، ج ۳، ص ۴۰۱.</ref> شخصی به نام عبدالله بن ظالم در سند آمده است که بخاری و مسلم از اعتماد به حدیث وی خودداری کرده‌اند و بخاری تصریح کرده که حدیث وی صحیح نیست.<ref>نک: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین بذیله التلخیص للذهبی، الجز الثالث، ص ۳۱۷.</ref>
*عبدالرحمن بن عوف و سعید بن زید که این حدیث را نقل کرده‌اند، خود از کسانی هستند که در حدیث به آنان بشارت داده شده است. این در حالی است که حدیث مذکور را هیچ‌یک از کسان دیگر که نامشان در آن آمده نقل نکرده است. همچنین، این حدیث را کسی دیگر بیرون از این جمع که شاهد ماجرا بوده باشد، نقل نکرده است.
*عبدالرحمن بن عوف و سعید بن زید که این حدیث را نقل کرده‌اند، خود از کسانی هستند که در حدیث به آنان بشارت داده شده است. این در حالی است که حدیث مذکور را هیچ‌یک از کسان دیگر که نامشان در آن آمده نقل نکرده است. همچنین، این حدیث را کسی دیگر بیرون از این جمع که شاهد ماجرا بوده باشد، نقل نکرده است.


خط ۲۵: خط ۲۵:
**در روایات دیگری که ابی‌داود نقل کرده، به جای سعدبن‌ابی‌وقاص، '''سعدبن‌مالک''' ذکر شده است.<ref>سنن ابی داود، ۱۴۱۰ق٬ ج ۳ و ۴، ص ۴۰۲ - ۴۰۱ ح۴۶۴۹</ref>
**در روایات دیگری که ابی‌داود نقل کرده، به جای سعدبن‌ابی‌وقاص، '''سعدبن‌مالک''' ذکر شده است.<ref>سنن ابی داود، ۱۴۱۰ق٬ ج ۳ و ۴، ص ۴۰۲ - ۴۰۱ ح۴۶۴۹</ref>
*مثبتین این حدیث می‌گویند این افراد در هر حالی به بهشت خواهند رفت٬ در حالی که خدای متعال حتی به پیامبر خود چنین وعده‌ای نداده است بلکه آن حضرت را در صورت تمایل به گناه٬ به جهنم تهدید کرده است:{{متن قرآن|وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْناکَ لَقَدْ کِدْتَ تَرْکَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَليلاً(۷۴)إِذاً لَأَذَقْناکَ ضِعْفَ الْحَياةِ وَ ضِعْفَ الْمَماتِ ثُمَّ لا تَجِدُ لَکَ عَلَيْنا نَصيراً|سوره=اسراء|آیه=۷۵}}: و اگر ما تو را ثابت قدم نمى داشتیم نزدیک بود اندکى به آنان متمایل شوى. در آن صورت، از عذابى که در زندگى دنیا براى مجرمان مقرّر داشته ایم دو چندان و از عذاب پس از مرگ نیز دو چندان به تو مى چشاندیم، سپس کسى را در برابر ما نمى یابى که تو را یارى دهد و از عذاب رهایى بخشد.
*مثبتین این حدیث می‌گویند این افراد در هر حالی به بهشت خواهند رفت٬ در حالی که خدای متعال حتی به پیامبر خود چنین وعده‌ای نداده است بلکه آن حضرت را در صورت تمایل به گناه٬ به جهنم تهدید کرده است:{{متن قرآن|وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْناکَ لَقَدْ کِدْتَ تَرْکَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَليلاً(۷۴)إِذاً لَأَذَقْناکَ ضِعْفَ الْحَياةِ وَ ضِعْفَ الْمَماتِ ثُمَّ لا تَجِدُ لَکَ عَلَيْنا نَصيراً|سوره=اسراء|آیه=۷۵}}: و اگر ما تو را ثابت قدم نمى داشتیم نزدیک بود اندکى به آنان متمایل شوى. در آن صورت، از عذابى که در زندگى دنیا براى مجرمان مقرّر داشته ایم دو چندان و از عذاب پس از مرگ نیز دو چندان به تو مى چشاندیم، سپس کسى را در برابر ما نمى یابى که تو را یارى دهد و از عذاب رهایى بخشد.
