شیخ طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

شیخ طوسی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۲۶

۱۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۰ آوریل ۲۰۱۸

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Roohish

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۵٬۹۸۱

ویرایش

@@ خط ۳۱: / خط ۳۱: @@
 '''محمد بن حسن بن علی بن حسن''' ([[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵]]-[[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]])، مشهور به '''شیخ طوسی''' و '''شیخ الطائفه''' (به معنای بزرگ قوم/بزرگ شیعیان)، از بزرگترین [[حدیث|محدثان]] و [[فقیهان]] [[شیعه]]. وی نویسنده دو کتاب [[التهذیب]] و [[الاستبصار]] از [[کتب اربعه|کتاب‌های چهارگانه حدیثی]] شیعه است. در ۲۳ سالگی از [[خراسان]] به [[عراق]] آمد و از اساتیدی چون [[شیخ مفید]]، [[سید مرتضی]] استفاده کرد. خلیفه [[عباسیان|عباسی]]، کرسی تدریس [[کلام]] [[بغداد]] را به او سپرد. هنگامی که [[کتابخانه شاپور]] در آتش سوخت، به ناچار به [[نجف]] رفت و در آنجا [[حوزه علمیه نجف|حوزه علمیه]] ساخت. شیخ طوسی، بعد از وفات [[سید مرتضی]] رهبری و [[مرجعیت]] [[شیعیان]] را بر عهده گرفت.
-نظریات و نوشته‌های فقهی او مثل نهایه، [[الخلاف]] و مبسوط، مورد توجه [[فقیهان]] شیعه است. [[ التبیان فی تفسیر القرآن|التبیان]]، کتاب مهم تفسیری اوست. شیخ طوسی در سایر علوم اسلامی مثل [[علم رجال|رجال]] و کلام و [[اصول فقه]] نیز صاحب‌نظر بود و کتاب‌های او جزء کتاب‌های مرجع علوم دینی است. او تحول در [[اجتهاد]] [[شیعی]] را آغاز کرد و مباحث آن را گسترش داد و در برابر اجتهاد [[اهل سنّت]] به آن استقلال بخشید. نامدارترین شاگرد او [[ابوالصلاح حلبی]] است.
+نظریات و نوشته‌های فقهی او مثل نهایه، [[الخلاف]] و مبسوط، مورد توجه [[فقیهان]] شیعه است. [[التبیان فی تفسیر القرآن|التبیان]]، کتاب مهم تفسیری اوست. شیخ طوسی در سایر علوم اسلامی مثل [[علم رجال|رجال]] و کلام و [[اصول فقه]] نیز صاحب‌نظر بود و کتاب‌های او جزء کتاب‌های مرجع علوم دینی است. او تحول در [[اجتهاد]] [[شیعی]] را آغاز کرد و مباحث آن را گسترش داد و در برابر اجتهاد [[اهل سنّت]] به آن استقلال بخشید. نامدارترین شاگرد او [[ابوالصلاح حلبی]] است.
 == زندگی‌نامه==
 شیخ طوسی در [[رمضان]] ۳۸۵ هجری قمری، ۴ سال پس از وفات [[شیخ صدوق]] در [[طوس]] یکی از شهرهای مهم [[خراسان بزرگ|خراسان]] متولد شد.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، اسماعیلیان، ص۱۶۱.</ref> [[کنیه]] او ابوجعفر است که گاهی در برابر [[شیخ کلینی]] و [[شیخ صدوق]] که کنیه هر دوی آنها ابوجعفر بود به او ابوجعفر ثالث می‌گویند.
-وی در ۴۰۸ق. در ۲۳ سالگی به [[عراق]] رفت و ۵ سال شاگرد [[شیخ مفید]] (متوفای [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])، ۳ سال شاگرد [[حسین بن عبیدالله غضائری| ابن غضائری]] (متوفای [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]]) و نیز شاگرد [[ابن حاشر|ابن حاشر بزاز]]، [[ابن ابی جید]]، و [[ابن الصلت]] بود. بعضی از مشایخ وی و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] ([[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲]]-[[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰]]ق) مشترکند. او [[سید مرتضی]] (م [[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶]]) را درک کرد. <ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، اسماعیلیان، ص۱۶۱.</ref>
+وی در ۴۰۸ق. در ۲۳ سالگی به [[عراق]] رفت و ۵ سال شاگرد [[شیخ مفید]] (متوفای [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])، ۳ سال شاگرد [[حسین بن عبیدالله غضائری| ابن غضائری]] (متوفای [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]]) و نیز شاگرد [[ابن حاشر|ابن حاشر بزاز]]، [[ابن ابی جید]]، و [[ابن الصلت]] بود. بعضی از مشایخ وی و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] ([[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲]]-[[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰]]ق) مشترکند. او [[سید مرتضی]] (م [[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶]]) را درک کرد.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، اسماعیلیان، ص۱۶۱.</ref>
-[[خلیفه]] [[عباسیان|عباسی]]، [[القائم بامر الله]]، کرسی [[علم کلام]] [[بغداد]] را بدو سپرد. در میان شاگردانش ۳۰۰ تن از علما بودند. وی در این جایگاه بود تا اینکه بغداد به دست ترکان [[سلجوقی]] سقوط کرد و در سال ۴۴۷ [[طغرل]] وارد بغداد شد و [[کتابخانه شاپور]] را  سوزاند.
+[[خلیفه]] [[عباسیان|عباسی]]، [[القائم بامر الله]]، کرسی [[علم کلام]] [[بغداد]] را بدو سپرد. در میان شاگردانش ۳۰۰ تن از علما بودند. وی در این جایگاه بود تا اینکه بغداد به دست ترکان [[سلجوقی]] سقوط کرد و در سال ۴۴۷ [[طغرل]] وارد بغداد شد و [[کتابخانه شاپور]] را سوزاند.
 در سال ۴۴۸ق میان [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] درگیری روی داد. [[ابن جوزی]] در حوادث این سال از گریختن ابوجعفر طوسی و غارت شدن خانه‌اش در سال [[سال ۴۴۹ هجری قمری|۴۴۹ق]] سخن می‌گوید. شیخ پس از آن به [[نجف]] هجرت کرد و [[حوزه علمیه نجف]] را بنا نهاد، هرچند گفته‌اند این حوزه قبل از او بوده است.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، اسماعیلیان، ص۱۶۲- ۱۶۱.</ref>
@@ خط ۴۷: / خط ۴۷: @@
 شیخ طوسی فرزندی به نام [[حسن بن محمد بن حسن طوسی|حسن]] داشت که پس از رحلت پدر در [[نجف]] ماند و به [[مرجعیت]] شیعه رسید. شیخ از پسرش حسن، نوه‌ای داشته به نام [[محمد بن حسن بن محمد طوسی|محمد]] که کنیه‌اش، ابوالحسن بوده و او نیز مرجع شیعه و در نجف بوده و در سال [[سال ۵۴۰ هجری قمری|۵۴۰ق]] درگذشته است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۶ق، ج۹، ۱۶۰.</ref>
-[[پرونده:مسجد شیخ طوسی 1.jpg|بندانگشتی|150px|[[مسجد شیخ طوسی]] در [[نجف]]]]
+[[پرونده:مسجد شیخ طوسی ۱.jpg|بندانگشتی|۱۵۰px|[[مسجد شیخ طوسی]] در [[نجف]]]]
 === وفات ===
 شیخ طوسی ۱۲ سال در [[نجف]] زندگی کرد و در شب دوشنبه ۲۲ [[محرم]] ۴۶۰ق درگذشت و شاگردانش [[حسن بن مهدی سلیقی]]، [[حسن بن عبدالواحد عین زربی]]، و [[ابوالحسن لولوی]] او را غسل داده و در خانه‌اش [[دفن]] کردند.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، اسماعیلیان، ص۱۶۲.</ref>