==گزارش‌های تاریخی معارض==
با این که در حدیث عشره مبشره از سعد بن ابی وقاص نام برده شده است٬ لیکن سخنی از او نقل شده است که حذیث عشره مبشره را نقض می‌کند. مسلم در صحیح خود آورده است که سعد مي‌گفت: من از پيامبر(ص) نشنيدم كه درباره زنده‌ای كه بر روی زمين راه می‌رود٬ بگويد: او اهل بهشت است٬ جز عبد الله بن سلام.<ref>القشیری النيسابوری٬ المسند الصحيح٬ دار إحياء التراث العربی٬ ج۴ ٬ ص۱۹۳۰.</ref> این جای سوال است که سعد بشارت در حدیث عشره مبشره را نشنیده باشد.
در جریان شورای شش نفره
[[عبد الله بن عمر]] از جمله راویان این حدیث نقل شده است. اگر نقل او درست است و و ی به سخن پیامبر ایمان داشت٬ می‌باید وقتی مردم برای [[خلافت امام علی(ع)|بیعت با علی]] به خانه او رفتند٬ عبدالله از بیعت خودداری کرد.<ref>ابن قتیبة الدینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج ۱، ص۷۳.</ref>
در جریان ایجاد شورای شش نفره توسط عمر بن خطاب برای تعیین خلیفه بعد از خود٬ مورخین گزارش کرده‌اند که عمر در بیان معایب زبیر به او گفتت: تو در حال خشنودي، مؤمن و در حال خشم، كافري. روزي انسان و ديگر روز شيطاني.<ref>ابن ابی الحدید٬ شرح نهج البلاغه٬ ۱۴۰۴ق٬ ج۲ ٬ ص۱۸۴</ref>
نیز او شرط کرده بود اگر در شورا فردی از اعضا با رأی اکثریت مخالفت کرد، گردن او زده شود و در صورت دودستگی شورا، اگر گروه مقابل عبدالرحمن، نظر او را نپذیرفتند، ۳ مخالف کشته شوند و اگر اعضای شورا نتوانستند پس از ۳ روز فردی را برگزینند، همه آنان گردن زده شوند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۶۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۱.</ref>. محل تامل این جاست که اگر اعضای شورا جزو عشره مبشره بودند٬ پس چرا باید کشته می شدند؟ لذا این احتمال تقویت می‌شود که عمر نیز چنین حدیثی از پیامبر نشنیده باشد.
شبیه به همین داستان در جریان محاصره و [[قتل عثمان بن عفان|قتل عثمان]] توسط مسلمانان روی داده است. به این معنا که وقتی مردم خانه عثمان را محاصره کردند برای نجات وی و جلو گیری از قتل او کسی به اهل بهشت بودن وی استناد و احتجاج نکرد تا کشتن وی را تقبیح کند. نیز چگونه است که عایشه یکی از عشره مبشره را نعثل خوانده و می‌گفت او را بکشید که او کافر شده است.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۵۹.</ref>
در گزارشی آمده است که ابوبکر از سختی عذاب الهی می‌نالد و به پرنده‌ای خطاب می‌کند که خوش به حال تو که بر درختان می‌نشینی و حسابی بر تو نیست و عذابی نخواهی داشت. کاش من نیز چون تو بودم.<ref>المتقی الهندی٬ كنز العمال۱۴۰۱٬ق٬ ج۱۲ ٬ ص۵۲۸ ؛ ابن أبی الدنيا ٬المتمنين٬  ۱۴۱۸ق٬ ص۲۴.</ref> این سخن ابوبکر حکایت از این دارد که او جایگاه خودش را بهشت نمی‌داند و احتمال می‌دهد که در دوزخ جای بگیرد و این با بشارت پیامبر منافات دارد. شبیه همین سخن را از عمر نیز نقل کرده‌اند که آرزو می‌کرد قوچی باشد.<ref>المتقی الهندی٬ كنز العمال۱۴۰۱٬ق٬ ج۱۲ ٬ ص۶۱۹.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۲: خط ۴۶:
*ابن حجر، تهذیب التهذب، دارالفکر، چاپ اول، بیروت، ۱۴۰۴ق.
*ابن حجر، تهذیب التهذب، دارالفکر، چاپ اول، بیروت، ۱۴۰۴ق.
*الترمذي، أبو عيسى محمد بن عيسى بن سَوْرة بن موسى بن الضحاك، سنن الترمذي٬ تحقيق و تعليق: إبراهيم عطوة(جـ 4، 5)٬ مصر٬ شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابي الحلبي ٬ ط۲، ۱۳۹۵ق.