-طبق وصیت شیخ، این خانه ، به مسجد تبدیل شد. [[مسجد شیخ طوسی]] (که جامع الشیخ الطوسی نیز نامیده می‌شود) امروزه از مشهورترین مساجد نجف است. مسجد که در محله مشراق قرار دارد، تا به حال چندین بار بازسازی، مرمت و تعمیر اساسی شده است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۰.</ref>
+طبق وصیت شیخ، این خانه، به مسجد تبدیل شد. [[مسجد شیخ طوسی]] (که جامع الشیخ الطوسی نیز نامیده می‌شود) امروزه از مشهورترین مساجد نجف است. مسجد که در محله مشراق قرار دارد، تا به حال چندین بار بازسازی، مرمت و تعمیر اساسی شده است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۰.</ref>
 ==استادان و شاگردان==
@@ خط ۱۰۶: / خط ۱۰۶: @@
 === آثار ===
 {{اصلی|آثار شیخ طوسی}}
-طوسی آثار پرشماری در علوم دینی مانند [[فقه]]، [[کلام]] ،[[تفسیر]]، [[رجال]] و جز آن دارد. بعضی آثار وی از بین رفته است. فهرست شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] از آثار او در مقدمه کتاب نهایه طوسی آمده است.<ref>شیخ طوسی، نهایه، نشر قدس، ص۱۷-۳۱.</ref>
+طوسی آثار پرشماری در علوم دینی مانند [[فقه]]، [[کلام]]،[[تفسیر]]، [[رجال]] و جز آن دارد. بعضی آثار وی از بین رفته است. فهرست شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] از آثار او در مقدمه کتاب نهایه طوسی آمده است.<ref>شیخ طوسی، نهایه، نشر قدس، ص۱۷-۳۱.</ref>
 == اندیشه‌ها و جایگاه فکری و مذهبی==
@@ خط ۱۱۶: / خط ۱۱۶: @@
 ===نقش شیخ طوسی در تکامل فقه شیعی===
-وارد کردن روش عقلگرایانه و استدلال گرایانه در استنباط احکام فقهی اغلب به عنوان برجسته ترین دستاورد شیخ طوسی در تاریخ فقه شیعی شناخته می‌شود. پیش از شیخ طوسی روش حدیث گرایانه بر اندیشه فقهی شیعیان غالب بود. شیخ طوسی در کتاب المبسوط با بهره گیری از روش اجتهادی به استنباط احکام از روایات بر اساس قواعد اصولی پرداخت. روش اجتهادی شیخ طوسی تاثیر عمیقی بر سیر تاریخی فقه شیعه گذاشت و این روش تا مدت ها بدون رقیب در میان فقهای شیعه به کار گرفته شد.<ref>رضا زاده عسکری، «نقش شیخ طوسی در ایجاد نهضت علمی»، ص۲۴۲.</ref> پس از شیخ حتی آرای فقهی وی نیز مورد قبول علما بود و کسی جسارت مخالفت با نظریات وی را نداشت، تا اینکه [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس]] (<small>متوفی ۵۹۷ ق.</small>) باب اعتراض بر وی را گشود.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، اسماعیلیان، ص۱۶۲.</ref>
+وارد کردن روش عقلگرایانه و استدلال گرایانه در استنباط احکام فقهی اغلب به عنوان برجسته‌ترین دستاورد شیخ طوسی در تاریخ فقه شیعی شناخته می‌شود. پیش از شیخ طوسی روش حدیث گرایانه بر اندیشه فقهی شیعیان غالب بود. شیخ طوسی در کتاب المبسوط با بهره گیری از روش اجتهادی به استنباط احکام از روایات بر اساس قواعد اصولی پرداخت. روش اجتهادی شیخ طوسی تاثیر عمیقی بر سیر تاریخی فقه شیعه گذاشت و این روش تا مدت‌ها بدون رقیب در میان فقهای شیعه به کار گرفته شد.<ref>رضا زاده عسکری، «نقش شیخ طوسی در ایجاد نهضت علمی»، ص۲۴۲.</ref> پس از شیخ حتی آرای فقهی وی نیز مورد قبول علما بود و کسی جسارت مخالفت با نظریات وی را نداشت، تا اینکه [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس]] (<small>متوفی ۵۹۷ ق.</small>) باب اعتراض بر وی را گشود.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، اسماعیلیان، ص۱۶۲.</ref>
-حل مسئله تعارض روایات رسیده از امامان، از دغدغه های شیخ طوسی بود. او با نگارش کتاب های [[تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]] روایات متعارض را جمع اوری کرد و به تاویل و توجیه تعارض ها و روش حل تعارض و استنباط احکام از این روایات پرداخت.
+حل مسئله تعارض روایات رسیده از امامان، از دغدغه‌های شیخ طوسی بود. او با نگارش کتاب‌های [[تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]] روایات متعارض را جمع اوری کرد و به تاویل و توجیه تعارض‌ها و روش حل تعارض و استنباط احکام از این روایات پرداخت.
-توجه به فقه تطبیقی یا [[فقه مقارن]] از ویژگی های اندیشه فقهی شیخ طوسی است. اثر مهم او در این زمینه کتاب [[الخلاف فی الاحکام]] است.
+توجه به فقه تطبیقی یا [[فقه مقارن]] از ویژگی‌های اندیشه فقهی شیخ طوسی است. اثر مهم او در این زمینه کتاب [[الخلاف فی الاحکام]] است.
 ===نوآوری در تفسیرنگاری===
@@ خط ۱۲۸: / خط ۱۲۸: @@
 == مطالعه بیشتر ==
-* طوسی‌پژوهی (مجموعه مقالاتی در بررسی آراء، احوال و آثار شیخ طوسی)؛  جمعی از نویسندگان به کوشش مهدی کمپانی زارع، ناشر، خانه کتاب، تهران، ۱۳۹۲ش. این کتاب ۸۵۲ صفحه دارد و ۳۵ مقاله در باب شرح حال و آثار شیخ طوسی را در بردارد.<ref>[http://literaturelib.com/book/view/2365 طوسی‌پژوهی (مجموعه مقالاتی در بررسی آراء، احوال و آثار شیخ طوسی)]</ref>
+* طوسی‌پژوهی (مجموعه مقالاتی در بررسی آراء، احوال و آثار شیخ طوسی)؛ جمعی از نویسندگان به کوشش مهدی کمپانی زارع، ناشر، خانه کتاب، تهران، ۱۳۹۲ش. این کتاب ۸۵۲ صفحه دارد و ۳۵ مقاله در باب شرح حال و آثار شیخ طوسی را در بردارد.<ref>[http://literaturelib.com/book/view/2365 طوسی‌پژوهی (مجموعه مقالاتی در بررسی آراء، احوال و آثار شیخ طوسی)]</ref>
 * هزاره شیخ طوسی، تتظیم و مقدمه، علی دوانی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۲.
@@ خط ۱۳۷: / خط ۱۳۷: @@
 {{پایان}}
 == پانویس ==
-{{پانویس2}}
+{{پانویس۲}}
 == منابع ==
@@ خط ۱۴۴: / خط ۱۴۴: @@
 * دوانی، علی، سیری در زندگی شیخ طوسی، هزاره شیخ طوسی، تهران، مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، ۱۳۶۲ش.
 * رضازاده عسکری، زهرا، «نقش شیخ طوسی در ایجاد نهضت علمی با تأکید بر تطور فقهی»، در مجله پژوهش دینی، شماره ۱۲، زمستان ۱۳۸۴ش.
-* طوسی، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دار الاندلس، قم، قدس، بی‌تا.
+* طوسی، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت،‌دار الاندلس، قم، قدس، بی‌تا.
 * طهرانی، آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، ج۲، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
 * علوی، سیداحمد (گردآوری)، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، قم، معروف، ۱۳۸۹ش.
@@ خط ۱۵۱: / خط ۱۵۱: @@
 {{پایان}}
 {{شیخ طوسی}}