*الترمذي، أبو عيسى محمد بن عيسى بن سَوْرة بن موسى بن الضحاك، سنن الترمذي٬ تحقيق و تعليق: إبراهيم عطوة(جـ 4، 5)٬ مصر٬ شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابي الحلبي ٬ ط۲، ۱۳۹۵ق.
* ابن حنبل الشيباني٬ أبو عبد الله أحمد بن محمد٬ مسند الإمام أحمد بن حنبل٬ محقق: شعيب الأرنؤوط - عادل مرشد، وآخرون٬ بی‌جا٬ مؤسسة الرسالة٬ ط۱ ٬ ۱۴۲۱ق.
*ابن حنبل الشيباني٬ أبو عبدالله أحمد بن محمد٬ مسند الإمام أحمد بن حنبل٬ محقق: شعيب الأرنؤوط - عادل مرشد، وآخرون٬ بی‌جا٬ مؤسسة الرسالة٬ ط۱ ٬ ۱۴۲۱ق.
*ذهبی، شمس الدین٬ میزان الاعتدال، تحقیق علی محمد البجاوی، دارالفکر، بیروت، بی‌تا.
*ذهبی، شمس الدین٬ میزان الاعتدال، تحقیق علی محمد البجاوی، دارالفکر، بیروت، بی‌تا.
*أبو داودالسجستاني، سليمان بن الأشعث٬ سنن ابی‌داود، تحقیق سعید محمد لحام، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۰ق.
*أبو داودالسجستاني، سليمان بن الأشعث٬ سنن ابی‌داود، تحقیق سعید محمد لحام، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۰ق.
*ابن أبي الدنيا ٬أبو بكر عبدالله بن محمد٬ المتمنين٬ المحقق: محمد خير رمضان يوسف٬ بيروت٬ دار ابن حزم٬ ط۱ ٬ ۱۴۱۸ق٬
*المتقي الهندی٬ علاء الدين علي بن حسام٬ كنز العمال في سنن الأقوال والأفعال٬ المحقق: بكري حياني - صفوة السقا٬ مؤسسة الرسالة٬ ۱۴۰۱ق.
*الحاکم النیشابوری، ابو عبدالله٬ المستدرک علی الصحیحین بذیله التلخیص للذهبی، دارالکتاب العربی، بیروت، بی‌تا.
*الحاکم النیشابوری، ابو عبدالله٬ المستدرک علی الصحیحین بذیله التلخیص للذهبی، دارالکتاب العربی، بیروت، بی‌تا.
*ابن ماجه القزوینی، ابو عبدالله محمد٬ سنن ابن ماجه، تحقیق عبدالباقی، دارالفکر، بیروت، بی‌تا.
*ابن ماجه القزوینی، ابو عبدالله محمد٬ سنن ابن ماجه، تحقیق عبدالباقی، دارالفکر، بیروت، بی‌تا.
*یعقوبی، احمد بن أبی یعقوب، تاریخ یعقوبی، بیروت،‌ دار صادر، بی‌تا.
*بلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر، کتاب جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت،‌ دار الفکر، ط الأولی، ۱۴۱۷/۱۹۹۶.
*القشیری النيسابوری٬ مسلم بن الحجاج٬ المسند الصحیح٬ المحقق: محمد فؤاد عبد الباقی٬ بیروت٬ دار إحياء التراث العربی.
*طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.
*ابن ابی الحدید٬ عبدالحمید٬ شرح نهج البلاغه٬ قم٬ کتاب‌خانه آیت الله مرعشی٬ ۱۴۰۴ق
*ابن قتیبة دینوری، ابو محمد عبدالله بن مسلم، الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الأضواء، الطبعة الأولی، ۱۴۱۰ق.


{{اهل‌سنت}}
{{اهل‌سنت}}
خط ۴۳: خط ۶۵:
[[ur:عشرہ مبشرہ]]
[[ur:عشرہ مبشرہ]]
[[id:'Asyarah Mubasyarah]]
[[id:'Asyarah Mubasyarah]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]
[[Category:صحابه]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:اختلافات شیعه و سنی]]


[[رده:صحابه]]
[[رده:صحابه]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:اختلافات شیعه و سنی]]
[[رده:اختلافات شیعه و سنی]]
کاربر ناشناس